________________
જેનયુગ
ભાદ્રપદ-આશ્વિન ૧૯૮૨
'
શ્રી વીર નિર્વાણુ સંવત્. [ 2 જયસવાલનાં સં. ૧૯૭ર માં પાટલીપુત્રમાં લખેલા એક હિંદી લેખ નામે
જૈનનિર્વાણ સંવતનું ભાષાંતર.] જનેને ત્યાં કેાઈ ૨૫૦૦ વર્ષની સંવત-ગણનાને તરફ જતા હતા ત્યારે જણાયું કે પાવામાં નાટપુત્રને હિસાબ બધા હિન્દુઓમાં સહુથી સારે છે. તેથી દેહવિલય-શરીરાત થઈ ગયેલ છે. જણાય છે કે પુરાણા સમયમાં ઐતિહાસિક પરિપા- જનેના “સરસ્વતી ગચ્છની પટ્ટાવલીમાં વિક્રમ ટીની વર્ષગણુના તેઓમાં હતી. બીજી જગ્યાએ તે સંવત અને વિક્રમ જન્મમાં ૧૮ વર્ષનું અંતર માનેલું લુપ્ત અને નષ્ટ થઈ ગઈ, કેવલ જનોમાં બચી રહી. છે. જેમકે “ વીરાત ૪૯૨ વિક્રમ જન્માન્તર વર્ષ જેનેની ગણના આધારે અમે પૈરાણિક એતિહાસિક ૨૨, રાજ્યાન્ત વર્ષ ૪” વિક્રમ સંબંધીની ગાથાની ઘણી ઘટનાઓ કે જે બધ અને મહાવીરના સમય પણ એ વનિ છે કે તે ૧૭ મા યા ૧૮ મા વર્ષમાં લગભગની છે તેને સમયબદ્ધ કરી અને જોયું તે તેનું
છીએ તે તે સિંહાસન પર બેઠે. આથી સિદ્ધ છે કે ૪૭૦ વર્ષ કે ઠીક ઠીક મળતાપણું, જણાયેલી ગણના સાથે મેળ ખાય જે જન-નિર્વાણું અને ગર્દભિલ રાજાના રાજ્યાન છે. કેટલીક એતિહાસિક વાતનો પત્ત જનોના ઐતિહા- સુધી માનવામાં આવે છે તે વિક્રમના જન્મ સુધીનું સિક લેખ પદાવલિઓમાં જ મળે છે. જેમકે નહપાનના થયું. (૪૯૨-૨૨=૪૭૦ ) આથી વિક્રમ જન્મ (૪૭૦ ગૂજરાતમાં રાજ્ય કરવાનું તેના સિક્કા અને શિલા- મ. નિ.)માં ૧૮ ઉમેરવાથી નિર્વાણનું વર્ષ વિદલેખથી સિદ્ધ છે, પણ તેને ઉલેખ પુરાણોમાં નથી
મીય સંવતની ગણનામાં નિકળશે અર્થાત (૪૭૦+૧૮) પરંતુ એક પટ્ટાવલીની ગાથા છે કે જેમાં મહાવીર
૪૮૮ વર્ષ વિક્રમ સંવતની પૂર્વે અહંત મહાવીરનું સ્વામી અને વિક્રમ સંવતના વચ્ચેનું અંતર આપેલું નિવાણ થયુ
નિર્વાણુ થયું. અને વિક્રમ સંવતના આજસુધીમાં ૧૯૭૧ છે; તેમાં નવાણુનું નામ અમને મળ્યું. તે “નહ. વર્ષ વીતી ગયાં છે, તેથી ૪૮૮ વિ. પૂ૦+૧૯૭૧=
પમાં છે. રાની પશી ગણનામાં ૨ ૨૪૫૯ વર્ષ આજથી પહેલાં જેવ-નિર્વાણ થયું. પરંતુ અસંબદ્ધતા યુરોપના વિદ્વાનો દ્વારા ગણાતી આવે છે ‘દિગંબર જૈન” તથા અન્ય જૈન પત્રો પર નિર્વાણ ર્સ. તે અમે જોયું તે વસ્તુતઃ છે નહિ. આ સર્વ વિષય ૨૪૪૧ જોવામાં આવે છે. આનું સમાધાન કોઈ જન અન્યત્ર (બિહારના પુરાતત્ત્વ વિષયક પત્રમાં) લખી સજજન કરે તે અનુગ્રહ થશે ૧૮ વર્ષને ફરક ચૂક્યા છીએ. અહીં કેવલ નિર્વાણના વિષયે કંઈ કહેવાશે. ગર્દભિલ્લ અને વિક્રમ સંવતના વચ્ચેની ગણના છેડી
દેવાથી ઉત્પન્ન થયેલ માલૂમ પડે છે. બહલોકમહાવીરનું નિર્વાણ અને ગર્દમિલ સુધી ૮૭૦
લંકા, સીયામ, બ્રહ્મદેશ આદિ સ્થાનમાં બુદ્ધનિર્વાણને વર્ષનું અંતર પુરાણું ગાથામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે
આજ ૨૪૫૮ વર્ષ વ્યતીત થયેલાં મનાય છે. તે જેને દિગંબર અને તાંબર એ બંને દલવાળા માને
અહીં મેળવતાં એ આવ્યું કે મહાવીર બુદ્ધની પહેલાં છે. એ યાદ રાખવા જેવી વાત છે કે બુદ્ધ અને
તિ છે કે બુદ્ધ અને નિર્વાણ-પ્રાપ્ત થયા. નહિ તે બૌદ્ધના અને ‘દિગંબર મહાવીર બંને એક જ સમયમાં થયા. બાદ્ધાનાં સૂત્રમાં જન’ ગણનાથી અહંન્તને અંત બુનિર્વાણુથી ૧૬-૧૭ તથાગતનું નિગ્રંથ નાટપુત્રની પાસે જવાનું લખ્યું વર્ષ પહેલાં સિદ્ધ થશે કે જે પુરાણું સૂત્રોના પુરાછે અને એ પણ લખ્યું છે કે ત્યારે તે શાભૂમિ વાથી વિરૂદ્ધ જશે.”
થયા. નહિ
-પુરની પાસે જવા રવમાં
