________________
सुभाषित रत्नमाला.
: ભાવાનુવાદપૂર્વ પૂ૦ મુનિરાજ શ્રી મહિમાવિજયજી મ. [પં. શ્રી કનકવિજયજી ગણિીના શિષ્ય].
જૈન સાહિત્ય અપાર-વિશાલ છે. ચારે ય પ્રકારના અનુકેગના સાહિત્યમાં વિવિધ વિચારરત્નો સંકલિતપણે રહેલાં છે. તેમાં “ શ્રી ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર' એ ચારે ય અનુગેનો પવિત્ર સંગમ છે. તેનાં ૩૬ અધ્યયન છે. ટીકાકાર શ્રી ભાવદેવસૂરિજી મહારાજે આ સૂત્ર પર સુંદર તથા સરળ વ્યાખ્યા રચી છે. વિવિધ કથાઓ આ ટીકામાં તેઓશ્રીએ પ્રાસંગિક રીતે મળી છે. તે કથાઓમાં જે જે સુભાષિતે અવસરચિત રીતે સંકલિત થયાં છે, તે બધાં સંગ્રહીત કરીને ભાવાનુવાદપૂર્વક ક્રમશઃ અહિં રજૂ થાય છે.
સં.
[2:] १ हितशिक्षा हि दुष्टानां नोपकाराय जायते । २ बालानामिव बालानामाग्रहो हि भवेद बली ।
પથ:પાનમવાદીનાં 7 વાદિષવૃદ્ધયે || -બાલકની જેમ સ્ત્રીઓને આગ્રહ બલવાન -જેમ સર્પોને દુધનું પાન વિષવૃદ્ધિને હોય છે. માટે થાય છે, તેમ દુષ્ટ પુરુષને હિતશિક્ષા 3 વંશગણપચાનિ કુહને પ્રેરિતઃ ત્રિયાને ઉપકારને માટે નથી થતી.
-સારા વંશમાં ઉત્પન્ન થયેલે કુલિન પણ પણ ભણતરમાં ગમે તેટલો ઉંચે જાય છતાં સંસ્કા- સ્ત્રીની પ્રેરણાથી અનાચરણ આચરે છે. રહિતનું હૈયું સુધરવું મુશ્કેલ છે.
મા-બાપ કરતાં પણ ધર્મની સેવા મહાન ઉંચી ક રીતે શરણાવાતા નિર્વસ્ત્રાહિ મારામ | છે. જે કોઈ સારું શરીર આદિ મળ્યું તે ધર્મથી, તે –શરણે આવેલા નિબળોનું ડાહ્યા પુરુષ ધર્મથી જે કાંઈ મળ્યું તે ધર્મમાં જરૂર ઉપયોગી રક્ષણ કરે છે. થવું જ જોઈએ. ધન મળે ધર્મથી તો ધનને વપરાશ ૧ કદાતિ નિં હિ વિનાયાસમુસ્થિત ? પણ ધર્મ માટે જ થાય. મા-બાપની સેવા કરે તેજ
–પ્રયત્ન વિના પ્રાપ્ત થયેલા રત્નચિંતા ધર્મની સેવા કરી શકે, ધર્મના સ્થાપક, પ્રચારકને ગુરૂ માનીએ. દેવ કે ગુરૂને નહિ માનનાર કે તેની અવગ. મણિને ખરેખર કોણ ત્યજી દે?
ના કરનાર, દેશસેવા કે બીજાની સેવા કરી જ ન ૬ વરિનો સાયન્ત વૈરજુ નિત્તા શકે, આપણા વડિલોની પ્રણાલિકા ચાલુ હેત અને તે બલવાન પુરુષે વૈરની શુદ્ધિ માટે કદિ સાંભળવા, જાણવા ઇચ્છા હતી તે આજની આર્ય.
આળસ કરતા નથી. દેશની બેકારી હેત જ નહિ. અધર્મિ વર્ગમાં ઉન્માદ ન હોત, શ્રીમતોમાં ઉધ્ધતાઈ ન હોત અને આજે ૭ મન્ત દ્વાશ્રયે સુન્તવા: પ્રાય: રવા હુવા ભરી રહેલ મધ્યમ વર્ગ મટી ન જાત, ક્રમશઃ –દંતૂષવાળા પ્રાણીઓ ખલની જેમ પિતા
