________________
૧૪૬
શિક્ષાનું પાલન કરવું, દ્વાદશ ભાવના અને સામાયકાદિક ચારિત્રવડે પૂર્વેક્ત આશ્રવ ટાળી શકાય છે.
૧૯ નિળ હશ અસ જિડાં હોય, નિર્જરા દ્વાદશ વિધ તપ જોય—જેમ હંસ ક્ષીર નીરની વહેંચણ કરી શકે છે, તેમ જેના ઘટમાં નિર્મળ જ્ઞાન વૈરાગ્ય પ્રગટથાં છે તે ખાદ્ય અને અભ્યંતર તપવડે નિરા–પૂર્વભવનાં સંચેલાં કર્મનો ક્ષય કરી શકે છે. ખાનપાન વિના નિરાહાર રહેવુ, આહારમાં આછાશ કરવી, નિયમિતપણે ખાનપાન વિગેરે કરવું, નાના પ્રકારના રસનો ત્યાગ કરવા, સમજીને સ્વાધીનપણે શીત તાપાદિકને સહેવાં, અને નાના પ્રકારના આસનજય પ્રમુખથી દેહને દમવુ, એ સર્વ બાહ્ય તપરૂપ છે. એ બાહ્ય તપ ઉત્તમ લક્ષ્યથી કરવામાં આવે તે તે અભ્યતર તપની પુષ્ટિને માટે થાય છે. જાણતાં અણજાણતાં ગુપ્ત કે પ્રગટ કરેલાં પાપની નિષ્કપટપણે ગુરૂ સમીપે શુદ્ધિ કરવી, ગુણી જનાનું બહુમાન સાચવવું, સદ્ગુણીની સેવા ચાકરી ખજાવવી, અભિનવ શાસ્રનુ પઠન પાઠનાદિક કરવું, અરિહંતાદિક પદનુ સ્વરૂપ સમજી તેમાં પેાતાની વૃત્તિ સ્થિર કરવી, અને દેહમૂઠાના ત્યાગ કરીને પરમાત્મસ્વરૂપમાં તદ્દીન બની જવું, એ અભ્યંતર તપ કહેવાય છે. સમતાપૂર્વક શાસ્ર આજ્ઞાનુસારે પૂર્વક્તિ તપ કરવાથી અનેક જન્મનાં સંચેલાં કઠણ કર્મ પણ ક્ષય પામે છે. માટે મેાક્ષાર્થી જનાએ આત્મવિશુદ્ધિ કરવા માટે ઉક્ત ઉભય પ્રક્રારા તપ અવશ્ય સેવવા ચાગ્ય છે. તીર્થંકરાએ પણ ઉક્ત તપના આશ્રય લીધેલે છે.
૨૦ વેદ ભેદ અધન દુઃખરૂપ—વેદ ભેદ એટલે ચાર ભેદવાળું ધન (બંધ) દુઃખદાયકજ છે, પરમાર્થ એવા છે કે ન
