________________
૧૦૮
– જેન યુગ -
તા. ૧૫-૭-૩૧
શેઠ મે. સે. ધાર્મિક શિક્ષણ યોજના કૉન્ફરન્સનું પ્રચારકાર્ય. પરથી ઉપજતા વિચાર.
અમૃતલાલ વાડીલાલ શાહને પ્રવાસ. [પંડિત બહેચરદાસ.]
ખંભાત –અત્રેના જૈન યુવક સંધના આશ્રય નીચે શેઠ મેધા સેજપાળ શિક્ષણ સહાયક ફંડની જના
તા. ૧૧-૫-૩૧ ના રોજ શેઠ અંબાલાલ પાનાચંદની ધર્મ
શાળામાં શેઠ દીપચંદ પાનાચંદના પ્રમુખપણ નીચે “ આપણું વાંચી ગમે તે વિષે મારું વક્તવ્ય નીચે પ્રમાણે છે:
હાલની પરિસ્થિતિ ” એ વિષય ઉપર ભાણું આપ્યું હતું. (૧) મેટ્રિક કે વિનીત ' પાસ થયેલ વિદ્યાર્થી ન્યાય
સભામાં સાધારણ સારી હાજરી હતી. શ્રી. મેહનલાલ દીપચંદ તીર્થની પરીક્ષા આપશે તે તે તેની જીત માટે અને સમાજ
ચેકસીએ તથા બીજ ગૃહસ્થને પણ ટુંક વિવેચને કયાં હતા. માટે વધારે સફળ થઈ શકશે. સારું ગુજરાતી અને ઠીક ઠીક
- પાટણ: અહીંના શ્રી સંધમાં ખૂબ જાગૃત્તિ છે. બીજા અંગ્રેજી નહિ જાણનાર વિદ્યાર્થી પરીક્ષામાં બેસીને પાસ તે
શહેરેના કરતાં અહીંના દરેક બંધુઓ અને બહેનોમાં ધગશ થઈ શકશે પણ એ યુગધર્મ નહિ સમજી શકે, તેથી તેની
ઘણી છે, કે શ્રી સંઘથી, નહીં જેવો નાનો પક્ષ જુદો જાત માટે અને સમાજ માટે અકિચિકર નિવડશે એમ મને
પડયો છે કે જે પોતાને “ શાસન રસિક' ના નામથી એભલાગે છે. માટે આ ફંડના વ્યવસ્થાપકે મેટ્રિક કે વિનીત
ખાવે છે. અને જે અયોગ્ય દીક્ષાને હીમાયતી હોય તેમ થયેલાઓને જ ન્યાયતીર્થ કે વ્યાકરણુતીર્થના ઉમેદવારો
જાય છે. તે પક્ષમાં પણ તેટલી જ જોવૃત્તિ છે. બંને પક્ષે ગણવાનો નિયમ રાખશે તે વધારે ઉચિત થશે.
પિત પિતાની માન્યતાનુસાર ખૂબ કાર્ય કરી રહ્યા છે. છતાં (૨) રાષ્ટ્રીય કે અરાષ્ટ્રીય વિદ્યાપીઠમાં જે અર્ધ મા
તેમાં રચનાત્મક કાર્ય નથી. ગધીને કે જૈન શાસ્ત્રોનો અભ્યાસક્રમ ચાલે છે તેની યાદી તૈયાર કરીને કંડનાં વ્યવસ્થાપકેગે બહાર પાડવી જોઈએ જેથી
અહી જૂદા જૂદા લત્તામાં લગભગ ચૌદભાવ આપ
વામાં આવ્યા હતા. દરરોજ આશરે હજાર સ્ત્રીપુરુષે સભામાં ઉમેદવારે અભ્યાસ ક્રમની પસંદગી કરી શકે. * *
હાજરી આપતા હતા. જેનેત્તરો પણ આવતા હતા. આપણી . (૩) તે તે વિદ્યાપીઠમાં ચાલતા અભ્યાસક્રમના
ફરજ. (૨) દીસા (૨) મનુષ્ય ધર્મ (૨) કૅન્ફરન્સ અને પુસ્તકે નવી ઢબે તેયાર કરાવવાં જોઈએ. નવી ઢબે એટલે
આપણી ફરજ (૧) શ્રી રામવિજયનું આજનું વ્યાખ્યાન (૧) કે. મૂળ શુદ્ધપાક, તેનું સહેલી ભાષામાં વિવેચન, તુલનાત્મક
સાચો ત્યાગ (૧) યુવકેનું કર્તવ્ય (1) સમવ ધર્મ (૧) પાઠાંત અને ટિપ્પણ, શબ્દકોશ, ઉદ્દઘાત, અને ગ્રન્થના
હાલની પરિસ્થિતિ-ઉપરના વિષય ઉપર ભાષણો આપવામાં વિષયને સમજાવે એ “ઇન્ડેકસ” (Index) એટલું
આવ્યા હતા ગોળશેરીમાં દીક્ષાના વિષય ઉપર જ્યારે ભાષણ દરેક પુસ્તકમાં અવશ્ય હોવું જોઈએ. આવાં પુસ્તકે તૈયાર
હતું ત્યારે તે ખાસ “ શાસન રસિક” શ્રી ભોગીલાલ હાલાભાઈ કર્યા સિવાય વિદ્યાથી આ અભ્યાસક્રમ તરફ ખેંચાશે નહિં. માટે એ તરફ ખાસ ફંડના વ્યવસ્થાપનું ધ્યાન ખેચું છું.
બીજા ગૃહસ્થ સાથે આવ્યા હતા તેમણે પણ દીક્ષાને આ બે
વિષય સાંભળે. સભામાં સરકારી અમલદારો તથા મુનસફ ગૂજરાત વિદ્યાપિઠ આ ઢબનાં આગ કાઢવા પ્રયત્ન સાહેબ વિગેરેએ પણ ભાગ લીધે હતે.
" કરે છે, પણ હાલ તુરત તે મૂલપાડ શિવાય માત્ર અનુવાદ, ટિપણી ને “ઇન્ડેકસ' (Index) વાળાં પુસ્તકે તૈયાર કરે
પાટણની જૈન પ્રજામાં આથી અજબ ઉત્સાહ આવ્યો છે. જે કઈ જૈન સંસ્થા એ કામ ઉપાડે તે એ ઘણું સુંદર
ન હતું. જો કે કેટલાક વિઘ સંતાધીઓ નવા નવા કિસ્સા ઉભા
કરે છે. છતાં કહેવું જોઈએ કે બધાની હૃદય ભાવના છે કે છે. ન ઉપાડી શકે તે વિદ્યાપીઠને એ માટે આર્થિક સહાય
સંપ થાય તે સારે પાટણું થઈ ઉપદેશક વિસનગર, વડનગર કરે તે વિદ્યાપીઠ એ કામ જરૂર કરી આપશે.
'' (૪) અભ્યાસક્રમનાં જે આગમાં અત્યારે જે રૂપમાં અને ખેરાળુ તરફ ગયા છે, જેનો રિપોર્ટ હવે પછી, મુદ્રિત થયેલાં છે તે પણ વિદ્યાર્થીને ભણવા મળતાં નથી એ પરીક્ષા માટે પાંચ વર્ષ જેટલું લાંબે અભ્યાસક્રમ રાખે માટે પણું વ્યવસ્થાપકે એ આગમન મેળ આપવા જરૂર હોય તે વિદ્યાર્થી જરૂર નિષ્ણાત થઈ શકશે. આ કેષિ કર્વી જોઈએ:
આ બધી પરીક્ષાઓ વિશાલ દષ્ટિને લક્ષમાં રાખીને (૫) પ્રત્યેક વિદ્યાપીઠમાં અર્ધમાગધીના અભ્યાસક્રમ પેજવી જોઈએ, જેથી વિદ્યાર્થીની દૃષ્ટિ વિશાળ થાય અને માટે તેને નિષ્ણાત ખાસ અધ્યાપક હોવું જોઈએ તેવી સાંપ્રદાયિક અસ્મિતા ઓછી થઈ વસ્તુ સ્વરૂપનું ભાન થાય. વ્યવસ્થા લાગવનથી તે તે વિદ્યાપીઠેમાં કરાવવી જોઈએ.
હવે પછીના જમાનામાં જો આપણે આવા વિદ્યાર્થીઓ (૬) બની શંક તે વિદ્યાપીઠ કે માસિએશનોની ઉત્પન્ન કરીશું તેજ ભગવાન મહાવીરના શાસનનું તેજ પરીક્ષાઓ કરતાં આપણે તે તે તે પરીક્ષાના પ્રા નક્કી આપણે પ્રકટાવી શકીશું અને ટકાવી શકીશું. કરીને તેના ઉમેદવારે મેળવાય તે પણ ઉત્તમ છે.
ફરી વાર યાદી આપું છું કે કેક પરીક્ષાને ઉમેદવાર થાકરણની પરીક્ષા, ન્યાયની પરીક્ષા, જે સાહિત્યની મેટ્રિક કે વિનીત હોય તે ન ભૂલાય. અત્યારે થાય છે તેમ પરિક્ષા, પ્રાકૃતની પરીક્ષા, આગમની પરીક્ષા, દ્રબ્બાનુયોગની ગમે તે વિદ્યાર્થી ગોખી ગોખીને ન્યાય તીર્થ કે વ્યાકરણ પરીક્ષા, ચરણુકાનુગની પરીક્ષા, ધર્મ કથાનું મેગની તીર્થ થઇ જાય છે તેવા જ આપણે કરીશું તે આપણે વેદીપરીક્ષા, ગણિતાનુમોની પરીક્ષા, તથા કર્મ શાસ્ત્રની પરીક્ષા, થાને સંધ ઉભો યો શિવાય બીજું કાંઈ કરી શકશે નહિ. આવી પરીક્ષાઓ થવી જોઈએ, તેમાં પણુ દરેક પરીક્ષાઓ આ વિષે વિશેષ સુજશે તેમ લખતો રહીશ. અને મારે, પ્રવેશ, મધ્યમ અને પદવીની પરીક્ષા એમ ત્રણ ત્રણ એજ્યુકેશન બોર્ડ વિશે પણ વહેલામાં વહેલું લખી મોકલીશ. વિભાગ કરીને પ્રત્યે ગઠવવા જોઈએ. હું માનું છું કે પ્રત્યેક પ્રીતમનગર અમદાવાદ તા. ૨૬-૬૩૧.
