Gyanbindu

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Bhuvanbhanusuri
Publisher: Andheri Jain Sangh

Page 282

ज्ञानबिन्दुप्रकरणस्य भूतपूर्व संपादककृतटिप्पणानि ।
ज्ञान बिन्दुमधीयानानुपकर्तुमलं भवेत् । तादृग्विचारसामग्री टिप्पणैरुपनीयते ॥
(५० १ २० २
पं.
पृ. ३ विशेषा० गा० १३४१ ।
6
'खपरावभासकः' - - प्र० मी० भा० पृ० १३० । न्यायकु० पृ० १७५-१०९ । 'केवल ' - तुलना - ' उभयावरणाईओ केवलवरणाणदंसणसहावो'
-
[पृ० ४ पं० २. ] 'तं च स्वभावम् तुलना - " इह यद्यपि केवलज्ञानावरणीयं कर्म ज्ञानलक्षणं गुणं सर्वात्मना हन्तुं प्रवर्तते तथापि न तत् तेन समूलं हन्तुं शक्यते, तथाखभावत्वात् " - इत्यादि - कर्मप्र० म० पू० ११A
"इह केवलज्ञानावरणीयं कर्म ज्ञानलक्षणं गुणं सर्वात्मना हन्युं प्रवर्तते तथापि न तेम स समूलघातं हन्तुं शक्यते तथास्वभावत्वात् । यथा अतिबलेनापि जीमूतपटलेन दिनकररजनिकरकरनिकरतिरस्कारेऽपि सर्वथा तत्प्रभा नावरीतुं शक्यते । अन्यथा प्रतिप्राणिप्रसिद्धदिनरजनीविभागाऽभावप्रसङ्गात् । उक्तं च
"सुष्ठु वि मेघसमुदए, होइ पहा चन्दसूराणं ।"
ततः केवलज्ञानावरणीयेनावृतेऽपि सर्वात्मना केवलज्ञाने यः कोऽपि तद्गतमन्दविशिष्टबिशिष्टतरप्रभारूपो ज्ञानैकदेशो मतिज्ञानादिसंज्ञितः, तं यथायोगं मतिश्रुतावधिमनःपर्यायकामावरणानि नन्ति ततस्तानि देशघातीनि ।” पश्वसं० म० प्र०गा० १८ पृ० १२६ ॥
[ ० ४ पं० ३] सव्वजीवाणं' - " इयमत्र भावना - निबिड़नि बिडतरमेघपटलैराच्छादितयोरपि सूर्याचन्द्रमसोर्नैकान्तेन तत्प्रभानाशः संपद्यते, सर्वस्य सर्वथा स्वभावापनयनस्व " कर्तुमशक्यत्वात् । एवमनन्तानन्तेरपि ज्ञानदर्शनावरण कर्म परमाणुभिरे कैकस्यात्मप्रदेशस्याssवेष्टितपरिवेष्टितस्यापि नैकान्तेन चैतन्यमात्रस्याप्यभावो भवति ततो यत् सर्वजघन्यं तन्मतिथुतात्मकम् अतः सिद्धोऽक्षरस्यानन्ततमो भागो नित्योद्घाटितः ।” नम्बी० म० पृ० २०२ A ।
तुलना - " हवदि हु सव्वजहण्णं णिचुग्धाडं णिरावरणं ।” - गोम० जी० गा० ३१९ [ ४० ५. पं० [ ५० ] 'शास्त्रार्थत्वात् ' - " ननु कथमसंभवो यावता मतिज्ञानादीनि स्वखावरणक्षयोपशमेऽपि प्रादुष्ष्यन्ति, ततो निर्मूलस्वस्वावरणविलये तानि सुतरां भविष्यन्ति, चारित्रपरिणामवत् । उक्तं च
" आवरणदेसविगमे जाइ वि जायंति महसुयाईणि । आवरणसव्वविगमे कह ताइ न होंति जीवस्स ॥"
00
8