Sanskrit English Dictionary Part 01

Author(s): P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan

Page 22

अकर्मक
अकार्य
.......
inmom
चौर्बमाधानात् । US.i.s. 11. -Comp. -अन्वित ।. 1 m- अकाण्ड .. [ नास्ति काण्डम् अवसरः उचितकालः यस्य 1 Acciengagerl, 100ccupied, idle. -2 criminal. a. free front dental, untoward, inexpected, sudden; अकाण्डपाण्डुर धनप्रस्पर्धि action; न हि कश्चित् क्षणमपि जातु तिष्ठत्यकर्मकृत् । Bg.Bidoing Mv..:39 -(v. 1. अकालपाण्डुर) at of SEASON पुनर काण्डan improper net. -भोगः 1 enjoyment of freedom from विवर्तनदारुणः ए..13 प्रचण्डकलहयोः ।.6: पततु शिरस्यकाण्डthe fruits of action. -2 renunciation of self-righteousness. यमदण्ड इवैष भुज: Mil. 5. 31; "भरता संसारसुखानां K. 17-2 -शील. Imy, indolent..
Dostitute of stem or stock. -Comp. -जात . suddenly ___ अकर्मक . [नास्ति कर्म यस्य ब. कप् ] Intransitive; फलव्या- born or produced.-ताण्डवम् irrelevant display of erudiपारयोरे कनिष्टतायामकर्मक: Bhartrhari. अकर्मिका। प्रसिद्धर- tion, indignation etc. - Tia: unexpected occurrence: 39991 विवक्षातः कर्मणोऽकर्मिका क्रिया Fbit.
कं न लक्ष्मीविमोहयेत् KsD..-पातजात. dying as soon __ अकर्मण्य . [न. त.] 1 Unable to work, inefficient,
as born; perishing soon after birth; H. 1. 83. --शुलम् unfit for work. -2 Unfit to be done.
a sudden attack of colic. अकल .. [नास्ति कला अवयवो यस्य ] Not in parts, with
अकाण्डे ur. Unexpecterlly, all of sudden; दर्भाङ्करेण out purts, epithet of the Suproine Spirit.
चरणः क्षत इत्यकाण्डे तन्वी स्थिता S.2.12; उन्मथ्य मन्थरविवेकमकाण्ड अकलङ्क. Without stains or spots. -क: N. of
एव Mal. 1. 183; तातस्तु तमकाण्ड एव प्राणहरमप्रतीकारमुपप्लव
मुपनतमालोक्य K.33. Jaina author, also ealled भट्ट अकलङ्कदेव. अकल्क. [ नास्ति कल्को यत्र] 1 Free from sediment,
अकाम . [ नास्ति कामो यस्य | IFree from desire, affee
tion, love: अकामस्य क्रिया काचिद् दृश्यते नेह कहिचित् M.... pure. -2 sinless. -El Moonlight.
everything is an act of his will. -2 Roluctant, unwilling: अकल्कता Honesty, integrity.
योऽकामां दूषयेत्कन्यां स सद्यो वधमहति । Ms. 8.304; also नाकामो अकल्कन-क.[नास्ति कल्कनं दम्भः, कल्को वा यस्मिन् ]
दातुमर्हति. -3 Uninfluenced by, not subject to, love; Free from pride; humble, modest; honest.
भयादकामापि हि दृष्टिविभ्रम S. 1.23-4 Unconscious, mintellअकल्प . [न. ब.] 1 Uncontrolled, not subject to tional; अकामोपनतेनेव साधोहृदयमेनसा R. 10.39 unconsciously control or rules, unrestrained, unfettered. - 2 Weak,
committed. - The Sandhi which causes the dropping of unable. -8 Incomparable. -4 Incapable, unfit. -: a final र् before a following . -Comp. -कशेन . Ved. A patient; Nigh.
not frustrating desire: शिक्षानरः प्रदिवो अकामकर्शनः Rv. 1.532. अकल्पनम् Freedom from desires: absolution; बुद्धीन्द्रिय- - a. not smitten with desire or affcction, free from मनःप्राणाजनानामसजत्प्रभुः। मात्राथे च भवाथे च आत्मनेऽकल्पनाय च। desire, calm. Bhan. 10.87.
अकामतःnde. [ अकाम-पञ्चम्यास्तसिल Uuwillingly, अकल्पित. न. न.INot urtificial or manufactured; reluctantly, unintentionally, unconsciously: इतरे कृतवन्तस्तु intural, genuine.
पापान्येतान्यकामतः M.9.212; अकामतः कृते पापे प्रायश्चित्तं विदुर्बुधाः 37TATT 1 X:me of the son of the fourth Muu; 11.45: अकामतः कृतं पापं वेदाभ्यासेन शुध्यति 11.10. Jariv. -2 Withont sin or stoin.
अकामता Ahrence of desire; न चैवेहास्त्यकामता .... अकल्य.. | कलासु साधुः कल्यः निरामयः न.त.] 1Unwell, ill,
अकाय . [ नास्ति कायो यस्य] Without. lyrly, incorpoindisposeel.-2| कल्यते इति कल्-यत् कल्यं मिथ्याभूतमः न, त.
real.-: 1 An epithet of Rabu, who is represented as 'True: (तम) अनीनयटकल्यसन्धो बन्धनागारं Dk.:31.-शरीर .. 110t
having no body, but only : head.-2 Epithet of the in sound health; Pratima.
Supremo Spirit (without body, parts ke.). अकल्याण । [न. त.] Insuspicious, umlucky.-णम् Imat
अकार ..[करोतीति कारः कृ-घञ् अण् वा न. त.] Not doing spiciousless, ill, evil, adversity.
Uracting, roid of action (क्रियारहिन).-र: The letter अ; अकव- वान कव्यते वर्ण्यते कव-आ न. त. ] Indeseribable
अक्षराणामकारोऽस्मि Bg. 10. B. (अवर्णनीय): not contemptible, hot bad: अरिः = कुत्सिता अरयो यस्य स कवारिः; न कवारिः अ०; or यस्य शत्रवो प्यकुत्सिता
__ अकारण . [ न. व.] Cuscless, groundless, spontane
ous; मित्राणि सतां चेतांसि K.yidisinterested friends: ईदृशो वृत्रादयः : U अकुत्सितम् इयर्ति ऐश्वर्य प्राप्नोति.
मां प्रत्यमीषाम् स्नेहः U.6.-णम् Absence of a cause, motive, अकवि . ( Ved.) Unwise, foolish; अयं कविरकविषु
or ground; अकारणाद-रणम्-णे causclessly, without cause Rs.7.1.1.
or ground: किमकारणमेव दर्शन विलपन्य रतये न दीयते 1.4.17: अकस्माद ind. [ न कस्मात् किंचित्कारणाधीनत्वं यत्र, अलुक् स.]
परित्यक्ता मातापित्रोणुरोस्तथा Ms. 3. 157; अकारणात् परित्यज्य K. 1 Accidentally, suddenly, unexpectedly, all of a sudden;
1673; त्यक्तो वा स्थादकारणात् Ms. 9. 177: क्रिमकारणे कुप्यसि, अकस्मादागन्तुना सह विश्वासो नयुक्तः 6.1: coming by chance,
अकारणे आत्मानमायासयसि Ratn. 2. An accidental visitor. -2 Without cause or ground,
अकार्णवेष्टकिक a. Face not adopted for ear-rings Causelessly, in vain; नाकस्माच्छाण्डिलीमाता विक्रीणाति तिलस्तिलान् Pt.2.05 न कस्मात् प्रशंसा स्यात् । MS.5.3.42: अकस्मादेव
(Kas. VI. 2. 155). भर्तद्वेष्यतां गतासि Dk. 13.5: नाकस्मादप्रियं वदेत् Y. 1. 132: अथ तु
अकार्पण्य . [न. ब.] Got without meanmess; अकार्पण्यरिपुरकस्माद्द्वे ष्टि नः पुत्रभाण्डे Mr.2.41; कथं त्वां त्यजेदकस्मात्पति- । मशन Bh. 8.51. रायवृत्तः R.14.05,78.
. अकार्य a. [न. त.] Improper, not fit to be done.