Shatpurusha Charitam

Author(s): Kshemankar Gani
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund

Page 12

चरित्रं.
LEAS
योग्यायोग्यविचारणा ॥ कथं भवेदिति प्रश्ने, सर्व रुच्यते तथा ॥ ९ ॥ धर्माधर्मप्रवाहोऽयं, पुरुषाः प्रभवः (पुरुषप्रभवः) पुरा । तैः समासेवितः पूर्व, परेषां च प्ररूपितः ॥१०॥ अनादिकालमभवा, स्थितिरेषा प्रवर्तते। तेन तेषां विशेषेण, योग्यायोग्यनिरूपणा ॥ ११॥ तथाहि
इह तावत्समानेऽपि पुरुषत्वे पूर्वोपार्जितशुभाशुभकर्मपरिणामवशेन चतुप्पुरुषार्थसाधनभेदात् पद्विधाः पुरुषा भवन्ति, तद्यथा-अधमाधमाः १ अधमाः २ विमध्यमाः ३ मध्यमाः ४ उत्तमाः ५ उत्तमोत्तमाश्चेति । तत्र प्रथमे निरूप्यन्ते-येऽधमाधमास्ते प्रणष्ट्रधर्म (कर्म) संज्ञाः, व्यपगतपरलोकाध्यवसायाः, सदैव शुभाध्यवसायरहिताः, अज्ञातशुभलेश्याः, अविदितपञ्चविधविषयमखरसाः, क्रूरकर्मकारिणः, पापाचरणसादराः, अधर्मकर्ममुदिताः, स्फुटितकरचरणशिरोरुहाः, निर्वसनाः, निराश्रयाः, निराधाराः, शीतात ( तता) पझञ्झावाताभिभूताः, वल्लीवितानवेष्टितकुन्तलाः, चर्मपर्णपरिधानाः, गिरिकन्दरनिवासिनः, अदृष्टसंमारमुखविलासाः, सकललोकव्यवहारवर्जिताः, भूभारकारिणः, लब्धेऽपि मनुष्यत्वे पशुदेश्याः । अथ के चैते एवंविधा इति नामतस्तानाह-भिल्लाः पुलिन्दाः नाहलाः बबराः खसिकादयश्च, ते चोत्तमलोकवर्जिताः, तथा चान्ये सौकरिकाः कैवर्ताः लुब्धकाः शौनिकाः चाण्डालादयो नीचकर्मकारिणः, मर्वेऽप्येते कथाश्चित्किञ्चित द्रविणादिकमवाप्य मयं पिबन्ति, मांस भक्षयन्ति, अन्यद्वा किश्चिदकार्यं कुर्वन्ति,
For Privata & Personal Use Only