________________
શાશ્વત સૌરભ ભાગ-૨
૪૩૧
શ્રીવાસ્તવે નિપુણતાથી કરેલો અનુવાદ પણ સમુલ્લેખનીય છે. નાટક લખેલું, જે રાજસ્થાન સાહિત્ય અકાદમી તરફથી પુરસ્કૃત ડૉ. સતીન દેસાઈ ‘પરવેજે' ભૂપેન્દ્ર શેઠ–“નીલમ' અને હર્ષ થયું હતું, તે તો ઠીક પણ તેમણે “એપ્રિલફૂલ' નામના હિન્દી બ્રહ્મભટ્ટની ગઝલોના સુંદર અનુવાદો આપ્યા છે. સ્વ. એકાંકીમાં પહેલીવાર પંડિતજી બનીને આ ફેકલ્ટીના સેન્ટ્રલ મહેન્દ્રસિંહ જાડેજાના “પક્ષીઓ ઊડી આવશે' કાવ્યસંગ્રહના હોલમાં કરેલો અભિનય આજે પણ ધ્રૂજતી છાતીનો અહસાસ ક્રાંતિ યુવતીકરે “પક્ષી ઉડ આયેંગે' કરેલો તરજુમો સુંદર બન્યો કરાવે છે. વિદ્યાનગરની સ.૫. યુનિવર્સિટીના પ્રાધ્યા. ડૉ. સનત છે. ગુજરાતીના વ્યંગ્યકાર વિનોદ ભટ્ટના “વિનોદનામા', વ્યાસ રચિત “અગ્નિશેષ' નાટક રંગમંચની દષ્ટિએ સફળ સાબિત રજનીકુમાર પંડ્યાની કુંતી, તારકમહેતાના વિનોદરંજિત સંસ્મરણ થવાની સાથે સાથે ભારતના નાટ્યવિદ્વાનોમાં સારી એવી ચર્ચાનો
તથા ચંદ્રકાંત ઠક્કરકત નવલકથાનો ‘એક ઔર પણ વિષય બન્યું છે. ડૉ. વ્યાસનાં ૨૦ જેટલાં નાટકો છે, જેમાં કુરુક્ષેત્ર' નામથી ડૉ. નવનીત ઠક્કરે કરેલા અનુવાદ તેમનામાંના સારા નિર્દેશક અને અભિનેતાનો પણ પરિચય થાય મૂળકૃતિઓના વાચનનો આસ્વાદ કરાવે છે. “કુંતી’ અનુવાદ છે. આ સંદર્ભમાં સ.પ.વિ.વિ.ની ‘રંગમંચ અને નાટકો'ની ઉપરથી તો ટીવી સીરિયલ પણ બની છે.
પ્રવૃત્તિઓ દાદ માગી લે એવી છે, જેમાં કેળવાયેલા વિદ્યાર્થી
ભાઈબહેનો ઉપરાંત ડૉ. નવનીત ચૌહાણ, ડૉ. મદનમોહન શર્મા, આત્મકથા-સંસ્મરણ
ડૉ. કિરણ ભોકરીનું મોટું યોગદાન છે. વિદ્યાર્થીભોગ્ય શ્રીમતી વિજ્ઞાનબાલા જોહરીની “સપનો કે આરપાર'
પાઠ્યક્રમની દૃષ્ટિએ ડૉ. અંબાશંકર નાગર અને ડૉ. કિશોર (૧૯૯૯), ભગવતપ્રસાદ મિશ્રજીની “અતીત કી ઝલકિયાં'
કાબરા સંપાદિત એકાંકીસંગ્રહો “અભિનવ ભારતી” તથા “સુબોધ (૨૦૦૧) પ્રશંસાપ્રાપ્ત છે. ડૉ. રામકુમાર શર્મા લિખિત “કુછ
ભારતી’, જે પ્રકાશિત છે તેની વિશેષતા એ છે કે તેમાં પક્ષીઓને અપની બાતે' (૨૦૦૦)માં પોતાની કથાના સંદર્ભમાં જણાવે પ્રતીકપાત્રો બનાવીને મનોરંજક કથાગુંફન કરવામાં આવ્યું છે. છે-“આને આત્મકથા કહું તો ઠીક નથી લાગતું. મેં કોઈ સત્યના
ડૉ. રજનીકાંત જોષીએ ત્રિઅંકી નાટક ‘પાંચાલી’ લખ્યું છે, જેમાં અનૂઠા પ્રયોગ નથી કર્યા, ન તો મારા જીવનનો જૂનો-નવો
દ્રૌપદી અને તેના પાંચ પતિઓની કથાને નવા અભિગમથી રજૂ ઇતિહાસ છે. સમયના વિશાળ પટવાળા જીવનમાં જે ઘણી બધી કરી છે. ડૉ. વસંત પરિહાર મૂળ નાટકના આદમી છે, તેઓ ખાટીમીઠી વ્યક્તિગત વાતો ભરી છે તેને સાથે લઈને ચાલવાનું નિર્દેશન અને અભિનયમાં પણ દક્ષ છે. તેમનાં નાટકો છે. માટે “કુછ અપની બાતે શીર્ષક આપ્યું છે.” સૂર્યદીન વિશ્વસ્તરીય મંચન પામ્યાં છે. તેમના નીવડેલા નાટક ‘રેન ભઈ યાદવની “જહાં દેને કી અપેક્ષા પાયા' એક સુંદર, આંચલિક
ચહુ દિશ” પછીનું “ઇન્ડિયાગેટ કા મુકદ્દમા' (૨૦૦૧) આવ્યું, ભાષાના સંસ્પર્શથી જીવંત આત્મકથનાત્મક પ્રસ્તુતી છે. ડૉ. તેમાં અન્ય ચાર નાટકો સંકલિત છે. ભારતના ખ્યાતનામ રંજના હરીશ વ્યાસે દેશવિદેશની નામાંકિત સાહિત્યિક રંગશિલ્પી વિષ્ણુ પ્રભાકર અને સુરેન્દ્ર તિવારી દ્વારા સંપાદિત પ્રતિભાઓનાં માર્મિક સંસ્મરણોવાળા વિવિધ લેખોનો અનુવાદ સમકાલીન લઘુનાટક' સંગ્રહમાં ડૉ. પરિવારનાં નાટકોનું ‘આકાશ અપના અપના' પ્રકાશિત કર્યો છે, જેનાથી હિન્દી પ્રકાશન એ ગુજરાત માટે ગૌરવની વાત છે. અમદાવાદમાં જન્મ જગતને વિશ્વની પ્રતિભાઓનો સંર્પક પરિચય થાય છે. અને ઉછેર પામેલા પરંતુ કાપડના દુકાનદાર તરીકે કલકત્તામાં અમૃતલાલ વેગડ એક નિરાલી પ્રકૃતિના ધુમક્કડ યાત્રી- સ્થિર થયેલા શિવકુમાર જોષીનાં હિન્દી નાટકો ભારતીય પરિક્રમાકર્તા છે, જેમનાં નર્મદાયાત્રાનાં પુસ્તકો ઉચ્ચકોટિનાં રંગમંચનાં ભૂષણ છે. તે રેખાચિત્રો-પ્રકૃતિચિત્રણપરક આત્મકથાના નમૂના છે-“સૌન્દર્ય
સામયિક પ્રકાશન અને સર્જકતા નદી નર્મદા’ અને ‘અમૃતસ્ય નર્મદા'.
ડૉ. વસંત પરિહાર અનિયતકાલિક ‘અમદાવાદ નાટક
આકાર'ના તંત્રી–પ્રકાશક છે. રજનીકાંત જોષી ‘હિંસાવિરોધ’ સાહિત્ય-પરિવાર'ના જૂન ૨૦૦૭ અંકમાં ‘ડર લગતા નામના જૂના અને આદરપાપ્ત સામયિકના તંત્રીમંડળમાં છે. હૈ' નામનું સુલતાન અહમદનું સુંદર કાવ્યનાટક વાંચીને મને રઘુનાથ ભટ્ટ વર્ષોથી–સ્વ. જેઠાલાલ જોષીના સત્યપ્રયત્નોથી શરૂ પણ મારો ડર અને અભિનય યાદ આવે છે. ૧૯૫૭માં
થયેલ “રાષ્ટ્રવીણા' અને પછીથી નવું અભિધાન પામેલા “ગુર્જર મ.સ.વિ.વિ. વડોદરાના હિન્દી વિભાગના અધ્યક્ષ ઉદયસિંહ રાષ્ટ્રવીણા’ સાથે ઘનિષ્ઠ રૂપે સંકળાયેલા છે. “રાષ્ટ્રવીણા' ઊગતા ભટનાગરે મને એક આદર્શ પાત્ર બનાવીને “જાગીરદાર’ નામનું લેખકો અને હિન્દીની મોટી પરીક્ષાઓના વિદ્યાર્થીઓને ઉપયોગી
Jain Education Intemational
Jain Education Intermational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
