________________
તિથિ--તંત્રોન-થવસ્થા—
પર્વ માટે આદેશેલ ધર્મક્રિયાની આરાધના માટે પતિથિએને સ્પષ્ટ કાળ કરવા જોઈએ. પરંતુ તે પહેલાં આપણે પ્રાચીન તથા અર્વાચીન તિથિ-૫'ચાંગ તરક નજર કરી લઇએ.
સૂર્ય પ્રાપ્તિ, ચદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ, યેતિષ કરક, પ્રકીણું ક અને લેાકપ્રકાશ સર્ચ ૨૮માં પ્ર!ચીનકાળનુ પંચાંગ ગણિત નીચે મુજબ મળે છે—
પ્રાચીન કાળમાં પાંચ વર્ષ ને! એટલે ૧૮૩૦ અહેારાત્રના ૧ યુગસ'વત્સર મનાતા હતા, જેનું પ્રમાણુ સવારના ૬૦ સૌરમાસ, ૬૧ ઋતુમાસ, ૬૨ ચમાસ, સાત રાત્રિ-દિન તથા ૧૧ મુહૂત અધિક ૫૭ અભિધિત માસ અને ૧૭ નક્ષત્રમાસને સમાવેશ થતા હતા.
૧ નક્ષત્રસવસર-૨૭૨, અહારાત્રના ૧નક્ષત્રમાસ, ૪૨૦ મહારાત્રનું ૧નક્ષત્ર અને ૬૭ નક્ષત્રમાસને ૧યુગ ૨. ચ’દ્નસ’વત્સર— અહેાાત્રની એક તિથિ ૨૯ અહેરાત્રનું ૧ ચઢવા
અહેારાત્રના ૧ ચંદ્રમાસ, ૩૫૪ અને દર ચંદ્રમાસના ૧ યુગ.
(क) अट्ठमी पनरसीसुख नियमेण हविज्ज पोसहिओ (આવવૃનિવૃ૦ ૩૦૪)
(क) प्रतिपदादितिथिषु अनियमं दर्शयति, अष्टम्यादिषु नियमः । ( श्रीदारिभद्री यतस्त्वार्थ टीका पृ० ३३६ ) (ल) अनेन धान्यासु तिथिषु अनियमं दर्शयति नावश्यतयाऽ न्यासु कर्तव्यः, अष्टम्यादिषु तु नियमेन कार्यः । (श्री तत्वार्थ अ ७ सू० १६ श्रीसिद्धसेनीया टीका )
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
