________________
૧૫-૧૦-૩૧ – જૈન યુગ –
૧૫૯ જૈન સાધુઓ અને મહાત્મા ગાંધીજી. જીવન ચરિત્ર પોતાના જીવનમાં ઉતારી તે માર્ગે પોતે અને
* પિતાના ભક્તો ચાલે તે ઉપદેશ કરે જઇએ. તેમના જૈનેની નિર્ણાયક દશા કયાં સુધી રહેશે? અત્યાર સુધીના ઉપદેશથી આપણું જેનો ઉપર કાયરતાના (લેખક–રા મહાસુખભાઇ ચુનીલાલ. વિસનગર ),
અને બાયલાપણાના આક્ષેપનું કાળું કલંક લાગી ચુકયું
છે. તે કલંક ભુસાવી નાખવા કેટલાક મુઠીભર સાધુઓ દેશ જ્યારે ભારતવર્ષમાં ચારે બાજુએ રાષ્ટ્રીય ભાવના
અને કાળ ઉપર નજર રાખી પ્રયત્ન કરે છે ત્યારે તેમની ફેલાઈ રહી છે પોતાનું સ્થાન નિર્ભય કરવા દેશ નેતાઓ
સામે કેટલાક સાધુઓ અને તેમના ભક્તો તિરસ્કાર બતાવે ભગીરથ પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે. હિંદી રાષ્ટ્રીય મહાસભાના પ્રતિ
છે. અને મરછમાં આવે તેવા શબ્દોથી સંબંધે છે. નિધિ-સાબરમતીના સંત-મહાત્મા ગાંધી અત્યારે ઇગ્લેંડમાં ભુખે મરતા હિંદની ખરી પરિસ્થિતિને ખ્યાલ આપી આપણા
શ્રી મહાવીર પ્રભુએ આપેલા અહિંસાના શસ્ત્રથી ઉપર રાજ કરતી પ્રજાના મન ઉપર ભારે અમર કરી જબરમાં આખી દુનિયા આશ્ચર્યચકીત થઈ રહી છે. તે અહિંસાના જબર સલતનતને ધ્રુજાવી રહ્યા છે, ત્યારે આપણે જેને
છે. ત્યારે આપણે જૈન શાસ્ત્રમાં મારવાનું નામ નથી કેાઇના આત્માને દુખાવવાની માહ માંહે લડી પૈસા અને બળ ખરચી નાખવાની અધમ પણુ વાત નથી. પરંતુ તે શસ્ત્રમાં પિતાની જાતને સહન "પ્રવૃત્તિમાંથી ઉચા આવતા નથી. •
કરવાની વાત છે. પોતાના આત્માને શુદ્ધ કરી આત્મબળ મારા જૈન બંધુઓ અને પુજ્ય મુનિમહારાજ! જરા
મેળવી સહનશક્તિ પ્રાપ્ત કરી પોતાના ઉપર આવી પડતા
ઉપસર્ગ સહન કરવા, કોધ જે હિંસાનો પાક છે તેને બાળી વિચાર કરી જુઓ ! આ મહાત્માજી કયાં શસ્ત્રથી લડી રહ્યા છે? માત્ર એકજ અહિંસાના શસ્ત્રથી, ઘણા અસોસની વાત નાખી શાંતિ ધારણ કરી દુશ્મનનાં હૃદયને પ્રેમ મેળવો છે કે આ અહિંસાના શસ્ત્રની માલકીને દાવો કરનાર જેમાં
એ અમૂલ્ય બોધ મહાવીર ભગવાનનું જીવન ચરિત્ર શીખવે છે. અને સાધુઓમાં કેટલાક એવા નિકળ્યા છે કે મહાત્મા જૈન મુનિમહારાજે ! તમે અમને એવું શિક્ષણ આપી ગાંધીજીને મહામાં કહેવામાં કે લખવામાં પાપ સમજે છે. તે પથે ચડાવ્યા હોત તો અત્યારે આખા ભારતવર્ષમાં જેનોનો તેમનું ભાષણ સાંભળવાથી કે વાંચવાથી મિથ્યાત્વ પ્રાપ્ત થાય જયજયકાર વર્તી રહ્યો હોત. તેના પૂરાવા તરીકે એક સાબછે. આ નણી અહિંસાને સાચે દાવે કરનાર છે. ક રમતીને સંત, દરીદ્રી નારાયણ, પાંત્રીસ કરીને નાયક જેન હશે કે જેનું દિલ દુખાયા વિના રહ્યું હશે? મહાત્મા ગાંધીજી, એ અહિંસાના શસ્ત્રથી આખી દુનિયાનું
મારા જૈન બંધુઓ ! આપણે ચારે બાજુએથી સાંભ- ધ્યાન ખેંચી રહ્યો છે. જેનો ઉપર પડતા આટલા બધા ળતા આવ્યા છીએ. અને હાલ પણ સાંભળીએ છીએ કે કાયરતાને રીટકારોમાં પણુ એટલેજ સંતે થાય છે-કહે જૈને કાયર અને બાયલા બની ગયા છે. આ થેડી શરમાવા કે એટલાજ દિલાસે મળે છે કે જે અહિંસાનું શસ્ત્ર મહાત્મા જેવી વાત નથી. જે અહિંસાના શસ્ત્રથી મૂડીનર હાડકાના વાપરી રહ્યા છે તે જૈન મહાવીરનું છે. બસ, આટલેજ મહાત્મા ગાંધીજી મહાન સલતનતને હંફાવી રહ્યા છે તે દિલાસ-ટલેજ સધીઆરે. વસ્તુને ખરી વસ્તુરૂપે મહાત્માશબ આપણું મહાવીર ભગવાનનું છે. આ શસ્ત્રનો ઉપયોગ છએ ઓળખી અને સાબીત કરી બતાવી સાધુઓએ તેમાંનું મહામાજી કરી રહ્યા છે. અને તેનું ફળ આખી દુનિયાને કોઇપણ કર્યું નહીં આ આપણું માલજીના શસ્ત્રનો ઉપયોગ બતા રહ્યા છે. આવું આપણી પાસે અમુલ્ય શસ્ત્ર હાવા કેવી રીતે કરવો તે સાધુઓએ કરી બતાવ્યું નહીં. કહેવત છતાં આપણું ઉપર કાયરતાને આક્ષેપ આવે તે માટે કાને છે કે મારે તેની તલવાર છે. કમરે ભરાવી રાખેલી તલવાર જવાબદાર ગણવા જોઈએ ?
તે મિધા ભાર સમાન છે. ઉગ કરી શકાય તેવા સમય હું આંચકા ખાધા સીવાય સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવું છું
સુચકતા ભરેલા ઉપદેશની જરૂર છે. શસ્ત્ર હોવા છતાં તેવો કે તે માટે ધર્મને ઉપદેશ કરનાર સાધુઓને જવાબદાર ગણું
ઉપદેશ ન મળ્યો ત્યારેજ ફીટકારને પાત્ર થઈ પડયા છીએ. છું! આપણે આપણી કાયરતાનાં જે માઠાં પરિણામ ભોગવા પાંચસે સુભટોનું દષ્ટાંત જેને અને સાધુઓ સાંભળી રહ્યા છીએ તે તેમને આભારી છે: સાધુઓના અહિંસાના મ ભળવા ચાકથી પણ
સંભળાવી થાકથી પણ કેઈએ તેને અમલ કર્યો નહીં. તેને સત્ય અને શુદ્ધ ઉપદેશના અને વર્તનના અભાવે જૈન જતા અમલ હિંદના નેતાઓ કરી શકયા. પાંત્રીસ કરોડના નાયક અ ધારામાં ગોથાં ખાવા લાગી છે. ધર્મને બાહ્ય આડંબર તરીકે એકલા મહાત્માજીને લંડન મોકલવામાં આવ્યા. તેમણે વધી પડે છે. ભગવાન મહાવીર સ્વામીના ચરિત્ર અને હિંદનો અવાજ ત્યાં રજુ કર્યો. તે એકલા કરે તે આખા ઉપદેશમાંથી શું તત્વ ગ્રહણ કરવાનું છે તે બાજુએ મુકી કિ દી કબુલ. ફોનગ્રાફની માફક ૫૬ષણના આઠ દિવસમાં વ્યાખ્યાન અકમની વાત છે કે “જૈન શાસન ઉદ્ધારક, સાંભળીએ છીએ શ્રી ક૫ત્ર ૨૧ વખત સાંભળનાર મોક્ષ જગતગુર” વીગેરે અનેક વિશેષણોથી વિભૂષિત થયેલા આચાપામે છે એવી માન્યતા છે. પરંતુ દીલીગીરીની વાત છે કે માંથી કોઈ નાયક ન નીકળે કે જે સળગી રહેલી કમેશની જૈન સમાજમાં એવા ઘણુ વૃદ્ધો હશે કે જેમણે ૪૦-૫૦ હાળાઓને એલવવાને તૈયાર થયો હોય. પછી પાંચ બકે તેથી પણ વધારે સાંભળવા ભાગ્યશાળી થયા હશે, પણ સુભટનું દૃષ્ટાંત સંભળાવ્યાથી કે સાંભળવાથી શું વળ્યું ? અસ! તે પૈકીના ધણ જેને હજુ ઝગડાની અને કુસંપ “ કથા સાંભળી શુટયા કાન તેમ ન આવ્યું બ્રહ્મજ્ઞ.ન” તે હાળીએ સળગાવી આનંદ માની રહ્યા છે. શું આ મુક્તિના તેવી કથા સાંભળ્યાથી શું ફાયદે? માટેજ હું કહું છું કે પથે જનારનાં લક્ષણુ હેઈ શકે? માટેજ મારે કહેવું પડે છે. સાધુઓના ઉપદેશે પથીમાંનાં રીંગણાં સમાને દૃષ્ટિગોચર કે ઉપદેશ દેનાર મુનિમહારાજેએ શ્રી મહાવીર ભગવાનનું થાય છે. “અમે શામને પ્રેમી છીએ, અમે ધર્મી છીએ.”