________________
પર્વતિથિના ક્ષયમાં ઔદયિક તિથિજ ન હોય ત્યારે શું કરવું? પર્વના ક્ષયમાં પર્વકૃત્યને પણ ક્ષય કરે? વળી પર્વતિથિની વૃદ્ધિમાં જ્યારે એકજ તિથિ બે સૂર્યોદયને સ્પર્શતી હોય ત્યારે શું બે દિવસ તેની આરાધના કરવી ? આ શંકાનું સમાધાન અહારા પૂર્વાચાર્યોએ ભગવાન ઉમાસ્વાતિના વચનને આધારે કરી દીધું છે, તેઓ શ્રી ઉમાસ્વાતિના નામથી નીચેને ક પ્રમાણ તરીકે આપે છે.
"क्षये पूर्वा तिथिः कार्या, वृद्धौ कार्या तथोत्तरा। શ્રી થી મોક્ષરથા, કાર્ચ ઢોવાનુૌદ્િ ”
અર્થાત–પર્વતિથિના લયમાં પર્વ તરીકે પૂર્વતિથિ પાલવી અને વૃદ્ધિમાં ઉત્તરતિથિ આરાધવી, વળી શ્રી મહાવીરસ્વામિનું નિવકલ્યાણક લેક જે દિવસે દીવાળી કરે તે દિવસે પાલવું.'
ઉપર્યુક્ત વચન શ્રી ઉમાસ્વાતિજીનું હોવાને પ્રઘોષ છે એમ આચાર્યશ્રી રત્નશેખરસૂરિજી શ્રાદ્ધવિધિકૌમુદી નામક ગ્રન્થમાં કહે છે, ગમે તેમ છે પણ આ વચન તપાગચ્છનો શ્રમણુસંધ ઠેઠથી પ્રામાણિક માનતો આવ્યો છે એમાં તો બે મત નથી જ. (૪) લૌકિક પંચાંગને આધાર
તપાગચ્છમાં ઘણા પૂર્વકાલથી લૌકિક પંચાંગનો સ્વીકાર થતો આવ્યું છે. ખરતરગચ્છ, અંચલગચ્છ આદિ કરે છે તેમ તપાગચ્છ અધિક માસને પ્રમાણ માનીને પ૦ દિવસે પર્યુષણ કરતો નથી એ પણ એ ગચ્છની લૌકિક પંચાંગવિષયક માન્યતાને જ સિદ્ધ કરે છે, શ્રીકુલભડનસૂરિજી પિતાના વિચારામૃતસંગ્રહ નામક ગ્રન્થમાં ખુલ્લા શબ્દોમાં પર્યુષણાદિ પર્વોને નિર્ધાર લૌકિક ટીપણાઓ ઉપરથી જ કરવાનું કહે છે, જુઓ તેમના નીચેના શબ્દો–
“लौकिकटिप्पनकादेव दीक्षोपस्थापनादिषुतिथि-बवादि.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
