Gandavyuha sutram

Author(s): P L Vaidya
Publisher: Mithila Institute Darbhanga

Page 452

४१६ गण्डन्यूहसूत्रम् ।
[५४.१७८ते तथागतप्रणिधिवैशारधवैशेपिकता ? अनुगता ते बोधिसत्त्वविमोक्षाचिन्त्यता ? अनुभूतं ते बोधिसत्त्वसमाधिप्रीतिमुखम् ? सुधन आह-दृष्टमार्य कल्याणमित्राधिष्ठानेन कल्याणमित्रप्रभावेण । अपि तु खलु आर्य को नामैप विमोक्षः ? मैत्रेय आह-सर्वत्र्यध्वारम्बणज्ञानप्रवेशासंमोपस्मृतिव्यूहगर्भो नाम कुलपुत्र एष विमोक्षः। ईदृशानां च कुलपुत्र विमोक्षाणामनभिला5 प्यानभिलाप्यानामेकजातिप्रतिबद्धो बोधिसत्त्वो लाभी । सुधन आह-क असौ आर्य व्यूहो गतः? मैत्रेयो वोधिसत्त्व आह-यत एवागतः। सुधन आह-कुत आगतः ? मैत्रेयो बोधिसत्त्व आह-वोधिसत्त्वज्ञानाधिष्ठानाभिनिहर्तरादागतः । तत्रैवाधिष्ठाने तिष्ठति। न क्वचिद्गतो नागतो न राशीभूतो न संचयभूतो न कूटस्थो न भावस्थो न भावस्थितो न देशस्थो न प्रदेशस्थः । तद्यथा कुलपुत्र नागानां मेघजालं न कायेन चित्तेन अभ्यन्तरीभूतं न संचयस्थितं न 10 संदृश्यते । नागचेतनावशेन अप्रमाणा वारिधाराः प्रमुञ्चति नागविषयाचिन्त्यतया । एवमेव कुलपुत्र ते व्यूहा नाध्यात्मगता न वहिर्धागता न च न संदृश्यन्ते, बोधिसत्त्वाधिष्ठानवशेन, तव च सुभाजनतया । तद्यथा कुलपुत्र मायाकारस्य सर्वमायागतविषयं संदर्शयमानस्य माया न कुतश्चिदागच्छन्ति न विगच्छन्ति न क्वचित्संक्रान्तिम् , संदृश्यते च
मन्त्रौषधिवलेन । एवमेव कुलपुत्र ते व्यूहा न क्वचिद्गता न कुतश्चिदागता न क्वचिद्राशीभूताः। S_625_15 संदृश्यन्ते च अचिन्त्यबोधिसत्त्वज्ञानमायासुशिक्षित्वात् पूर्वप्रणिधानाधिष्ठानज्ञानवशितया ।
सुधन आह-कियदूरादार्य आगच्छसि ? आह-अनागतगतिंगतः । कुलपुत्र बोधिसत्त्वानां गतिः अचलनास्थानगतिः । अनालयानिकेतगतिः । अच्युत्युपपत्तिगतिः । अस्थानसंक्रान्तिगतिः । अचलनानुत्थानगतिः। अनवेक्षानिकेतगतिः । अकर्मविपाकगतिः । अनुत्पादानिरोधगतिः । अनुच्छेदाशाश्वतगतिः । अपि तु कुलपुत्र महाकरुणागतिर्बोधिसत्त्वानां विनेय20 सत्त्वावेक्षणतया, महामैत्रीगतिर्बोधिसत्त्वानां दुःखितसत्त्वपरित्राणतया, शीलगतिबोधिसत्त्वानां
यथाशयोपपत्तितया, प्रणिधानगतिर्बोधिसत्त्वानां पूर्वाधिष्ठानेन, अभिज्ञागतिर्बोधिसत्त्वानां सर्वसुखसंदर्शनतया, अनभिसंस्कारगतिर्बोधिसत्त्वानां सर्वतथागतपादमूलानुच्चलनतया, अनायूहवियूहगतिर्बोधिसत्त्वानां कायचित्तासंप्रवणतया, प्रज्ञोपायगतिर्बोधिसत्त्वानां सत्त्वानुवर्तनतया, निर्माणसंदर्शनगतिर्बोधिसत्त्वानां प्रतिभासप्रतिबिम्बनिर्मितशरीरसमतया ॥ 25 अपि च कुलपुत्र यद्वदसि-कियरात्त्वमागच्छसीति । अहमस्मिन् कुलपुत्र आगच्छामि
जन्मभूमेर्मालदेभ्यो जनपदेभ्यः कुटिग्रामकात् । तत्र गोपालको नाम श्रेष्ठी । तं बुद्धधर्मेषु प्रतिष्ठाप्य जन्मभूमकानां च मनुष्याणां यथाभाजनतया धर्म देशयित्वा मातापितज्ञातिसंबन्धिनश्च ब्राह्मणगृहपतीन् महायाने समादाप्य ।सुधन आह—कतमा आर्य बोधिसत्त्वानां
जन्मभूमिः ? आह-दशेमाः कुलपुत्र बोधिसत्त्वानां जन्मभूमयः। कतमा दश ? यदुत 30 बोधिचित्तोत्पादो बोधिसत्त्वानां जन्मभूमिः । बोधिसत्त्वकुलजनक अध्याशयो बोधिसत्त्वानां
जन्मभूमिः। कल्याणमित्रकुले जनयिता....भूमिप्रतिष्ठानं बोधिसत्त्वानां जन्मभूमिः।पारमिता. कुले जनक....प्रणिधानामिनिस्रो बोधिसत्त्वानां जन्मभूमिः । अनुत्पत्तिकधर्मक्षान्तिकुले