________________
ખલકના ખેલ : ૨૩: પાકિસ્તાની રૂપીયાને સ્વીકાર, જનતાને આપી શકતા નથી, એવી જ રીતે સમાજઆપણી સરકાર “વાયું ” કરવા તૈયાર નથી, વાદીઓ પણ “વાતોનાં વડાં ” સિવાય કાંઈજ પણ “ હાયું ” કરવા તૈયાર છે. ભલમનસાઇથી કરતા નથી. સત્તાહસ્તગત કરવા માટે અનેક જાતની પાકિસ્તાનને સ્વીકાર ન કર્યો પણ અનેક માણસોના ગુલબાંગે ભારે છે, પણું એક નક્કર કાર્યક્રમ જાન-મિલ્કતને નાશ થયા પછી, ભાગલા સ્વીકાર્યા જનતાને આપી શક્તા નથી. એટલે જે કોઈ પણ અને મહાન યાતનાઓ જનતાને વેઠવી પડી, માણસ એમ માને કે, સમાજવાદીઓ જનતાને ત્યારબાદ પાકિસ્તાને પોતાના ચલણમાં ઘટાડો ન ઉદ્ધાર કરી નાખશે તે તે એક પ્રકારને ભ્રમ છે અને કર્યો તેથી ભારતે તેની સાથેનો વ્યાપાર બંધ કર્યો સામ્યવાદીઓને તે “ખુની” તરીકે ઓળખાવવામાં પણ આખરે તે ભારતને નમતું જોખવું પડયું ને જે આવે છે એટલે નેતા વિહોણી જનતા આજે કામ પહેલાં ન કર્યું તે હવે કરવું પડયું. પરિણામે પારાવાર મુશ્કેલીમાંથી પસાર થઈ રહી છે. જાણે લીયાકતઅલી આનંદમાં નાચી રહ્યા હશે, લાભની આ અંધાધુધીમાંથી નીકળવાને કોઈ આરો જ નથી. દ્રષ્ટિએ કરારો વ્યાબી મનાય છે, પણ મુત્સદ્દીગીરીની ચીનની પ્રજા એદી અને અફીણી મનાતી હતી ને દ્રષ્ટિએ ભારૂની હાર મનાય છે. હવે ત્રીજો મહત્વનો જેની સ્થિતિ ભારત કરતાં કઈ ગુણી વધારે બતર મુદ્દો રહે છે કાશ્મીરના ભાગલાને સ્વીકાર ભારત જ હતી. એવી પ્રજા અને તેમને ચીનદેશ, માત્ર એકથી કોમનવેલ્થમાંથી નહિ નિકળી જાય ને એંગ્લો-અમે બે વર્ષના ગાળામાં જે મહાન પ્રગતિ કરીને સ્વારીકન છાવણીમાં બેસવાનું ચાલુ રાખશે તો કાશ્મીરના વલંબી બની શકે અને ઉત્પાદન તથા કેળવણીમાં અને ભાગલાનો સ્વીકાર કર્યોજ છટકો છે. ભારત જે આર્થિક મોરચે વિજય પ્રાપ્ત કરી શકે તે ભારત જેવા રશીયન છાવણીમાં પડાવ નાંખે તેજ કાશ્મીરના મહાન દેશ કે જેને વિશ્વયુદ્ધ અગર આંતરવિગ્રહમાં ભાગલા પડતા અટકે પણ એમ કરવામાં નેતાઓને હોમાવું પડયું નથી, તે શા માટે આગેકુચ ન કરી ભય રહે છે, કે ભારતવાસીઓ કદાચ સામ્યવાદી શકે ? બેકારી, માંધવારી કરભારણું. કેળવણી. ખેતી બની જાય તે સેનાનું ઈંડુ આપતી મરધી નાશ વિગેરે અનેક વિષયોમાંથી એકાદ વિષયમાં પણ પ્રગતિ પામે, આમ અચોકકસ પક્ષના કારણે ભારત મહાન કેમ ન કરી શકે ? ચાંગ કાઈ શકે ચીનને જે સ્થિમુશ્કેલીમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે. જોઈએ છીએ કે તિમાં મુકાયું હતું તેવી, નપાવટ સ્થિતિમાં બ્રિટને કોઈ પણ પક્ષમાં નહિ જોડાવાનો નિર્ધાર કરેલા ભારતને નહોતું જ મુકયું. આમ છતાં દિનપ્રતિદિન ભારતને કાશ્મીરમાં વિજય મળે છે કે હાર ? : ચીન પ્રગતિના પંથે આગેકુચ કરી રહ્યું છે, જ્યારે ભારત
દિનપ્રતિદિન અવનતિના પંથે આગેકુચ કરી રહ્યું છે. એમ. જનતાની મુશ્કેલી.
વર્તમાનપત્રોના અજ્ઞાલો બોલે છે. આ બધું જોતાં . જનતાના અવાજને રજુ કરાર વર્તમાનપત્રો એમ લાગે છે. કે આપણા વહીવટકર્તાઓમાંથી થોડાકને સિવાય જનતા પાસે બીજું કોઈ સાધન છે જ નહિ. ત્યાં શિક્ષણ લેવા મોકલ્યા હોય તે જ આ દેશનો કોંગ્રેસ સત્તા ઉપર હોવાથી ગ્રેસીઓ સરકાર સામે ઉર્દૂ ર શક્ય છે. નહિ તે અત્યારે જે સ્થિતિ પ્રવર્તી સત્યાગ્રહ કરી શકતા નથી. કારણકે જો એમ કરવામાં રહી છે તેમાં અને અરાજક્તામાં જરાય કરે છે નથી. આવે તે કોંગ્રેસમાંથી પાણીચું મળી જાય ને એને ડાં વધુ વર્ષો જો આમજ ચાલે છે તેનું પરિણામ ઘણું ગુમાવવું પડે એટલે કે ગ્રેસમેને સ્પષ્ટ દોરવણી કેવું ભયંકર આવે, તેની કલ્પના કરવી એ મુશ્કેલ નથી.
કસમ ખા એક ફકીર કેઈ કાને ઘેર ગયે અને માંગણી કરી-બાવા, કંઈ ખાવા માટે આપ કાજીએ કહ્યું-“ભાઈ આતે કાજીનું ઘર છે. કસમ ખા અને ચાયે જા.
