________________
જીવનમાં નૈતિકતાનું મૂલ્યાંકન. મુનિરાજ શ્રી વિજયજી મહારાજ
કેઈ પણ મનુષ્ય, કે જે પિતાના મન- મજબૂતાઈ વિનાના મહેલની જેમ કુદરતી યા ષ્ય જીવનને ઉચ્ચ સપાટી પર લઈ જવા અકુદરતી ખફ આગળ કકડભૂસ થઈને તૂટી ઈચ્છતે હેય અને તેમ કરીને તે વિશ્વના જ પડે છે, ટકી શકતી નથી જ, એ પણું તમામ જીવાત્માઓને દુઃખમાંથી ઉદ્ધાર કરી ભૂતકાળમાં બની ગયેલ અને વર્તમાનમાં તેમને સુખી બનાવવા ઈચ્છતા હોય તેણે બનતી અનેક ઘટનાઓમાંથી મનુષ્ય સહેલાઈથી તેના પ્રવાહી જીવનમાં નૈતિક ઉચ્ચતાને જાણી શકશે. પ્રથમ પસંદગી આપવી જ પડશે. પિતાના
ભૂતકાળમાં બની ગએલા સ મહાન મનુષ્ય જીવનને ઉચ્ચ સપાટી પર લઈ જઈને
પુરુષને, તેમના ઉચ્ચ મનુષ્ય જીવનની દુનિયામાં દુઃખદ્ધારાદિનું કાર્ય કરીને મહાન
કાર્ય કરીને મહાન શરૂઆતમાં, નૈતિકઉચ્ચતાને પ્રથમ સ્થાન બની ગએલા સ ધાર્મિક, રાજદ્વારી, સામા
આપવામાં મૂળભૂત કારણ શું હશે. ? તેને જિક અને કૌટુમ્બિક મનુષ્યની જીવનકથાને
વિચાર બહુ ઓછા મનુષ્ય દુનિયામાં મનુષ્ય જે ઝીણવટભરી નજરે જુએ અને કદાચ કરતા હશે, પણ મનુષ્ય પોતે જે વિચાર વિચારે તે તેને સ્પષ્ટપણે જણાઈ આવશે, કે કરે તે તેને સમજાશે, કે નૈતિક ઉચ્ચતામાં તેમના મહાન જીવનની શરૂઆતથી જ તેમનામાં એક એવી અસરકારક શક્તિ છુપાએલી છે, નિતિક ઉચ્ચતા સુવણમાં શુદ્ધતાની જેમ કે જે મનુષ્યને સર્વત્ર પ્રિયતા અને આદર
સ્થાન પામેલી હતી; જીવનની ઉચ્ચ સપાટીના અપાવવા સાથે તેના વચનને સૈ પાસે મોટા તળીઓમાં અને મહાને જીવનના પાયામાં ભાગે ગ્રાહા બનાવે છે, નૈતિકઉચ્ચતાનું આ એક જેઓ નૈતિક ઉચ્ચતાને પ્રથમ સ્થાન નથી
પ્રાથમિક સફળ પરિણામ છે, કે જેને મનુષ્ય આપતા, તેઓ જીવનને ઉચ્ચ અને મહાન હમેશા પોતાના જીવનમાં સ્કાય છે, એટલું કહેવડાવવામાં, ભલે કંઈગુણ પ્રયત્ન કદાચ જ નહિ પણ મનુષ્ય જીવનને ઉચ્ચ બનાવી કરી શકતા હશે પણ એ રીતે કહેવડાવાએલી શકવા માટેનું અને દુનિયામાં દુખેધ્ધાર જીવનની ઉચ્ચતા અને મહાનતા, પાયાની આદિનું કાર્ય સફળતાપૂર્વક કરી શકો નાંખે છે, નોકર પિતાને ગુસ્સે શેઠ પર ઠાલવે છે માટેનું આ એક શરૂઆતનું મજબૂત ચણતર છે. અને ગરીબ પ્રજા પિતાની આપત્તિઓ મૂંઝવણોથી મનુષ્ય પોતે હંમેશા પોતાના માટે એ અનિઅકળાઈ શ્રીમંત પર અસૂયાથી બળે છે, આ સ્થિતિ પ્રાય ધરાવતા હોય છે, કે પિતે તેને વ્હાલો સમાજવાદ તથા સામ્યવાદના પ્રચારકોએ ઉભી કરી છે લાગે, સૌ તેને આદર–માન આપે અને તે ત્યારે માલી, શ્રીમંત તથા શેઠ પિતાનાથી હલકી પિતે બીજાઓને જે કાંઈ કહે તેને બીજાઓ સ્થિતિમાં રહેલાને સાંભળવા કે સમજવા અથવા હંમેશા સ્વીકાર કરે. મનુષ્યની આ એ તેમને હમદદ આપવાથી આજે બેપરવા છે. માટેજ
કુદરતી સ્થિતિ છે, કે જેને કઈ પણ કરી હિંદ દેશમાં આ બન્ને વાદોમાંથી એક પણ વાદ ષિાય તેમ નથી. ધર્મવાદ ભલાઇવાદ કે અધ્યાત્મ
ઈન્કાર કરી શકે તેમ નથી પરંતુ મનુષ્ય વાદ સિવાય વિશાલ હિંદની પ્રત્યેક પ્રજાને, કોઈ પણ
પિતે પિતાને માટે એ કયારે બનાવી શકે? વાદ સુસંગત નહિ જ બની શકે, એ સત્ય સહુ એ એક પ્રશ્ન છે. આ પ્રશ્નનો ઉકેલ બીજાઓ કોઇએ સમજી લેવા જેવું છે.
કદાચ લેમ્પ બનીને આણી શકે પણ તે
