________________
મહાભારતના યુગથી
થયાં છે, તે એના નિયમાંડીને આજ સુધીને || જી ના સા થી ચા | મેની વચ્ચે મર્યાદિત ઇતિહાસ નિમળ દષ્ટિ-૧ || શ્રી મોહનલાલ ધામી.
| હતાં, યુદ્ધની જવાળા વડે વિચારવામાં આવે તે
જનતાને ઓછામાં ઓબે વસ્તુ સ્પષ્ટ દેખાશે... .
છી સ્પશે એ રીતે થતાં, છતાં લોકોત્તર પુરૂષ એક-નાના મોટાં કઈ પણ યુધ્ધના એવાં યુદ્ધથી પ્રગટેલી જવાળાને ઠારવાને કારણે જન સાધારણમાં પ્રસરતી પાપદષ્ટિ. પ્રયાસ કરી લેતા.
બીજુંજન સાધારણુમાં વ્યાપક બનેલી છેલ્લે છેલ્લે વિશ્વપર બે વિશ્વયુદ્ધ પાશવી વૃત્તિને નિર્મળ કરવાને સારો પ્રયાસ. ખેલાઈ ગયાં. પહેલાં કરતાં બીજું અતિદારુણ
કઈ પણ યુદ્ધ અનિવાર્ય ન હવા અને પાશવી હતું અને માનવીની નૈતિક છતાં યુદ્ધમાં સપડાયેલાં બળો એને અનિવાર્ય સંપત્તિને વેરણ છેરણ કરી નાંખે એટલું બનાવી દે છે અને કેઈ પણ વિજેતા યુદ્ધના ભયંકર હતું. પરિણામોને ટાળી શકતો નથી. યુદ્ધ અમુક રાજ્ય વચ્ચે હોય, અમુક નીચે ઉતરી ગયા છે, એટલું વિચારવાને
છેલ્લા વિશ્વયુદ્ધ પછી માનવી કેટલે પક્ષ વચ્ચે હય, છતાં યુધ્ધના કારણે વેરાચેલે અગ્નિ, જેને યુધ્ધ સાથે કશેયે
જાણે આજ કેઈને અવકાશ નથી રહ્યો અને સંબંધ નથી એવા નાનામાં નાના માનવીને
વિશ્વની કમનશિબી એ છે, કે આજે એ પણ દઝાડી જાય છે.
કઈ લકત્તર પુરુષ પણ નથી કે જે યુદ્ધથી એટલે નાનું હોય કે મોટું હોય, આદેશ
આવેલાં ભયંકર પરિણામેનું સંશોધન કરી ખાતરનું હોય કે સ્વાર્થ ખાતરનું હેય,
લેઓને એના નૈતિક સ્તંભ પર મૂકી દે. સ્વાધિનતા માટેનું હોય કે ગુલામી લાદવા આપણે આપણા જ દેશનો વિચાર માટેનું હોય, ગમે તેવું યુદ્ધ માનવજાતનાં કરીએ. સંસ્કારને, પ્રેરણાત્મક તને અને સભા
છેલ્લા વિશ્વયુદ્ધની સીધી ચિનગારીઓ વનાઓને હંમેશાં શિથિલ બનાવે છે અને
ભારતવષ પર પડેલી ન હોવા છતા ભારતની માનવીને નીચે ઉતારી દે છે. -
કમનસિબ જનતાને વધારેમાં વધારે દાઝવું આ એક જ દષ્ટિ ખાતર વિદ્વાનોએ
પડયું છે અને નૈતિક તેમજ આધ્યાત્મિક યુદ્ધને માનવજાતના શાપ રૂપ પિકાયુ છે.
સંપત્તિ વધારેમાં વધારે ગુમાવવી પડી છે. છતાં આવાં યુધ્ધથી ઉભરાતાં ખરાબ
યુધ્ધ સરજેલા અકુદરતી વિધિવિધાને પરિણામોને નિવારવા માટે લેકેત્તર પુરુષ
આજ યુદ્ધ ન હોવા છતાં વધુમાં વધુ સ્થિર કદી પણ ગાફેલ રહ્યા નથી અને એક એવે વિરાટ પુરુષાર્થ કરતા ગયા હોય છે કે રને બની રહ્યાં છે. પરિણામે યુદ્ધના પરિણામોમાંથી ઉત્પન્ન થતું યુદ્ધનાં પરિણામેથી કંટાળી ચૂકેલી અને વિષ નાબુદ થાય છે અને લોકોની ઉણી થઈ ગયે- દાઝી ગયેલી ભારતની જનતા જ્યારે સ્વરાજ લી આધ્યાત્મિક સંપત્તિ પુનઃ સભર બની જાય છે. પ્રાપ્ત થયું ત્યારે આશાના એક દેરને વળગી
આર્યાવર્તમાં પ્રાચીનકાળમાં જે જે યુધ્ધ રહી હતી, કે હવે ભારતીય સંસ્કૃતિને
