Gyanbindu

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Bhuvanbhanusuri
Publisher: Andheri Jain Sangh

Page 296

४०१६. १०६.]
टिप्पणानि । रसवन्धसम्भवोऽनिवृतिवादरसम्परायाद्धायाः संख्येयेभ्यो भागेभ्यः परतः, नार्वाक, 'तयोग्याज्यवसायस्थानासम्भवात्, परतोऽप्युक्तरूपाः सप्तदशप्रकृतीव्यतिरिच्य शेषा ' अशुभप्रकतयो पन्धमेव नायान्ति, तद्बन्धहेतुव्यवच्छेदात् । ये . अपि केवलज्ञानावरणकेवलदर्शनापरणे बन्धमायावा, तयोरपि सर्वघातित्वाद् द्विस्थानक एवं रसो बन्धमागच्छति, नैकस्थानका, सर्वघातिनीना जघन्यपदेऽपि. द्विस्थानकरसबन्धसम्भवात् । यास्तु शुभाः प्रकृतयस्ता.. सामत्सन्सविशुद्धौ पर्वमानन्धतु:स्थानकमेव रसं बध्नाति, न त्रिस्थानकं द्विस्थानकं वा । मन्दमन्दतरविशुद्धौ तु मर्चमानलिस्थानकं वा पनाति विस्थानकं वा, यदात्यन्ताविशुद्धसंश्लेशा. बायां वर्चते, तदा तस्य शुभप्रकृतयो बन्धमेव नायान्ति, कुतस्तद्गतरसस्थानचिन्ता। या अपि नरकगतिप्रायोग्यं बनतोऽतिसंटिष्टस्यापि वैक्रियतैजसादिकाः प्रकृतयो बन्धमायान्ति, तासामपि तवाखाभाव्यात् द्विस्थानकस्यैव रसस्य बन्धः, नैकस्थानकस्य, एतचाने। स्वयमेव वक्ष्यति, परमिह प्रस्तावादुकम् । तत इत्थं शेषप्रकृतीनामेकस्थानकरसबन्धासम्भपात् समीचीनमुकं द्वित्रिचतु:स्थानपरिणताः शेषाः प्रकृतय इति ।" पश्च० म०प्र० गा• "
[०१६ पं०३ शेषास्तु' - "शेषाशुभानामपि प्रागुक्तमतिज्ञानावरणीयाविसप्तदशप्रकृतिव्यतिरिक्तानामशुभप्रकृतीनां नैकस्थानकरसबन्धसम्भवो यत् - यस्मात् कारणात् क्षप.. केतरेषां क्षपकस्यापूर्वकरणम इतरयोरप्रमत्तप्रमत्तसंयतयोर्न तादृशी शुद्धिर्यत एकस्थानकरसबन्धो, यदा तु एकस्थानकरसपन्धयोग्या परमप्रकर्षप्राप्ता विशुद्धिरनिवृत्तिबादरसंपरायाबायाः संख्येयेभ्यो भागेभ्यः परतो जायते तदा बन्धमेव न ता आयान्तीति न तासामेकस्थानको रसः । तथा शुभानामपि मिथ्यादृष्टिः संहिष्टो हु निश्चितं नैकस्थानकं रसं बध्नाति, यस्मात्तासां शुभप्रकृतीनामतिसंच्छिष्टे मिथ्यादृष्टौ बन्धो न भवति किन्तु मनाग् विशुद्ध्यमाने, संक्लेशो-. स्कर्षे ष शुभप्रकृतीनामेकस्थानकरसबन्धसम्भवो न तदभावे, ततस्तासामपि जघन्यपदेऽपि द्विस्थानक एव रसा, नैकस्थानका, यास्त्वतिसंश्लिष्टेऽपि मिथ्यादृष्टौ नरकगतिप्रायोग्या वैक्रियतेजसाविका शुभप्रकवयो बन्धमायान्ति, तासामपि तथास्वाभाव्याजघन्यतोऽपि द्विस्थानक एव रसो बन्धमधिगच्छति नैकस्थानकः " पश्च० म०प्र० गा० ५३ पृ० १४६ । [ पृ०१६. पं०८.]'नच, यथा' - "ननु यथा श्रेण्यारोहेऽनिवृत्तिबादरसम्परायाताया: संख्येयेषु भागेषु गतेषु सत्सु परतोऽतिविशुद्धिसम्भवान्मतिज्ञानावरणीयादीनामशुभप्रकृतीनामेकस्थानकं रसं बध्नाति, तथा क्षपकण्यारोहे सूक्ष्मसम्परायश्वरमद्विचरमादिषु समयेषु वर्गमानोऽतीवविशुद्धत्वात्केवलद्विकस्य केवलज्ञानावरणकेवलदर्शनावरणरूपस्य किं नैकस्थानकं रसं निर्वयति ?, केवलद्विकं अशुभमतिविशुद्धकश्च बन्धकेषु क्षपकश्रेण्यारूढा सूक्ष्मसम्पराया, ततो मतिज्ञानावरणीयादेरिव सम्भवति केवलद्विकस्याप्येकस्थानकरसबन्धः स कि नोक्ता १. इति प्रष्टुरभिप्रायः । तथा हास्याविषु षष्ठीसप्तम्योरथ प्रत्यमेवात् । हास्यादीनां -हास्यरतिभयजुगुप्सानामशुभत्वात् अपूर्वोऽपूर्वकरणो, हास्यादिबन्धकानां मध्ये तस्यातिविशुद्धिप्रकर्षप्राप्तत्वात् । शुभादीनां च शुभप्रकृतीनां मिथ्यादृष्टिरतिसंक्लिष्टः, संक्लेशप्रकर्षसम्भवे हि शुभप्रकृतीनामेकस्थानकोऽपि रसबन्धः सम्भाव्यते, इति कथमेकस्थानकं रसं न बध्नाति ?, येन