________________
૫૮૮
ધન્ય ધરા
આ મુલાકાતના સ્મરણમાં કુમાર મંગલસિંહજીએ ક્રાંતિદ્રષ્ટા અને ક્રાંતિકારી સાધુ હતા. સમાજમાં નવાં મૂલ્યોની પોતાનાં ચિત્રોનાં ત્રણેક આલ્બમો ભેટ આપ્યાં.
સ્થાપના અને તેને ટકાવવા જીવનભર સંઘર્ષ ખેલ્યો. તેમને મહારાજશ્રી વધુ વખત આપી શકે તેમ નહોતા છતાં જે
મણિભાઈની અંગત સેવા – મંત્રી–સેવક તરીકેની મળતાં, આ કંઈ સમય તેમણે આપ્યો એનાથી રાજકુટુંબને સંતોષ અને આનંદ
સંતની વાત સેંકડો લોકો સુધી પહોંચાડી શકાઈ. થયો, પણ અમારા જેવાને એ મ્યુઝિયમની ઊડતી મુલાકાતમાં
મણિભાઈ અને અમારો સંબંધ છેક ૧૯૫૦થી, તેમની શું મજા આવે?
અવેજીમાં એ સ્થાને સેવા કરવાની મને તક મળતી. સંતની સાથે કુમારશ્રી દરવાજા સુધી વળાવવા આવ્યા અને
રહેવામાં કેવી જાગૃતિ, નિર્મળતા, સાવધાની, માણસને મહારાજશ્રીએ પોતાની હંમેશની રીત પ્રમાણે હાથ ઊંચો કરી
પારખવાની કળા અને નમ્રતા જરૂરી છે તેનો પ્રત્યક્ષ પાઠ તેમની શાંતિ....' કહીને આશીર્વાદ આપ્યા.
પાસેથી મને મળતો. તેમના વિશે “સંત સમર્પિત મણિભાઈ' નામે
મેં એક પુસ્તિકા છેક ૧૯૮૯માં પ્રગટ કરેલ અને તાજેતરમાં એ દિવસે મારા મનમાં બે ચિત્રો અંકિત થઈ ગયાં એક
“વિશ્વવાત્સલ્ય' માસિકનો જૂન માસનો વિશેષાંક પ્રગટ કર્યો છે. હતું બુદ્ધનું મહેલમાં પુનરાગમન અને બીજું હતું સંતબાલજી મહારાજનું મહેલમાંથી નિર્ગમન. આગમન.... પુનરાગમન....
સંત તુલસીદાસે “ “રામનામ મણિદીપ ધરું, જીહ દેહરી નિર્ગમન...એણે એક નાનકડો સંદેશો સંભળાવ્યો-“યક્તન
દ્વાર” ઊંબરા ઉપર દીવો રાખતાં ભીતર અને બહાર જેમ ભુંજીથાઃ” ત્યાગીને ભોગવો.
ઉજાસ ફેલાવે છે તેમ મણિભાઈએ સંસારમાં અને સંસ્થામાં
રહેવા છતાં બંને ક્ષેત્રોને ઉજાસી ગયા. પોતાના ગુરુની સમીપકુમાર મંગલસિંહજીનો કલાપ્રિય આત્મા એમના પિતાએ
સંતબાલજીની ચિંચણી દરિયાકાંઠે આવેલી સમાધિ પાસે અંતિમ ગાયેલ “વિશ્વ-આશ્રમ સંતનું–માં અખંડ શાંતિ પામો!
સ્થાનની શાંતિ મેળવી. શ્રી મણિભાઈ પટેલ
મુકુલભાઈ કલાર્થી (નિયામક, મહાવીરનગર, ચિંચણી)
આ માસની ૧૯મી તારીખે આત્મસાધક, આશ્રમ પ્રેમી | (તા. ૧૦-૫-૨૦૦૨)
અને ગાંધીવિચારધારાના આજીવન પ્રસારક શ્રી મુકુલભાઈ ગુજરાતના જૈન સંત મુનિશ્રી સંતબાલજીના તેઓ કલાર્થીનું ૬૮ વર્ષની વયે દુઃખદ અવસાન થયું છે. તેમનું સમગ્ર સમર્પિત સેવક હતા, શિષ્ય હતા અને સંતના સહવાસે તેમની જીવન શિક્ષણ અને લેખનક્ષેત્રને સમર્પિત હતું. પ્રકૃતિ સંતમય થઈ ગઈ હતી.
છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોથી તેઓ સ્વરાજય આશ્રમ ગયે વર્ષે જીવનસ્મૃતિ તરફથી ભક્તકવિ નરસિંહ બારડોલીમાં બહેન નિરંજનાબહેનના કન્યા વિદ્યાલયને મદદ મહેતાના કાવ્ય ઉપરથી વૈષ્ણવદર્શન’ પુસ્તિકા પ્રગટ થયેલ. આ કરતા હતા. પ્રાલિત, જૂની કૉલેજ કેળવણીમાં પારંગતની પદવી પુસ્તિકા માનવધર્મના પરમ ઉપાસક ગુજરાતના બે સંત-પૂ. પામ્યા છતાં કિશોરલાલ મશરૂવાળા, ગુરુદયાળ મલ્લિકજી અને મોટા અને મુનિશ્રી સંતબાલજીની અંગત સેવામાં રહી જેમણે પૂ. મોટાની સીધી અસર અને વાતાવરણને પરિણામે તેઓ ભક્તિનો સેવા આદર્શ પૂરો પાડ્યો છે તેવા મુ. નંદુભાઈ અને આજીવન નઈ તાલીમના શિક્ષક રહ્યા. તેમના જીવનનું મોટામાં મણિભાઈને અર્પણ થઈ હતી.
મોટું લક્ષણ હતું ‘વિદ્યા ટુવાતિ વિન’ સાચા જ્ઞાનની જાગ્રત સંતને સમર્પિત થઈ રહેવું એ જ્વાળામુખીની ટોચે ઉપાસનામાંથી જ નમ્રતા ઝરે છે–એ રહ્યું હતું. રહેવા જેવું છે. મણિભાઈ પોતાની ૩૩ વર્ષની ભરયુવાન વયે સદા વિનમ્ર, સદા વિનયી અને સદા સ્નેહસભર સ્મિતથી પોતાનો ધીકતો ધંધો છોડી સંતબાલજીના ચરણમાં જઈ બેઠા.
ઊભરાતું તેમનું જીવન-મુકુલ ઈશ્વરને સમર્પિત થઈ ચૂક્યું છે, જીવનભર સંતના આદેશ પ્રમાણે :
પરંતુ તેની સુરભિ વાતાવરણમાં પમરાઈ રહી છે. “પગલે પગલે સાવધ રહીને પ્રેમળતા પ્રગટાવ્યે જા,
બે વર્ષ પહેલાં જ તેમનું એક પુસ્તક-સંતોના બાલઅંતરના અજવાળે વીરા પૈર્ય ધારી ચાલ્યો જા...”
સંતબાલ' આ સંસ્થા મારફતે પ્રગટ થઈ ચૂક્યું છે, તેનું સ્મરણ આ સંતઆદર્શ તેમણે ચરિતાર્થ કર્યો. મુનિશ્રી સંતબાલજી તાજું થાય છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
