________________
૧૮૫
છે અથવા કદાચ દેવવશાત્ તે સાંભળવા પ્રસંગે મને તે તેને– તેના રહસ્યાર્થને હદયમાં ધારતે નથી, એવી રીતે જે સાંભળ્યું ન સાંભળ્યા જેવું કરે છે તેનેજ જ્ઞાની પુરુષે બધિર (બહેરે) કહીને બોલાવે છે. કારણકે આપ્તવચનામૃત આસ્વાદવાની અમૂ
લ્ય તક મળે છતે તેમજ શ્રવણેન્દ્રિય સાબીત છતે તે મદભાગી વજને પ્રમાદવશાત્ તે અપૂર્વ લાભ લેવો ગમાવી દે છે. જે બાપડા મૂળથીજ બધિર હેવાથી જિનવાણી સાંભળી શકતા નથી તે દેવહત જનોને આકરે અપરાધ નથી. કેમકે તેમના દિલમાં શાસ્ત્રશ્રવણ કરવાની લાગણી ક્વચિતજ હોઈ શકે છે, પણ જે છતી સામગ્રીએ તેને સદુપયેગ કરી આગમવાણીને અપૂર્વ લાભ મેળવતા નથી તેવા ભાવબધિર જનજ ખરેખર અપરાધી કરે છે. કેમ કે તેમને તે આખે જન્મ નકામે ગમાવવાથી ભવાંતરમાં પણ તે લાભ મળવાને સંભવ પ્રાપ્ત થતું નથી.
૬. અવસર ઉચિત બેલી નવિ જાણે, તામું જ્ઞાન ની સુક વખાણે-જે અવસરે જે બોલવું ઉચિત હોય, હિતકર હેય, સ્વપરને લાભદાયી હોય, અનુચિત, અહિતકર કે સ્વપરને નુકશાનકારક ન જ હોય એવું સમય અનુકૂળ વચન જે બેલી જાણ નથી, બોલી શકતા નથી અથવા બોલવાની ઉપેક્ષા કરે છે, તેને જ જ્ઞાની પુરૂષે મુક [ મુંગે ] કહે છે. અને વસર ઉચિત એક પણ વચન અમૂલ્ય થઈ પડે છે એટલે લાએ વચનની ગરજ સારે છે ત્યારે “અવસર ચૂક્યા મેવલા”ની જેમ ખરી તક વીત્યા પછી કહેલાં ગમે તેવાં અને ગમે તેટલાં સારાં વચન પણ નિષ્ફળ જાય છે. જેને મૂળથી જ જીભ નથી અથવા તે જે જન્મથી કે કઈ રેગાદિકથી મુંગે થઈ
