________________
सम्मतितई 45र भाग-१ / प्रथम sis| गाथा-२२-२३-२४-२५
टीमार्थ :___ यथा ..... अपि ।। तथा ..... प्राप्नुवन्ति ।। हे प्रमाणे सने मारा विषधातहेतुत्वा लक्ष અને નીલત્યાદિ ગુણો છે જેઓને તે વૈડૂર્યાદિ મણિઓ મહાઈમૂલ્યવાળા પણ અત્યંત મૂલ્યવાળા પણ, પૃથભૂત રત્નાવલીના વ્યપદેશને પ્રાપ્ત કરતા નથી.
તે પ્રમાણે=જે પ્રમાણે પૃથભૂત એવા વૈર્યાદિ મણિઓ રત્નાવલીની સંજ્ઞાને પામતા નથી તે પ્રમાણે. પ્રમાણઅવસ્થામાં અથવા ઈતરસાપેક્ષ સ્વવિષયના પરિચ્છેદકાળમાં સ્વવિષયના પરિચ્છેદકપણારૂપે સુવિનિશ્ચિત પણ અન્યોન્યપક્ષવિરપેક્ષ એવા સર્વ પણ તયો પ્રમાણ એ પ્રકારના નામને પ્રાપ્ત २ता नथी. અથવા બીજી રીતે ગાથાનો અર્થ કરે છે –
અને તિજમાં=ઈતરનિરપેક્ષ એવા સામાન્યાદિરૂપ નિજવાદમાં, સુવિનિશ્ચિત એવા તયો=હેતુ પ્રદર્શનમાં કુશલ સર્વ પણ સંગ્રહ આદિ તયો અન્યોન્યપક્ષવિરપેક્ષપણું હોવાથી સુનય' એ પ્રકારના स्व३५वाणा 'सभ्यर्शन' शहने प्राप्त २ता नथी. ॥१/२२-२३॥ टी :
यदा पुनस्त एव मणयो यथा गुणविशेषपरिपाट्या प्रतिबद्धाः 'रत्नावलि' इति आख्यामासादयन्ति प्रत्येकाभिधानानि च त्यजन्ति रत्नानुविद्धतया रत्नावल्यास्तदनुविद्धतया च रत्नानां प्रतीतेः 'रत्नावली' इति तत्र व्यपदेशः न पुनः प्रत्येकाभिधानम् ।।१/२४ ।।।
तथा सर्वे नयवादा यथानुरूपविनिर्युक्तवक्तव्या इति यथा इति वीप्सार्थे अनु इति सादृश्ये रूपम् इति स्वभावे, तेनानुरूपमित्यव्ययीभावः पुनर्यथाशब्देन स एव 'यथाऽसादृश्ये' [पाणि० अ० २ पा० १ सू० ७ सिद्धान्तको० अं० ६६१ पृ० १६३] इत्यनेन । यद् यदनुरूपं तत्र विनिर्युक्तं वक्तव्यं उपचारात् तद्वाचकः शब्दो येषां ते तथा । यथानुरूपद्रव्यध्रौव्यादिषु प्रमाणात्मकत्वेन व्यवस्थिताः सम्यग्दर्शनशब्दं 'प्रमाणम्' इत्याख्यां लभन्ते न विशेषसंज्ञाः पृथग्भूताभिधानानि, एकानेकात्मकत्वेन चैतन्यप्रतिपत्तेरन्यथा चाप्रतिपत्तेरिति । ननु नयप्रमाणात्मकचैतन्यस्याध्यक्षसिद्धत्वेन 'रत्नावलि' इति दृष्टान्तोपादानं व्यर्थम्, न; अध्यक्षसिद्धमप्यनेकान्तमनभ्युपगच्छन्तं प्रति व्यवहारसाधनाय दृष्टान्तोपादानस्य साफल्यात् प्रवर्तितश्च तेनापि तत्रानेकान्तव्यवहारः ।।१/२५ ।। टोडार्थ :
यदा पुनस्त ..... प्रत्येकाभिधानम् ।। तथा सर्वे ..... तत्रानेकान्तव्यवहारः ।। न्यारे वजी ०४ ममी જે પ્રમાણે ગુણવિશેષતી પરિપાટીથી પ્રતિબદ્ધ એકસૂત્રથી ગૂંથાયેલા, રત્નાવલી’ એ પ્રકારના
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
