Book Title: Ishtopadesha
Author(s): Pujyapad
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust

View full book text
Previous | Next

Page 32
________________ ૧૬) Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ઇષ્ટોપદેશ (ભગવાન શ્રી કુંદકુંદअत्राचार्यः प्रबोधयति मोहेन संवृतं ज्ञानं स्वभावं लभते न हि। मत्तः पुमान् पदार्थानां यथा मदनकोद्रवैः।।७।। टीका- न हि नव लभते परिछिनत्ति धातूनामनेकार्थत्वाल्लभेर्ज्ञानेपि वृत्तिस्तथावल्लोको वक्ति मयास्य चित्तं लब्धमिति। किं तत् ? कर्तृ- ज्ञानं धर्मधम्मिणो: कथंचित्तादात्म्यादर्थग्रहणव्यापारपरिणत आत्मा। कं? स्वभावं, स्वोऽसाधारणोअन्योऽन्यव्यतिकरे सत्यपि व्यक्त्यंतरेभ्यो विवक्षितार्थस्य व्यावृत्तप्रत्ययहेतु वो धर्म: स्वभावस्तं। केषां ? पदार्थानां। सुखदुःखशरीरादीनां। किं विशिष्टं सत् ज्ञानं ? અહીં આચાર્ય સમજાવે છે શ્લોક-૭ અન્વયાર્થ:- [યથા] જેમ [મનોદ્રવૈ] મદ ઉત્પન્ન કરનાર કોદ્રવોથી (કોદ્રવના નિમિત્તથી) [મત્ત: માન] ઉન્મત્ત ( પાગલ) બનેલો માણસ [પવાનાં] પદાર્થોનું [સ્વમાનં] યથાર્થ સ્વરૂપ [૨ રનમતે] જાણતો નથી, [તથા વ] તેમ જ [મોરેન] મોહથી [સંવૃd] આચ્છાદિત થયેલું [જ્ઞાનં] જ્ઞાન [સ્વમાનં] વાસ્તવિક સ્વરૂપને [દિ તમને] જાણતું નથી. ટીકા:- દિ એટલે ખરેખર પ્રાપ્ત કરતું- જાણતું નથી. (ધાતુઓના અનેક અર્થ હોવાથી ‘તમ' શબ્દ મેળવવાના અર્થમાં અને જ્ઞાનના અર્થમાં પણ વપરાય છે; જેમકે લોક કહે છે, “મેં તેનું મન મેળવ્યું-જાણું”) કોણ તે (જાણતું નથી) ? જ્ઞાન (કર્તા) અર્થાત્ ધર્મ અને ધર્મીના કથંચિત્ તાદાભ્યપણાને લીધે અર્થને ગ્રહણ કરવાના (જાણવાના) વ્યાપારમાં પરિણત આત્મા. કોને (જાણતું નથી) ? સ્વભાવને; સ્વ એટલે અસાધારણ; પરસ્પર ભિન્ન હોવા છતાં, (એકઠા મળેલા પદાર્થોમાંથી) વિવક્ષિત (ખાસ) પદાર્થને અન્ય પદાર્થોથી વ્યાવર્ત ( ભિન્ન) બતાવવામાં કારણભૂત ભાવ તે ધર્મ- તે સ્વભાવ, તેને. (બે અથવા બેથી અધિક મળેલા પદાર્થોમાંથી કોઈ ખાસ પદાર્થને અન્ય પદાર્થોથી ભિન્ન બતાવનાર અસાધારણ ભાવ (ધર્મ) તેને તે પદાર્થનો સ્વભાવ કહે છે ). કોના (સ્વભાવને)? સુખ-દુઃખ-શરીરાદિ પદાર્થોના (સ્વભાવને). તે જ્ઞાન કેવું છે? ઢંકાયેલું-આચ્છાદિત થયેલું-અર્થાત્ વસ્તુના યથાર્થ સ્વરૂપના પ્રકાશમાં મોહે આવૃત જ્ઞાન છે, પામે નહીં નિજરૂપ, કોદ્રવથી જે મસ્ત જન, જાણે ન વસ્તુસ્વરૂપ. ૭. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com

Loading...

Page Navigation
1 ... 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124