________________
તા. ૧૬-૯-૯૫
પ્રબુદ્ધ જીવન
૩૫૦૦ શ્રી રમિલાબહેન મહાસુખભાઇ ૩૫૦૦ શ્રી મીનાબહેન કિરણભાઈ ગાંધી ૩૫૦૦ શ્રી કે. એમ. પટેલ ૩૫૦૦ શ્રી હેમાબહેન ગાલા. ૩૫૦૦ સ્વ. પ્રેમચંદ મોહનલાલ બાવીસીના
સ્મરણાર્થે ૩૫00 એક સગૃહસ્થ તરફથી ૩૫૦૦ શ્રી કાંતિલાલ લલ્લુભાઈ શાહ ૩૫૦૦ શ્રી એમ. જે. દોશી ૩૫૦૦ શ્રી મોદી ટેક્ષટાઈલ્સ ૩૫00 શ્રી કિરણ એચ. શાહ ૩૫૦૦ શ્રી સૌરભ શાહ ૩૫૦૦ શ્રી નેમચંદ ચીમનલાલ કુવાડિયા ૩૫૦૦ શ્રી પ્રભાવતી નેમચંદ કુવાડિયા ૩૫૦૦ શ્રી કાશીબહેન સંઘરાજકા ૩૫૦૦ શ્રી હસમુખભાઈ મહાસુખલાલ ૩૫૦૦ શ્રી વિનોદભાઇ મહેતા, ૩૫૦૦ શ્રી દેવીલા એસ. મહેતા રૂ૫૦૦ શ્રી અમિતા એચ. મહેતા ૩૫૦ શ્રી પદ્માબહેન વી. શાહ ૩૫૦૦ શ્રી વસંતલાલ કે. શાહ ૩૫૦૦ શ્રી કમદબહેન રતિલાલ શાહ ૩૫૦૦ શ્રી નિર્મળાબહેન ઇન્દ્રલાલ શેઠ ૩૫૦૦ શ્રી પુષ્પાબહેન પ્રેમચંદ બાવીસી ૩૫૦૦ શ્રી તારાબહેન ડાહ્યાભાઈ કોઠારીના
સ્મરણાર્થે ૩૫૦૦ શ્રી શાહ એન્ડ શાહ ડેવલપર્સ પ્રા. લિ. ૩૫૦૦ શ્રી રમણીકલાલ ગોપાલજી કપાસીની
સ્મૃતિમાં, હસ્તે શ્રી ભારતીબહેન
૩૫00 સ્વ. મોહનલાલ ઝવેરી હસ્તે શ્રી
મંજુલાબહેન ગાંધી ૩૫૦૦ માતુશ્રી રતનબેન લખમશી ઘેલાભાઇ
કચ્છ દુર્ગાપુરવાળા તરફથી ૩૫00 શ્રી દિલીપભાઇ હીરાલાલ શાહ ૩૫૦૦ શ્રી ધવલબહેન દેવીલાલભાઇ સાવલા ૩૫૦૦ શ્રી નીરબાલાબહેન શાહ ૩૫૦૦ શ્રી પુષ્પાબહેન બિપિનચંદ્ર કાપડિયા ૩૫00 શ્રી બિપિનચંદ્ર હીરાલાલ કાપડિયા ૩૫૦૦ શ્રી કુમાર મહેતા ૩૫૦૦ શ્રી ગુણવંતીબહેન મહાસુખલાલ ૩૫૦૦ શ્રી મનીષા નટવરલાલ શાહ ૩૫૦૦ શ્રી ગુણવંતીબહેન ગુલાબચંદ ઝવેરી ૩૫૦૦ શ્રી કમળાબહેન શશીકાંત પત્રાવાલા ૩૫૦૦ મે. પોલિથીન પ્રિન્ટીંગ એન્ડ સેલિંગ
વર્કસ ૩૫૦૦ મે. સુહાસ ટેક્ષપોટ્સ પ્રા. લિ. ૩૫૦૦ શ્રી રતિલાલ ઓધવજી ગોહિલ
ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટ - ૩૫00 ભારત ટ્રેડર્સ ૩૫૦૦ હસમુખલાલ પોપટલાલ વોરાના
પરિવાર તરફથી. ૨૫૦૦ લીબર્ટી પ્રિઝમ પેલેસ ૨૫૦૦ શ્રી વિદ્યાબહેન મહાસુખભાઈ
ખંભાતવાલા ૧૫૦૦ એક બહેન , ૧૫૦૦ શ્રી સુવર્ણાબહેન દલાલ ૧૫૦૦ શ્રી ઉષાબહેન ડી. શાહ ૧૨૫૦ શ્રી વસંતબહેન તલસાણિયા ૧૦૧૨ શ્રી એક બહેન ૧૦૦૦ શ્રી સવિતાબહેન મહેતા
૧૦૦૧ શ્રી હેમલત્તાબહેન નાણાવટી ૧૦૦૦ શ્રી કુણાલ રાજન ઝાટકિયા ૧૦૦૧ શ્રી વિક્રાંત નાણાવટી ૧૦૦૧ શ્રી કાંતિલાલ મોહનલાલ ૧૦૦૦ શ્રી ભરતકુમાર જયંતીલાલ ૧000 શ્રી રજનીકાંત મહેતા ૧૦૦ શ્રી રસિકલાલ એમ. શાહ ૧૦૦૦ શ્રી ભીમજીભાઈ ગડા ૧૦૦ શ્રી શાંતિલાલ ૫. શ્રોફ ૧૦૦૦ શ્રી સરોદ શેઠ ૧000 શ્રી એક સદગૃહસ્થ ૧૦૦૧ શ્રી મોતીબાઈન ઉમાશંકર શાહ ૧૦૦૦ શ્રી અનિશ ડી. શાહ ૧૦૦૦ શ્રી ચંદ્રાબહેન એચ. શાહ ૧૦૦ શ્રી દર્શની શાહ
૭૦૦ શ્રી જતીનભાઈ શાહ ૫૦૦ શ્રી હરિભાઈ વસા * ૫૦૧ શ્રી ગૌતમલાલ એ. શાહ ૫૦૦ શ્રી રૂપાબહેન દોશી ૫૦૦ એક બહેન તરફથી ૫૦૦ શ્રી સરસ્વતીબહેન ઝવેરી ૫૦૦ શ્રી વનિતાબહેન શાહ ૫૦૦ શ્રી એક સહસ્થ ૫૦૦ શ્રી ભારતીબહેન વખારીયા ક00 શ્રી સવિતાબહેન કોઠારી ૫૦૧ શ્રી રમિબહેન મહેતા ૫૦૦ શ્રી પ્રતિમાબહેન ચક્રવર્તી ૫૦૦ શ્રી નિર્મળાબહેન ઇન્દ્રલાલ શેઠ ૫૦૦ સ્વ. જયંતીલાલ અંબાલાલ શાહ હસ્તે
શ્રી મીનેશભાઈ ૪૬૩૧ રૂા. ૫૦૦ થી નીચેની રકમ.
કપાસી
૩૫૦૦ શ્રી કિન્નરભાઈ કે. શાહ
વૈષ્ણવજન તો તેને રે કહીએ” અને ગાંધીજી
I ચંદ્રશંકર ભટ્ટ સત્ય, અહિંસા, પ્રેમ, બંધુતા, કરુણા અને સમાનતાનો સંદેશ ભારતમાં ભારતમાં જ નહીં પણ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે સ્થાન પ્રાપ્ત થયું. આ પદ ગાંધીજી જ નહીં, જગતભરમાં પ્રસારનાર યુગપુરુષ ગાંધીજીની સવાસોમી જયંતી જેવા રાષ્ટ્રસેવકને ગમી જાય તે સ્વાભાવિક છે. એક સમાજ સેવકમાં અને પ્રસંગે આ યુગપ્રવર્તક પુણ્યશ્લોક મહાત્માના જીવનનાં વિવિધ પાસાંઓનો પ્રજા કલ્યાણનાં કામ કરનારમાં કેવા ગુણ અનિવાર્યપણે હોવા જોઇએ, તે વિચાર કરવો એ આજના હિંસક, સંઘર્ષમય , ત્રાસમય સમયની અનિવાર્ય ગાંધીજીને નરસિંહે આ પદમાં સાચા વૈષ્ણવના જે ગુણ ગણાવ્યા છે તેવા જ. આવશ્યકતા છે. એમનો સંદેશ જે તેમણે આચરણથી જીવી બતાવ્યો, તે જોઇએ તે સમજાયું. નરસિંહે આ પદમાં કયા ગુણોની વાત કરી છે તેનો અને આજના યુગસંદર્ભમાં કેટલો પ્રસ્તુત છે. અને માનવજાત માટે આશીર્વાદરૂપ ગાંધીજીએ તે ગુણો આચરણથી પોતાના જીવનમાં કેવા ચરિતાર્થ કર્યા છે તેનો છે તે સમજવાની તાતી જરૂર છે. પરંતુ માત્ર સમજવાથી હેતુ સરે નહીં, તેના વિચાર કરવાથી સ્વીકારવું પડે કે ગાંધીજી નરસિંહે વર્ણવ્યા છે તેવા આસ્તિક આચરણ વિના એ સમજ નિરર્થક જવાની. ગાંધીજીએ માનવસેવા, બિનસાંપ્રદાયિક વૈખાવ છે. પહેલી નોંધપાત્ર વાત તો એ છે કે આ પદમાં સમાજસેવા, રાષ્ટ્રસેવા વગેરે અનેક ક્ષેત્રે જે સમૂળી ક્રાંતિ કરી તેનો ઇતિહાસ વર્ણવાયેલો વૈષ્ણવ કૃષ્ણની સેવા-પૂજા, દીપ-ધૂપ-આરતી, ભોગ ઇત્યાદિ ઘણો મોટો છે. પરંતુ તેમની સઘળી સેવા પ્રવૃત્તિના મૂળમાં જે મહત્ત્વની બાબત ધાર્મિક વિધિઓની સાંપ્રદાયિકતામાં વૈષ્ણવધર્મ પાળ્યાનો સંતોષ માનનાર સમજવા જેવી છે તે તેમનું વ્યક્તિત્વ. તે દૃષ્ટિએ લાગે છે કે ગાંધીજી એક નથી. ગાંધીજીને ગમી જાય, અને ગમી ગઈ પણ ખરી, એ વાત તો આપદમાં સાચા વૈષ્ણવ કર્મયોગી છે. કુળધર્મથી તે વૈષ્ણવ ખરા, પણ તેમનું વૈષ્ણવત્વ એ છે કે તે સાંપ્રદાયિકતામાં બંધાઈ ગયેલું નથી. તેમાં વૈષ્ણવી કોઈ વિધિનો સાંપ્રદાયિક નથી. અંધારાથી પણ બીતા મોહનના અંતરમાં ઘરની અણસાર સુદ્ધાં નથી. લોકસેવા અને દેશસેવાનો ધર્મ પાળનાર ગાંધીજીને આ નોકરાણીએ વાવેલું રામનામનું બીજ કટુંબના વૈષ્ણવ ધર્મસંસ્કારથી પોષણ વાત કેમ ન ગમી જાય ! પછી આ પદ ગાંધીજીનું પ્રિય પદ ન બને તો જ પામ્યું અને ધીરે ધીરે તે આસ્તિકતા પલ્લવિત થઇ પૂર્ણ રીતે મહોરી ઉઠી. નવાઈ લાગે. પરિણામે તેઓ મોહનમાંથી વિશ્વવંદ્ય મહાત્મા બન્યા. તેઓ માનતા કે જે સર્વ પ્રથમ ગાંધીજીનું વ્યકતિત્વ સમજી લેવું જોઇએ. તો જ નરસિંહના આસ્તિકતા આચરણથી પ્રગટ થાય તે સાચી આસ્તિકતા. આવા કર્મયોગી પદ સાથેની તેમની આત્મિયતા સમજી શકાયો. તેઓ એક સાચા વૈષ્ણવજન વૈષણવની આસ્તિકતાને બરાબર પામવાની એક ચાવી, નરસિંહનું છે. તેમના અંતરમાં કરુણા ભરી ભરી છે. બિહારના ઉત્કલ પ્રાંતમાં એક વૈષ્ણવજન તો તેને રે કહીએ” એ પદ . એ ભજન ગાંધીજીનું અતિ પ્રિય વસ્તૃભર સ્નાન કરતી નારીઓને જોઈ તેમનું હૃદય દ્રવી ગયું અને પોતાનું ભજન કેમ થયું તેની પણ પ્રતીતિ સહેજે થશે. એટલે આ પદના સંદર્ભમાં વસ્ત્ર આપી દીધું. હિન્દુસ્તાનમાં ફરી તેમણે બહુજન સમાજની ગરીબીનું ગાંધીજીનું વૈષ્ણવપણું અને તેમની આસ્તિકતાને સમજવાનો અહીં પ્રયત્ન છે. દર્શન કર્યું અને આજીવન માત્ર બે જ વસ્ત્ર પહેરવાનું વ્રત લીધું. ગાંધીજીના ગાંધીજીને આ ભજન એવું તો પ્રિય થઈ પડુયું કે તેમણે તેને આશ્રમની પ્રાતઃ નવનીત જેવા કોમળ વૈષ્ણવી હૃદયના આ કરુણામય ઉન્મેષ છે. ગાંધીજીને અને સાયં પ્રાર્થનામાં સ્થાન આપ્યું. એને પરિણામે આ પદ અને નરસિંહને મન સ્વાતંત્ર્ય પ્રાપ્તિ કરતાં પણ વધારે મહત્ત્વનું કાર્ય સમાજના સર્વાગીણ
