________________ .મુળ-રીકા સાથે ભાષાંતર. स्वस्वक्षेत्रममुश्चन्तः क्षेत्रतोऽप्रदेशाः पुद्गला उच्यन्ते / यदा यदा तु स्वस्वक्षेत्रं विमुच्य क्षेत्रान्तरेषु पुद्गलाः संचरन्ति, [प्रतिस्थानं ] च समयमेकमवतिष्ठन्ते, तदा तदा कालतोऽप्रदेशाः पुद्गला व्यपવિપતે તિ છે ? ટીકાથ-દ્રવ્યપરિણામની માફક ક્ષેત્રમાં જાણવું ક્ષેત્રને આશિએક આકાશપ્રદેશમાં અવગાહીને રહેલ પુદગલ કંધોનું બીજા સ્થાને જવું આને આશ્રિ કાલથીકાલ અપ્રદેશે જાણવા. આનો અભિપ્રાય આ છે કે, દ્રવ્યપરિણામને આશ્રિ પરમાણુઓ દ્રવ્યથી અપ્રદેશ છે. તેમજ એક આકાશપ્રદેશને વ્યાપિ રહેલ પરમાણુસ્ક ધ પિતાના ક્ષેત્રને નહી છોડવાથી ક્ષેત્રથી અપ્રદેશ પુદગલ કહેવામાં આવે છે. જ્યારે જ્યારે પુગલ સ્ક ધ પિતાના ક્ષેત્રને છેડી બીજા ક્ષેત્રમાં જાય, અને એક સમય રહે ત્યારે ત્યારે તેને કાળથી અપ્રદેશ પુદગલ કહેવામાં આવે છે. (10) यथा क्षेत्रत एवमवगाहनादितोऽपीत्येतदुच्यतेसंकोअविकोअं पिहु, पडुच्च ओगाहणाइ एमेव / तह सुहुमबायरथिरेयरे य सद्दाश्परिणामं // 11 // ક્ષેત્રની માફક અવગાહનાદિથી પણ કાલ અપ્રદેશ કહે છે. મૂર્ચ–અવગાહનાના સંકેચ તથા વિકેચપણને આશ્રિતેમજ સૂમ બાદર, સ્થિર–અસ્થિર તથા શબ્દાદિ પરિણામને આશ્રિ કાલથી અપ્રદેશ છે. (11) अवगाहनायाः संकोचं विकोचं च प्रतीत्य कालापदेशाः स्युः / अयमभिप्रायः-ये परमाणुसंख्यापेक्षया स्तोकनमापदे ? “જય તિ ઘરા
