________________
શ્રીમન મહાવીરના શરીરનું વર્ણન શ્રીમદ્ મહાવીરના શરીરનું વર્ણન.
સપહાથ પ્રમાણ, સમ એટલે તુલ્ય ચતુરસ્ત્રના મસ્તક પર શિરાજ-વાળે છે એવા શ્રી મહાસંસ્થાન (આકાર)માં સ્થિત, વજઋષભ નારાચ સં- વીર છે. ( વિશે ) ભગવંતની કેશાંતભૂમિવાળ હનન (પ્રથમ સંવનન) વાળા, અનુકૂલ જેને વાયુ ઉગવાની મસ્તકની ભૂમિ-દાડિમના પુલ જેવી વેગ-શરીરાંતવત વાયુનો વેગ છે તેવા, કંક ના- અને લાલ સુવર્ણ જેવી નિર્મલ તથા સ્નિગ્ધ છે; મના પક્ષીના જેવી ગ્રહણી-ગુદાશય છે (નીરોગ મસ્તકપ્રદેશ ધન, નિબિડ અને છત્રાકાર છે; લલાટ વર્ચસ્વથી) જેની એવા, કપત પક્ષીના જેવો જેને ત્રણ વગરનું, અર્ધચંદ્ર સરખું કાંતિવાળું, શુદ્ધ અને પરિણામ-આહાર પાક છે એવા (કતિની જઠરાતિ સમ છે; મુખ ચંદ્ર સમાન પૂર્ણ અને સૌમ્યગુણયુક્ત પાષાણ લો પણ પચાવે છે એવી જનસૃતિ છે), છે; કણે સુંદર અને પ્રમાણુવાળા છે; ત્રો સારા શનિ નામના પક્ષિ જેવી પોસ-અપાનદેશ પુરૂષો- છે. કપલપ્રદેશ પુષ્ટ અને માંસલ છે; ભવાએ નમેલા સંથી નિલેપ હોય છે તેવા તથા પૃષ્ઠ-પીઠ અને ચાપ જેવાં સુંદર, કાળાં વાદળાંની શ્રેણિ જેવાં આછાં ઉદર વચ્ચે અંતરાલ-પડખાં, અને ઉરૂ-જંઘા બંને કાળાં અને સ્નિગ્ધ છે; નયને વિકસિત પુંડરીક કમલ પરિણત એટલે વિશિષ્ટ પરિણામવાળાં સુજાત છે સમાન છે; અક્ષ-પાંપણવાળી આંખે, વિકસિત જેનાં એવા, પદ્મ અને ઉત્પલ (નીલ કમલ) બંનેનાં કમલ સમાન વેત અને પાતળી છે, નાસિકા ગરૂડ ગંધ જેવા નિઃશ્વાસ-શ્વાસ વાયુથી સુગંધી વદન જેને જેવી દીર્ઘ, સરલ અને ઉન્નત છે; ઓબ્દો ઉપચિત છે તેવા, છવી એટલે વિમાન-ઉદાત્તવર્ણ-સુકુમાર શિલ પ્રવાલ અને બિંબફલ જેવા (રક્ત) છે; દાંતની ચામડીવાળા અંતક વગરના-રોગરહિત-નીરોગ ઉત્તમ શ્રેણિ વેતચંદ્ર, સર્વે નિર્મલ પાણી, શંખ, ગોક્ષીરપ્રશસ્ત અતિત (પાઠાંતરે અતિ શ્રેય એટલે અત્યંત
ગાયનું દુધ, ચંપકનું પુષ્પ, જલનાં બિંદુઓ અને પ્રશસ્ય) નિરૂપમ જેનું પલ એટલે માંસ છે (પાઠ
મૃણાલિકા જેવી ઘોળી છે; દાંત અખંડ, અસ્ફટિત, તર તલ એટલે રૂપ જેનું છે) એવા, સ્વલ્પ પ્રયત્નથી અવિરલ, સુસ્નિગ્ધ અને સુજાત છે; અનેક દાંતો એક જે ચાલ્યું જાય તે યલ તેવા મલવાળા કલંક (દષ્ટ દાંતની શ્રેણિ સમાન છે; તાલવું અને જીભ અગ્નિથી તિલકાદિ), સ્વેદ, રજ-રેણુ તેના જે દોષ-મલિનપણું ધમેલ, તપ્ત સુવર્ણ સમાન લાલ છે; મિશ્રદાઢી અવતેનાથી વજિત જેનું નિરૂપલેપ શરીર છે એવા,
સ્થિત અને સુવિભક્ત છે; હનુક-હડપચી પુષ્ટ, છાયા-દીતિથી ઉતિત-પ્રકાશિત જેનાં અંગો અંગ
સંસ્થિત અને પ્રશસ્ત શાર્દુલ સમાન વિપુલ છે; છે એવા, ઘનનિચિત-નિબિડ ઘનબદ્ધ-અયોધનવત છે
ગ્રીવા-ડોક ચાર અંગુલ પ્રમાણવાળી અને ઉત્તમ નિચિત સુબદ્ધ-સુષ્મ સ્નાયુબદ્ધ લક્ષણોન્નત-પ્રશસ્ત શંખ જેવી છે; ખભા સારા મહિષ વરાહ સિંહ લક્ષણવાળું કૂટ એટલે પર્વત શિખરના આકાર જેવું શાર્દૂલ વૃષભ અને ઉત્તમ હસ્તિ સમાન પરિપૂર્ણ અને પિડિક એટલે પાષાણુપિંડિક જેવા અગ્ર જેવું (ઉષ્ણીશ વિશાલ છે; ભુજા ધુંસરા જેવી પુષ્ટ, આનંદ દેનારી, લક્ષણવાળું ) શિર જેને છે તેવા, શાલ્મલી (વૃક્ષ) પીવર, પ્રકષ્ટ-પંચામાં સંસ્થિત, સુશ્લિષ્ટ, વિશિષ્ટ ના કુલ જેવા ઘનનિચિત-અતિ નિબીડ અને સ્ફટિત અને ઘણું સ્થિર સંધિવાળી તથા સારા શહેરના એવા મૃદુ-સુકમાર વિશદ-વ્યક્ત પ્રશસ્ત સમ લક્ષણ ગોળ પરિધ-ભાગળ સરખી છે: બાહુ કાંઈક લેવા વાળા સુગંધી સુંદર મુજમોચક (રત્ન વિશેષ) જેવા માટે પરિઘની પેઠે લાંબી કરેલ ભુજગેશ્વર (સર્પ)ની ભંગ જેવા યા નલ (નીલીવિકાર) જેવા-(અથવા ફણા સમાન દીર્ધ છે; હસ્ત રક્ત તળીયાથી ઉપચિત, શ્રેગનૈલ જેવા) કાજળ જેવા પ્રહણ ભ્રમર ગણુ જેવા મૃદુ, માંસલ, સુજાત, લક્ષણોથી પ્રશસ્ત અને નિછિદ્ર સ્નિગ્ધ સમૂહ જેનો છે એવા નિતિ-નિબોડ કુંડાળા છે; અંગુલિઓ પુષ્ટ અને કેમલ છે; નો આતા વાળા પ્રદક્ષિણાવર્ત ગોળ ગુંચળા વાળા એવા જેના મૃતામ્ર તાંબાની પેઠે થોડા લાલ, પાતળા, પવિત્ર,
