Gandavyuha sutram

Author(s): P L Vaidya
Publisher: Mithila Institute Darbhanga

Page 430

B194
गण्डव्यूहसूत्रम् ।
[५४.१७८नाम् । स कर्णधारः संसारसागरप्राप्तानाम् । तेनाकर्षितं महत्त्वसत्त्वविनयोपायजालम् । तेन व्यवलोकितानि परिपक्वजगदिन्द्रियाणि । स संप्रयुक्तः सर्वसत्त्वानाम् , परिपालनयुक्तः सर्वबोधिसत्त्वानाम् । स संगायनप्रयुक्तः सर्वबोधिसत्त्वक्रियासु । स संस्थितः सर्वतथागतपर्पन्मण्डलेषु । स प्रतिभासप्राप्तः सर्वजगद्भवनेषु । सोऽनुपलिप्तः सर्वलोकधर्मैः । स 5 समतिक्रान्तः सर्वमारविषयेभ्यः । सोऽनुगतः सर्वबुद्धविषयम् । सोऽनावरणप्राप्तः सर्वबोधि
सत्त्वविपये । स पूजाप्रयुक्तः सर्वतथागतानाम् । स एकोतीभावगतः सर्वबुद्धधर्मेषु । तस्यावबद्धोऽभिषकपट्टः । तेनाध्यासितं महाधर्मराज्यम् । सोऽभिषिक्तः सर्वज्ञज्ञानविपये । ततः प्रभवः सर्वबुद्धधर्माणाम् । तस्य वोधिप्राप्तं सर्वज्ञज्ञानाधिपत्यम् । तद्वदतु मे आर्य:-कथं बोधिसत्त्वेन बोधिसत्त्वचर्यायां शिक्षितव्यम्, कथं प्रतिपत्तव्यम् , यथा प्रतिपद्यमानो 10 बोधिसत्त्वो बोधिमधिगच्छति, सर्वबुद्धधर्मान् प्रतिमानयति, यथानिमन्त्रितं सत्त्वधातुमुत्तार
यति, यथाभिरूढां प्रतिज्ञां निस्तारयति, महाबोधिचर्यारम्भं समाश्वासयति, सदेवकं लोकं न विसंवदति, आत्मना सर्वबुद्धधर्मसंघान् व्यवच्छिनत्ति । बुद्धवंशमशून्यीकरोति बोधिसत्त्वकुलम् । संधारयति तथागतनेत्रीम् ॥
अथ खलु मैत्रेयो बोधिसत्त्वः सर्व तत्पर्षन्मण्डलमवलोक्य सुधनं श्रेष्ठिदारकमुपदर्श15 यन्नेवमाह-पश्यथ कुलपुत्रा इमं श्रेष्ठिपुत्रम् , योऽयं मां बोधिसत्त्वचर्चागुणपरिनिष्पत्ति
परिपृच्छति । एष मार्षाः श्रेष्ठिदारकः अनेन वीर्यारम्भेण, अनया अर्थिकतया, एतेन च्छन्दसमादानेन, एतया दृढाशयतया, अनिवळवीर्यतया, एतया बुद्धधर्मातृप्ततया, एतया विशेषपरिमार्गणतया, एतया दीप्तशिरश्चैलोपमतया, एतया कल्याणमित्रदर्शनकामतया, एतया कल्याणमित्रपर्युपासनापरिखेदतया सर्वकल्याणमित्राणि परिमार्गमाणः 20 परिपृच्छन् पर्युपासीनो म श्रिया कुमारभूतेन संप्रेषितो धन्याकरान्नगरादुपादाय
सर्वदक्षिणापथमटन् दशोत्तरं कल्याणमित्रशतं परिपृच्छन् यावन्ममान्तिकमनुप्राप्तः सर्वपरिखेदविगतेनाध्याशयेन । दुर्लभं कुलपुत्रा एवंरूपाणां महायानसंग्रस्थितानां महाप्रतिज्ञासमारूढानां महारम्भव्यवसितमानसानां महाकरुणासंनद्धगात्राणां महामैत्रीसत्त्वपरित्राणमतीनां महावीर्यपारमितोद्युक्तानां महासत्त्वसार्थपरिपालनाभियुक्तानां महासंसारॐ सागरसत्त्वतारणप्रतिपन्नानां सर्वज्ञतामार्गसंप्रस्थितानां महाधर्मनौसमुदानयनोद्युक्तानां महाधर्मरत्नपुण्यसमुदानयनकृतव्यवसायानां महाधर्मयज्ञसंमारोपचयोयुक्तानां नामधेयश्रवणं वा रूपकायदर्शनं वा गोचरसंवासो वा चर्यासभागता वा। तत्कस्य हेतोः ? एष हि कुलपुत्राः सत्पुरुषः सर्वजगत्परित्राणाय अभ्युत्थितः, सर्वदुःखसत्त्वपरिमोचनतायै सर्वदुर्गति
समुच्छोषणाय सर्वाक्षणविनिवर्तनाय सर्वविषममार्गपरिवर्तनतायै सर्वाज्ञानतमोन्धकार30 विधमनतायै सर्वसंसारकान्तारसमतिक्रमणतायै सर्वगतिचक्रविनिवर्तनतायै सर्वमारविषय
समतिक्रमणतायै सर्वनिकेतस्थानोच्चलनतायै सर्वालयनिलयोनोदनतायै कामपङ्कसमुद्धरणतायै नन्दीरागप्रहाणाय दृष्टिबन्धननिरिणाय सत्कायाभिष्वङ्गविनिवर्तनतायै संज्ञापाशसमुच्छेद
8491