________________
સમ્મતિતર્ક પ્રકરણ ભાગ-૧ / પ્રથમ કાંડ | ગાથા-પ૩
૨૦૧
छाया:
ये वचनीयविकल्पाः संयुज्यन्तेषु भवन्ति एतयोः ।
सा स्वसमयप्रज्ञापना तीर्थकराऽऽशातना अन्या ।।१/५३।। मन्वयार्थ :
एएसु संजुज्जतेसु= संयुष्यमान होd vd=द्रव्याdिsaय ने पर्यायातिय भयोव्य संधाण हात छत, जेठे, वयणिज्जवियप्पा-क्यनीयनामभिधेयना, विल्यो, होन्ति थाय छ सा-ते, ससमयपण्णवणा-स्वसमयनी प्रशापना छ, अण्णासन्य-परस्पर संयुक्त सेवा द्रव्यास्तिनयनी भने पर्यायास्तियनी ५३५५, तित्थयराऽऽसायणातीर्थती माशातना छे. ॥१/५3।। गाथार्थ:
આ સંયુજ્યમાન હોતે છતે દ્રવ્યાસિકનય અને પર્યાયાસ્તિકનય અન્યોન્ય સંબંધવાળા હોતે છતે, જે વચનીયના=અભિધેયના, વિકલ્પો થાય છે તે સ્વસમયની પ્રજ્ઞાપના છે, અન્ય-પરસ્પર અસંયુક્ત એવા દ્રવ્યાજ્ઞિકનયની અને પર્યાયાસિકનયની પ્રરૂપણા, તીર્થંકરની આશાતના છે. ||१/43।। टीका:__ ये वचनीयस्य अभिधेयस्य, विकल्पाः तत्प्रतिपादका अभिधानभेदाः, संयुज्यमानयोः अन्योन्यसम्बद्धयोः भवन्त्यनयोः द्रव्यास्तिकपर्यायास्तिकवाक्यनययोः, ते च 'कथंचिन्नित्य आत्मा कथञ्चिदमूर्त्तः' इत्येवमादयः, सा एषा स्वसमयस्येति तदर्थस्य प्रज्ञापना=निदर्शना, अन्या तु निरपेक्षयोरनयोरेव नययोर्या प्ररूपणा सा तीर्थकरस्यासादनाऽधिक्षेपः । 'एगमेगेणं जीवस्स पएसे अणंतेहिं णाणावरणिज्जपोग्गलेहिं आवेढियपवेढिए' [] इति तीर्थकृद्वचने प्रमाणोपपन्ने सत्यपि'नामूर्तं मूर्त्ततामेति मूर्त नायात्यमूर्त्तताम् । द्रव्यं कालत्रयेऽपीत्थं च्यवते नात्मरूपतः' ।। [] इति तीर्थकृन्मतमेवैतन्त्रयवादनिरपेक्षमिति कैश्चित् प्रतिपादयद्भिस्तस्याधिक्षेपप्रदानात् ।।१/५३।। टोडार्थ :
ये वचनीयस्य ..... अधिक्षेपप्रदानात् ।। क्यनीयम यता, हे विsert=dcultul मेवा અભિધાન ભેદો, સંયુજ્યમાન એવા આ બેતા=અન્યોન્ય સંબંધી એવા દ્રવ્યાસ્તિક-પર્યાયાસ્તિકવાક્યરૂપ લયોના, થાય છે તે આ સ્વસમયનીeતેના અર્થની અભિધેયતા અર્થતી, પ્રજ્ઞાપતા છે=તિદર્શતા છે.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
