________________
-
-
-
-
-
'વિસ્તારનું, ૪૦ ફુટના ઊંડા પાયાવાળું, અઢી હજાર કારીગરોએ અત્યારથી પણ વધુ હિંસા થશે એવી આગાહી કરી અંતે લખે છેઃ “આ લગભગ છ દાયકા સુધી કામ કરી, આજથી સાડા પાંચસો વર્ષ પહેલાં સમગ્ર વિશ્વનું નિયંત્રણ કોઈ સૂક્ષ્મ સિદ્ધાંતને આધારે થઈ રહ્યું છે. અને ૯૯ લાખ રૂપિયામાં આ મંદિરની રચના થઈ છે. એને અંગે કેટલાંક દરેકે પાપ પ્રવૃત્તિની ભારે કિંમત મોડી-વહેલી ચૂકવવી પડે છે તેવી કવિઓએ કાવ્યો, સ્તવનો, ફાગવગેરે લખ્યાં છે. આ પ્રકારનું સાહિત્ય, દઢ-આંતર-પ્રતીતિ અને શ્રદ્ધા જેના હૈયામાં હશે તે આવા પ્રશ્નોનો વધુ શિલાલેખો, પરંપરાથી ચાલી આવતી દંતકથાઓને આધારે આ ગંભીરતાથી વિચાર કરી સંકલ્પી હિંસામાંથી બચવાનો પ્રયત્ન કરશે.' મંદિરની ઘણી બધી વાતો જાણવા મળે છે. નીચે દર્શાવેલી લોકોક્તિઓ “લેખકો અને રાજ્યસત્તા' નામના લેખમાં, વિશ્વમાં ભિન્ન ભિન્ન દેશોના એની લોકપ્રિયતાની પારાશીશીરૂપ છે. દા. ત. -
લેખકોના વિચાર-વાણી-સ્વાતંત્ર્યને અવરોધતાં અનેકવિધ પરિબળોની. ‘કટકુ બટકુ ખાજે પણ રાણકપુર જાજે,
સોદાહરણ ચર્ચા કરી છે તો ‘સૂમ એકેન્દ્રિય જીવોનું સામૂહિક આક્રમણ'
(લોકોક્તિ) - નામના લેખમાં અનેક પ્રકારના જ્ઞાત-અજ્ઞાત રોગો એમની ગઢ આબુનવિ ફરસિયો
વિનાશશક્તિ તદ્ વિષયક દવાઓ, ઔષધો વગેરેની વૈજ્ઞાનિક ઢબે ન સુણ્યો હીરનો રાસ;
ચર્ચા કરી છે જે બહુજન સમાજને અતિ ઉપયોગી થાય એમ છે. એમનું રાણકપુર નર નવિ ગયો
એક વિધેયાત્મક સૂચન નોંધવા જેવું છેઃ “ભારત સરકાર રોગચાળા માટે ત્રિણે ગર્ભવાસ”
અને જુદી જુદી બીમારીઓ માટે જેટલાં નાણાં ખર્ચે છે એથી ઓછાં નાણાં
(હીરવિજયસૂરિ રાસ) સ્વચ્છતાનું પાક શિક્ષણ આપવામાં અને વિવિધ ક્ષેત્રે સ્વચ્છતાનું આ લેખ લખવામાં લેખકનો પાકો ને ધનિષ્ઠ સ્વાનુભવ લેખે સ્પર્ધાત્મક આયોજન કરવામાં ખર્ચે તો વધુ સારુ પરિણામ આવે. લાગ્યો છે. એટલું જ નહીં પણ એમાં એમની બહુમુખી પ્રતિભાનો પણ જૈન ઘર્મ પ્રમાણે ૮૪ લાખ પ્રકારની જીવયોનિઓ છે ને સાત લાખ આવિર્ભાવ થયો છે. “રાણકપુર' તીર્થમાં ઝીણી ઝીણી વિગતોની પ્રકારના વાયરસ છે; વિકસતાકે વિકસિત વિજ્ઞાનને પણ પાછળ પાડી ચોકસાઇ જોવા મળે છે તેમજ શિલ્પ-સ્થાપત્ય-કલાની સૂઝસમજને દે એવો સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિય જીવોનો ભયંકર ઉત્પાત છે. ઇતિહાસ તથા કાવ્યનો સુભગ સમન્વય થયેલો પ્રતીત થાય છે. પૃ. “સાંપ્રત સહચિંતન'ના વિષયો જોતાં એનું શિર્ષક સર્વથા સાર્થક ૧૯૦ થી પૃ. ૨૦૦માં વિગતપૂર્ણ ચલ દેવમંદિરોમાં ભોગાસનો છે પણ સાંપ્રતના વિષયોને પણ મોટા ફલક પર મૂકીને વિચાર વિહાર વિષયક મુદો તો એક સ્વયં સંપૂર્ણ અભ્યાસલેખની ગરજ સારે છે ને કરવાની લેખકની વિશેષતાને કારણે એનો સંસ્પર્શ વધુ ઘેરો બને છે. શૈલીની દષ્ટિએ પણ લેખકને જબ આપે એવું એનું શિષ્ટ-પ્રાસાદિક ગદ્ય વળી એ વિચાર-વિહાર દરમિયાન સંસ્કૃત-અંગ્રેજી, પ્રાકૃત-ગુજરાતી છે. શૈલીની દષ્ટિએ કલ્પવૃક્ષના પાનની આકૃતિનું વર્ણન જોઇએ. ભાષા-સાહિત્યમાંથી અનેક ઔચિત્યપૂર્ણ ટાંકેલાં અવતરણોને કારણે રાણકપુરના જિનમંદિરમાં જે કેટલીક સ્વતંત્ર, વિશિષ્ટ બેનમૂન વક્તવ્ય વધુ ચોટદાર બને છે અને અભિવ્યક્તિમાં મૂર્તતા આવે છે, શિલ્પકૃતિઓ છે, તેમાં મંદિરમાં પ્રવેશતાં જ મેઘમંડપની છતમાં કથન, વર્ણન અને ચિંતનના બધા જ સ્તરને પહોંચી વળતા એમના મૂકવામાં આવેલા કલ્પવૃક્ષના પાનની આકૃતિ ધ્યાન ખેંચે એવી છે. આ સવાચ્ય પ્રાસાદિક ને ઉદ્દીપક ગદ્યનો યુગપદ અનુભવ એમના પ્રકારની રચના અન્યત્ર કોઈ પ્રાચીન જૈન મંદિરમાં જોવા મળતી નથી. “રાણકપુર તીર્થ' વાંચતાં થાય છે. સાંપ્રત સહચિંતન' માટે ડૉ. શાહને કલ્પવેલીની આ આકૃતિમાં જે વળાંકો અને રેખાઓ સાથે ઝીણી ઝીણી ખૂબ ખૂબ અભિનંદન. વિગતો કોતરવામાં આવી છે તે બધાનું એક પ્રકારનું રમણીયતાપૂર્ણ સૂચક સૌંદર્ય છે.આ મુખ્ય આકૃતિમાં ૐના આકારનો આભાસ થાય છે, એટલું જ નહિ તેની ઝીણી ઝીણી પાંખડીઓમાં, કુપળોમાં અને
દરબાર ગોપાળદાસ ક્ષય નિવારણ કેન્દ્રની મુલાકાત નસોમાં પણ ૐની આકૃતિ જોવા મળે છે. આવી ઘણી બધી સંઘ તરફથી પ્રતિ વર્ષ પર્યુષણ પર્વ દરમિયાન કોઈ એક આકૃતિઓને લીધે જાણે ૐકારના સતત રણકારવાળું આ પર્ણ હોય તેવું | સંસ્થાને આર્થિક સહાય કરવાનો કાર્યક્રમ હાથ ધરવામાં આવે જણાય છે. જોનારને તે મંત્રમુગ્ધ કરી દે છે. એની એક એક રેખા ૧ છે. આ વર્ષે આણંદની ટી. બી. હૉસ્પિટલ - ‘દરબાર સમપ્રમાણ છે અને સમગ્ર આકૃતિનું એક વિશિષ્ટ સૌંદર્ય ઉઠાવ પામે છે. | ગોપાળદાસ ક્ષય નિવારણ કેન્દ્ર’ને સહાય કરવાનું નક્કી થયું એમાં વર્તુળાકાર અને લંબગોળ રેખાઓનું મનોહર સામંજસ્ય
હતું. અમને જણાવતાં અત્યંત હર્ષ થાય છે કે સંઘ તરફથી અનુભવાય છે.”
યોજાયેલ પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા દરમિયાન દાતાઓના સુંદર “ડૉ. ચન્દ્રજોષી” અને “રસ્વ. ચીમનભાઈ પટેલ –સંગ્રહના આ બે
સહકારથી આ સંસ્થા માટે રૂપિયા દસ લાખથી વધુ રકમ નોંધાઈ વ્યક્તિ-વિષયક લેખો છે. બંને મહાનુભાવો સાથે ભિન્ન ભિન્ન સંદર્ભે લેખકને સંબંધ હોવા છતાં ઉભયના વ્યક્તિત્વ-આલેખનમાં ઉષ્મા-ભેદ સ-કારણ વરતાય છે. ડૉ. જોષીના જીવનકાર્યને આલેખતાં જે ઉમળકો સંઘના સભ્યો અને દાતાઓ માટે આ સંસ્થાની મુલાકાતનો ને અહોભાવ છે તેને સ્થાને સ્વ. ચીમનભાઈનું જીવન-કાર્ય વર્ણવતાં | કાર્યક્રમ આગામી નવેમ્બર, ડિસેમ્બરમાં અનુકૂળ દિવસે કેવળ નક્કર હકીકતો જોવા મળે છે. લેખકની નિર્ભેળ ને નિરપેક્ષ | યોજવામાં આવશે. તારીખો નિશ્ચિત થયે “પ્રબુદ્ધ જીવનમાં જીવનદષ્ટિનું આ પરિણામ હશે?
તેની જાહેરાત કરવામાં આવશે. જેઓ આ કાર્યક્રમમાં જોડાવા “સંકલ્પી હિંસા”એ સંગ્રહનો ચિંતન-પ્રધાન લેખ છે, તો “લેખકો માટે ,
તો લેખકી | માટે રસ ધરાવતા હોય તેઓએ પોતાનાં નામ સંઘના અને રાજ્યસત્તા’ એ પ્રાસંગિક લેખ છે. “સંકલ્પી હિંસા'માં લેખકે
કાર્યાલયમાં ૧૫મી ઓક્ટોબર, ૧૯૯૫ સુધીમાં નોંધાવી દેવા દિન-પ્રતિદિન આહાર, ઔષધ, મોજ-શોખ અને અર્થકારણને અંગે,
વિનંતી છે. વિશ્વમાં થતી હિંસાની વિગતે ચર્ચા કરી છે, અને અનિવાર્ય હિંસાને “આરંભી હિંસા' કહી ભવિષ્યમાં વૈજ્ઞાનિક ને આર્થિક કારણોસર
0 મંત્રીઓ મિાલિક : શ્રી મુંબઈ જન યુવક સંઘ મુદ્રક, પ્રકાશક : શ્રી ચીમનલાલ જે. શાહ પ્રકાશન સ્થળ : ૩૮૫, સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ- ૪૦૦ ૦૦૪. ફોન : ૩િ૮૨૦૨૯૬. મુદ્રણસ્થાનઃ રિલાયન્સ ઓફિસેટ પ્રિન્ટર્સ, ૧૯, ખાંડિયા સ્ટ્રીટ, મુંબઈ-૪૦૦૦૦૮. લેસર ટાઈપસેટિંગ મુદ્રાંકન, મુંબઈ- ૪૦૦ ૦૯,
