Samveg Rangshala Mahagranth Gujarati Anuwad

Author(s): Bhadrankarsuri
Publisher: Mahavir Jain S M P Sangh

Page 15

૧૨
પુદ્ગલદ્રવ્યમાં પણ બાહ્ય સ્વભાવ છે, તેથી જીવ જ્યારે રાગ-દ્વેષાદિના પરિણામ કરે છે, ત્યારે કમ પુદ્ગલે તેને ચાંટી જાય છે.
સુવર્ણ અને માટીની જેમ જીવને! અને ક્રમના સચેગ અનાદિ છે. મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ, કષાય અને ચેગ તે એના હેતુએ (આશ્રવારે) છે. જીવ જ્યાં સુધી એ હેતુઓમાં પ્રવૃત્ત હાય છે, ત્યાં સુધી કાઁના પ્રવાહ સતત તેનામાં પ્રવેશ કરે છે અને જીવના તે તે પ્રકારના પરિણામની વિચિત્રતાને કારણે તે મુખ્યતયા જ્ઞાનાવરણીયાદિ કમ રૂપે આઠ વિભાગમાં વહે‘ચાઈ જાય છે.
એ બધાએલાં કર્યાં ઉદયમાં આવીને વિવિધ શુભાશુભ ફળાને આપે છે અને તેના અનુભવથી જીવ ઈષ્ટાનિષ્ઠ પ્રસંગેામાં રાગ-દ્વેષ કરે છે, તેથી પુનઃ કમ ખંધાય છે, પુનઃ ઊદયમાં આવે છે. આ રીતે કર્માંના પ્રભાવે જન્મ, જરા, મરણ, આધિ, યાધિ અને ઉપાધિજન્ય વિવિધ કષ્ટો ભાગવે છે. સ સંસારી જીવાની આવી જ યાજનક દુઃખદ પરિસ્થિતિ છે.
અનાદ્ઘિ નિગેાદમાં, ચારેય ગતિમાં, છએ કાયમાં, પ્રત્યેક અવસ્થામાં તેની આ કરુણુ સ્થિતિ રચી છે.
પેાતાના અસલી સ્વરૂપને ન જાણવાથી જીવેા દેખાતા દેહને જ નિજ સ્વરૂપ માની તેના સુખે સુખી અને દુ:ખે દુ:ખી થાય છે, અને દેહના સુખ માટે ઇન્દ્રિઓને તે તે વિષયેાથી તૃપ્ત કરવા માટે હિંસાદિ પાપા કરે છે.
પેાતાના મૂળ સ્વરૂપનું અજ્ઞાન હૈાવાથી અન્ય જીવેાના અસ્તિત્વની શ્રદ્ધા થતી નથી, તેથી અન્ય જીવેાની હિંસાને ભય થતા નથી કે પાપેાની પ્રવૃત્તિ અટકતી નથી. એમ · પાપપ્રવૃત્તિ ચાલુ રહેવાથી ક`ખંધ અને તેના ફળરૂપે અસહ્ય દુઃખાનેા સેગવટો પણ સતત ચાલુ રહે છે.
આવું ભવભ્રમણ કરતાં જ્યારે ભવપરિણતિને પરિપાક થવાથી ચરમાવતમાં જીવ આવે છે, ત્યારે સદ્ગુરુના ચેાગે કે સહજભાવે જીવને આ છૂટવાની તીવ્ર ઝંખના જાગે છે. તે ઝ ંખનાને “ ભવનિવેદ” કહેવાય છે.
દુઃખમય સ’સારથી
આ ભવનિવેદ થી જીવ હિંસાદિ પાપપ્રવૃત્તિઓને છેડવા માટે પ્રયત્ન કરે છે અને તેની સાથે યથાશકય અહિંસાદિ તાનુ કે મહાવ્રતાનું પાલન કરે છે. ઉપરાંત પરમાત્માની ભક્તિ, સદ્ગુરુની સેવા, વગેરે કરતા સ્વજીવનનને ધન્ય બનાવવા માટે ઉજમાળ બને છે.
(૪) સંવેગ અને નિશ્ચયદૃષ્ટિએ સ્વ-સ બન્નેના અસ્તિત્વના વિચારન નિશ્રયસૃષ્ટિથી સ્વ અને સબન્નેના અસ્તિત્વના વિચારથી પ્રગટતી મેાક્ષની (શુભ