________________
તંત્રીનું વક્તવ્ય
હ૧
શ્રી મહાવીરની જીવનકથામાં ઘણી ચમત્કાર પણ લખી શકાશે અને તે દ્વારા શક્ય તથ્થાર્થ પણ વાત આવે છે અને એક વાત જે શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યે મેળવી શકાશે. શરૂઆતમાં “આચાર” અંગ નામના ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરૂષ ચરિત્રના ૧૦ પર્વના ૧૨ માં પ્રથમ અંગમાં શ્રી વર્ધમાન સંબંધે જે હકીકત મળે સર્ગમાં લેક ૩૭ થી ૯૬મા શ્લોક સુધીમાં અભય છે તે જણાવી શકાય તેમ છે. ત્યાર બાદ બીજા કુમારના પ્રશ્નપૂર્વક મહાવીરના શ્રીમુખદ્વારા રાજા અંગમાં જ્યાં જ્યાં શ્રી વીર સંબંધે છૂટું છવાયું કમારપાલન અને પિતાને ઉલેખ કરાવ્યું છે તે કથન છે તે પણ સંગ્રહી શકાય તેમ છે અને એ કેવી રીતે સંભવિત અને શ્રદ્ધેય થઈ શકે તે રીતે ઉપર જણાવેલ તમામ ગ્રંથોમાં મળતા શ્રી વરિને ઉલેખમાં અણહિલપુરનું નામ, કુમારપાલનાં વખાણ, લગતી હકીકત ક્રમપૂર્વક આપવાની અતિ જરૂર છે.” અને કુમારપાલના સમયે થયેલ કઈ એક બ્રાહ્મણનું એ ઘણી આનન્દની બિના છે કે આપણા પૂજ્ય નામ સુદ્ધાં લોકાતીત પુરૂષ પાસે કહેવરાવ્યું છે. શ્રી
મુનિ મહારાજોમાંથી કેટલાકની શ્રી વીરચરિત્ર સોંગ હેમચંદ્રના મહાવીર ચરિત્ર સિવાય બીજા પણ ઘણું
સુંદર લખવા-લખાવવા પ્રત્યે ઉત્તમ ભાવના થઈ છે. ગ્રંથમાં શ્રી મહાવીરની કથા આવે છે, પણ તેમાં 30
મુનિ મહારાજ શ્રી કલ્યાણવિજયજીએ તે કેટલાક ક્યાંય રાજા કુમારપાલને કે આચાર્ય હેમચંદ્રને શ્રી
પ્રકરણે પોતે લખ્યાં છે, પરંતુ તે હજુ વ્યવસ્થિત મહાવીરે સંભાર્યા હોય, એવું જણાતું નથી. (આવી
આકારમાં મૂકાયા નથી તેથી તે બહાર પડવાને વાત હેમાચાર્યો દાખલ કરવાને શુભ હેતુ રાજા
સમય જોઇશે. મુનિ મહારાજથી દર્શનવિજયજીને કુમારપાલને ખુશ કરવાનો યા તેને અમર કરવાનો
તે લખવાની પૂરી તાલાવેલી લાગી છે અને તે માટે અને તેથી તે દ્વારા જન શાસનને લાભ પહોંચા
અભ્યાસ આદિની તૈયારી કરી રહ્યા છે. મુની મહાવાને હોઈ શકે એમ સમજી શકાય, પણ તે એતિ- રાજશ્રી હેમાંશવિજય પિતાના ગત જેઠ સુદિ ૧૦ હાસિક તથ્ય તરીકે તે શોધક લોક ને સ્વીકારે એ ના પત્રમાં અમને જણાવે છે કેદખીતું છે.)
મહાવીર જયંતી નિમિત્તે નિકળેલ જન યુગના આ પ્રમાણે ઉક્ત વિચારકના વિચારે છે છતાં વિશેષાંકને જોઇ વાંચી અને વંચાવી મેં ઉજવેલ પણ સાથે તે જણાવે છે કે “જે અત્યાર સુધીમાં આનન્દ પ્રાપ્ત કર્યો. ખાસ કરી તમે મહાવીર ચરિઉમેરાઈ ચૂકેલી વાર્તા હોય તેથી મહાપુરૂષના જીવ- ત્રના લેખક થવાનો વિચાર કર્યો એવું જાણી પૂર્વના નને યથાર્થ રીતે આલેખવું તે એક અશક્યાનુષ્ઠાન આનન્દ કરતાં આનાથી વધારે પ્રમોદ થયો છે, કારણ જેવું છે તે પણ પરમ કારણિક શ્રી વર્ધમાનમાં
કે પ્રસ્તુત વિચાર મારા મનમાં લગભગ એક વર્ષથી વર્ધમાન થતી મારી શ્રદ્ધા તેના યથાર્થ જીવનને પ્રકા- રમી રહ્યા હતા. વિચારની પ્રસ્તાવના રૂપે તમારો શિત થયેલ જોવા આજ ઘણું સમયથી તલસી રહી પ્રયાસ જોઈ મને પ્રમોદ કેમ ન થાય? પ્રશસ્ત અને છે. એ તૃણું તે સર્વીશે શમે ત્યારે ખરી? મહાભારત જેવા મહાકાર્યના પ્રારંભમાં તમને ધન્ય
ત્યારે હવે શું કરવું? તેના સંબંધમાં તે વિચા- વાદ ઘટે છે, અને સુયોગ્યતયા સમાપ્તિમાં સહસ્ત્રીઃ રક યોગ્ય રીતે સ્પષ્ટતાથી કહે છે કે “જન ગ્રંથ ધન્યવાદ ઘટશે. આના વિષે હું મારી અલ્પ બુદ્ધિ પિકી શ્વેતામ્બર સાહિત્યનાં અંગ, ઉપાંગ, મૂળ, પ્રમાણે અનુભવજનિત કંઈક લખવા પ્રવૃત્ત થાઉં છેદ, નિર્યુક્ત, ભાષ્ય, ચૂર્ણ, અવિચૂર્ણ, ટીકા, પયા, છું. મારું લખાણ તમને કેટલા અંશમાં સહાયક અને ચરિત્ર આદિમાં, અને દિગંબર સાહિત્યના નિવડશે તેને ખુલાસે તે તમારા અનુભવથી નિકપુરાણ આદિ ગ્રંથમાં, તેમજ બૌદ્ધ ધર્મના પિટક ળ રહ્યા, પણ મારે તે પૂર્ણ સહાયક ભાવનાથી ગ્રંથમાં શ્રી મહાવીર વિષે જ્યાં જ્યાં જેટલી જેટલી પ્રવૃત્તિ કરવી રહી.” હકીકત મળી આવે છે તે બધીને સંગ્રહ કરવાનું
“જેમ જેમ બુદ્ધિવાદની ઉમર વધતી જાય છે પહેલાં પ્રથમ હાથ ધરવું ઘટે કે જેથી શ્રી વીર સંબંધે તેમ તેમ લોકોની રૂચિ, પૂર્ણ આદર્શ ભૂત ભ૦ મહીવિશેષ મનન કરી શકાશે, તે પર અવલોકન વીરના અનન્ય ચરિત્ર, તો અને તેમના ગુણ
રચાર કર્યો એવું જાણી ,
: આનદ કરતા
મ કારણિક શ્રી વ
