________________
આપણું ખોવાયેલું તીર્થ શ્રી અષ્ટાપદજી
શ્રી પન્નાલાલ મસાલીઆ રાધનપુર.
આજથી લગભગ ૨૫ શત પહેલા જેનાં પવિત્ર દર્શન કરી આત્માને કૃતાર્થ કરતા હતા તે તીર્થ આજે “દશ્ય કેમ નથી ? અને ભારતવર્ષીય માન શ્રી અષ્ટાપદતીર્થનાં દર્શન કરી શક્તા નથી, તે તે અદશ્ય છે તે શું સત્ય છે”
આ લેખમાં તેના લેખક પિતાના અભ્યાસને પરિણામે પિતાને જે કાંઈ જણાય છે તે રીતે પ્રશ્નોના જવાબ અહિં આપે છે.
અંતે લેખક જણાવે છે કે, આ બધાં અનુમાને છે, એક હળવું સંશાધન છે, આથી જે કે તે વિષયના જાણકારને આમાં જણાવવા જેવું લાગે તે અવશ્ય જણાવે !
એ પંચતીર્થો માંહેલે અષ્ટાપદ આજે ક્યાં છે? ત્યાં ચક્રવતી આ ભરત મહારાજાએ સુવર્ણ મંદિર રચી ચતુર્વિશ જિનેદ્રવરની રત્નમય પ્રતિમાઓ ભરાવી, જ્યાં પ્રતિવાસુદેવ શ્રી દશાનને વીણાનું અદ્ભુત ત્ય કરી શ્રી તીર્થકરનામકર્મ ઉપાર્જન કર્યું, જયાં લબ્ધિના સાગર શ્રી ગૌતમ મહારાજાએ પિતાના સ્વબળથી આરહણ કરી જેના ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કર્યો. ભાવિ આપત્તિથી તીર્થના રક્ષણ કાજે જ્યાં સગરપુત્રાએ ફરતી વિરાટ ખાઈ બેદી દેહના અણમોલ બલિ આપ્યાં, જ્યાં યુગાદિદેવ પરમાત્મા શ્રી કષભદેવસ્વામી દશ હજાર મહાશ્રમ સહિત અક્ષયપદને પામ્યાં, વળી ત્યાં શૈલેશી ધ્યાનમાં રહેલી અને પોતપોતાની દેહમાનવાળી એવી ચોવીશે જિનબિંબની નાસિકા એક જ લીંટીથી સાધ્ય બને, એવું આપણું એ પરમપવિત્ર તીર્થ સ્થળ આજે ક્યાં છે? - લગભગ ૨૫૦૦ વર્ષથી જેનાં દર્શન માત્રથી સૌ કોઈ વંચિત છે એવું
આ મનોરમ્ય તીર્થસ્થળ આપણે મન તો આજે કેવળ પુસ્તકનાં પવિત્ર ધર્મ પાનામાં જ રહેલું છે. એ અપૂર્વ મનોહર તીર્થભૂમિ આપણું ભાગ્યમાંથી ખસી ગદ', જૈનત્વને એ જીવંત વારસો આપણું પ્રારબ્ધ