________________
તા. ૧૬-૯-૯૫
પ્રબુદ્ધ જીવન
ભોજન કરાવવાં, ચોર,
સાથે ભળી જવું. ચોરને કરે છે. ચોરને સરસ વાક
(૫) કાણકક્રયી-આ ચોરીનો માલ છે એ જાણીને તે સસ્તા ભાવે અથવા પગે બહુ વાગ્યું હોય અને ચલાતું ન હોય ત્યારે તેને પોતાના લઇ લેનાર અને તે વેચીને નફો કમાનાર એટલે કે ચોરે ચોરેલી મુકામે પહોંચાડવા માટે વાહન વગેરેની વ્યવસ્થા કરી આપવી. વળી, વસ્તુઓનો વેપાર-ધંધો કરનાર.
જૂના વખતમાં અને હજુ પણ નાનાં ગામડાંઓમાં ધૂળમાં ચોરના પગલાં (૬) અન્નદ-ચોરને ખાવાનું આપનાર.
પડ્યાં હોય અને સિપાઇઓ કે બીજા તે પગલાંને અનુસરી પગેરું (૭) સ્થાનદ-ચોરને પોતાને ઘરે આશ્રય આપનાર, ચોરને સંતાવા શોધવાનો પ્રયત્ન કરે તે પહેલાં પોતે ચાલીને અથવા ગાય-ભેંસને માટે કોઈ સ્થાને વ્યવસ્થા કરાવી આપનાર,
ચલાવીને એ પગલાં ભૂંસવાનો પ્રયત્ન કરવો કે જેથી ચોર કયા માર્ગે શ્રી અભયદેવસૂરિએ ચોરના ૧૮ પ્રકાર જણાવ્યા છે. અદત્તાદાન ગયો છે તે પકડાય નહિ. વિરમણ વ્રતના જે અતિચારો છે તે અતિચારો પણ શ્રાવકે ત્યજવા ૯, વિશ્રામ-ચોર ચોરી કરીને આવ્યો હોય અને થાકી ગયો હોય જોઈએ. એ અતિચાર પણ પોતાનાથી ન થાય એવી સાવધાની રાખવા તો તેને આરામ કરવા માટે પોતાને ત્યાં સગવડ કરી આપવી. માટે ચોરીની જે અઢાર પ્રસૂતિઓ અથવા ચોરીની જેલની ગણાવવામાં ૧૦. પાદપતન-એટલે પગમાં પડવું. ચોરીના માલથી પોતાને આવે છે. તેનું સેવન શ્રાવકે ન કરવું જોઇએ. ચોરના અઢાર પ્રકાર એટલો બધો લાભ થતો હોય કે પોતે અને સ્વજનો ચોર પ્રત્યે કે ચોરોના અથવા આ અઢાર પ્રસૂતિ તે નીચે પ્રમાણે છે:
સરદાર પ્રત્યે અત્યંત ગૌરવપૂર્વક જુએ, એને આદરમાન આપે અને તે भलनं कुशलं तर्जा राजभोग्याऽवलोकन ।
એટલી હદ સુધી કે ચોરના પગમાં પડીને નમન કરે. अभार्गदर्शनं राय्या पदभंगस्तथैव च ।।
૧૧. આસન ચોરને બેસવા માટે આસન આપે. જરૂર પડે તો પોતે विश्रामपादपतनं चासनं गोपनं तथा ।
ઊભા થઇ જાય અને ચોરને બેસવા માટે આસન આપે. આ રીતે ચોરની खंडस्य खादनं चैव तथान्य न्महाराजिकं ।।
આગતાસ્વાગતા કરે. . पट्यग्न्युदकरज्जूनां प्रदानं ज्ञानपूर्वकं ।
* ૧૨. ગોપન-ચોરને પોતાને ત્યાં સંતાડવો તે ગોપન. તદુપરાંત एता: प्रसूतयोज्ञेया अष्टादश मनीषिभिः ।।
ચોર પોતાને ત્યાં હોય અથવા ચોર ક્યાં સંતાયો તેની પોતાને ખબર હોય ૧. ભલન ૨કુશલ ૩, તર્જા ૪. રાજભોગ ૫. અવલોકન છતાં એ વાતનું ગોપન કરવું. ૬. અમાર્ગદર્શન ૭. શયા ૮, પદભંગ ૯. વિશ્રામ ૧૦, પાદપતને ૧૩. ખંડખાદન-ચોરને મિષ્ટાન્ન વગેરે ખવડાવવાં. ચોરની ' ૧૧, આસન ૧૨. ગોપન ૧૩, ખંડખાદન ૧૪, માહરાજિક ૧૫. પટ્ટી મહેમાનગતિ માટે સરસ ભોજન કરાવવાં, ચોરની સાથે જમવા બેસવું, ૧૬. અમિ ૧૭. ઉદક ૧૮. રજુજુ.
ચોરને સરસ ભાતું બાંધી આપવું. ઇત્યાદિ. : ૧. ભલન-એટલે ચોરોની સાથે ભળી જવું. ચોરને કહે કે “તું ચિંતા ૧૪. મહારાજિક-એટલે રાજાને યોગ્ય હોય એટલી હદ સુધીનું કરીશ નહિ, હું તારી સાથે જ છું. તને કંઈ થાય તો હું બેઠો છું” આવાં એટલે કે રાજ્યને વાંધો ન હોય ત્યાં સુધી ચોરને માન-સન્માન આપવું. આવાં ગમ વચનથી ચોરને પ્રોત્સાહિત કરે અને બહારથી પોતે અજાણ (પાઠાંતર “મોહરાજિક' હોય તો મોહાંધ બનીને ચોરને એવી હોય તેવો દેખાવ કરે.
સલાહસૂચના આપવી એવો અર્થ પણ ઘટાવાય છે.) ૨. કશલ-એટલે ચોરી કરનારને તેમની ક્ષેમ કુશળતા વિશે પૂછે, ૧૫. પટ્ટી-ચોરને હાથપગ ધોવા માટે સાબુ, તેલ વગેરે આપવાં. તેમનાં સુખદુઃખની વાતથી પોતાને માહિતગાર રાખે.
૧૬. અગ્નિ-ચોરને રસોઈ વગેરે કરવા માટે અગ્નિ આપવો ૩. તર્જ-એટલે હસ્તાદિકની ચેષ્ટા, આંગળીઓના અમુક પ્રકારના અથવા એના શરીરે ક્યાંય દુઃખતું હોય તો તે માટે શેક કરવા માટે સંકેતો ચોરની સાથે નક્કી કરી વખત આવ્યે તેવા ઇશારાથી ચોરને અમિની વ્યવસ્થા કરી આપવી. માહિતગાર કરવા કે સાવધાન કરવા.
.
૧૭. ઉદક-ચોરને પીવા માટે પાણી આપવું, તે થાકેલો હોય તો y, રાજભોગ્ય-એટલે જે દ્રવ્યના ભોગનો અધિકાર રાજ્યનો હોય સ્નાન વગેરે માટે ઠંડું કે ગરમ પાણી આપવું. ' અર્થાત. કરવેરા રૂપ હોય તે ભાગ રાજ્યને ન આપવો. ચીજવસ્તુઓના ૧૮, રજૂ-એટલે દોરડું. ચોરીનો માલ બાંધવા માટે દોરી- દોરડાં સોદાઓમાં સરકારી કરવેરા બચાવવા માટે ભાવ ઓછા બતાવવા, માલ આપવાં, માલ મેડા પર ચડાવવો હોય તો તે માટે દોરડાની વ્યવસ્થા કરી હલકો બતાવવો વગેરે પ્રકારની કરચોરી કરવી. (“રાજભોગ્ય’ શબ્દને આપવી. ચોર ઘોડો, બળદ, બકરી વગેરે ચોરી લાવ્યાં હોય તો તેને બદલે “રાજભાગ' શબ્દ પણ પ્રયોજાય છે, પણ અર્થ એનો એ જ રહે બાંધવા માટે દોરડું આપવું.
બાર વ્રતની પૂજામાં શ્રી વીરવિજયજી મહારાજે કહ્યું છેઃ ૫. અવલોકન-અવલોકન કરીને ચોરને ચોરી કરવાના ઠેકાણાં
સ્વામી અદત્ત કદાપિ ન લીજે, બતાવે. ચોરીના માલનું અવલોકન કરે એટલે કે એનું સાવચેતીપૂર્વક
ભેદ અઢારે પરિહરિએ રે. ધ્યાન કરે, ચોરને પણ ફસાવવાની દૃષ્ટિએ, તેનો ચોરેલો માલ મફતમાં
ચિત્ત ચોખે ચોરી નવ કરીએ રે. પડાવી લેવા માટે સૂક્ષ્મ અવલોકન કરી યુક્તિ પ્રયુક્તિઓ વિચારે.
નવી કરીએ તો ભવજળ તરીએ રે. ૬. અમાર્ગદર્શન-ચોર ચોરી કરવા માટે જે દિશામાં ગયા હોય
સાત પ્રકારે ચોર કહ્યા છે. અથવા ચોરી કરીને જે માર્ગે ભાગી ગયા હોય તે વખતે પોતાને ખબર
તૃણ, તુષ માત્ર કર ન ધરીએ રે. હોવા છતાં ચોરને પકડવા નીકળેલાને જાણી જોઇને અવળી દિશા
રાજદંડ ઉપજે તે ચોરી, બતાવવી.
નાનું પડ્યું વળી વિસરીએ રે ૭. શયા-ચોર ચોરી કરીને રાતના વખતે આવ્યો હોય અથવા હજુ
કૂડે તોલે કૂડે મારે, તેનો ચોરી કરવાનો સમય ન થયો હોય ત્યાં સુધી તેને સૂવા માટે પોતાના
અતિચારે, નવિ અતિ ચરીએ રે. ઘરમાં, દુકાનમાં, વખારમાં, કારખાના વગેરેમાં સગવડ કરી આપવી.
આ ભવ પરભવ ચોરી કરતાં ૮. પદભંગ-પદબંગ એટલે પગલાં ભૂંસવા અથવા પગ ભાંગવો.
વધ બંધન જીવિત હરીએ રે. ચોર ચોરી કરવા ગયો હોય અને ક્યાંકથી કૂદતાં પગ ભાંગી ગયો હોય
ચોરીનું ધન ન ઠરે ઘરમાં
રા.આંગળીઓનારાથી ચોરને અગ્નિની કચોરને પીવા
