________________
૫૪o
શાશ્વત સૌરભ ભાગ-૨ કામગીરીને પરિણામે ત્યાંના ખેતીકામમાં જોડાયેલા નાગરિકોનાં મેટ્રિકમાં તેઓ પ્રથમ શ્રેણીમાં પાસ થયા હતા. ગુજરાત જીવન સમૃદ્ધ બન્યાં. પછી તો અમેરિકામાં ઠેકઠેકાણે આ યુનિવર્સિટીની સમાજશાસ્ત્રના વિષયમાં સ્નાતકની ડિગ્રી મેળવી વિષયના તાલીમવર્ગો યોજાતા રહ્યા.
તેઓ એલ.એલ.બી. થવાની તૈયારીમાં પડ્યા પરંતુ થોડા જ ન્યૂજર્સી રાજ્યના ખેતીકામમાં રસ ધરાવતાં નાગરિકોને
સમયમાં તેમને લાગ્યું કે કાયદાનો અભ્યાસક્રમ તેમને માફક વિનામૂલ્ય જમીન, સેન્દ્રિય ખાતર તથા પાણીની સગવડ અપાતી.
નહીં આવે. આથી આગળ અભ્યાસને તિલાંજલિ આપી તે સક્રિય આવી સહાય મેળવનારા પરિવારો જમીનમાંથી શાકભાજી અને
ક્ષેત્રે જોડાયા. ફળોની પેદાશ મેળવતા. શાકભાજી તો એટલા વિપુલ પ્રમાણમાં
લોકસેવાનાં વિવિધ ક્ષેત્રે તેમણે ખૂબ જ પ્રશંસાત્મક થતાં કે ગરીબ લોકોને તેનું નિઃશુલ્ક વિતરણ કરવું પડતું. જવાબદારી નિભાવી છે. ઈ.સ. ૧૯૪૫થી તેઓ લોકસેવામાં પરિણામે વસતિમાં સહકાર અને સુમેળની ભાવના વધી, જોડાયા હતા. સાબરમતી આશ્રમમાં ચાલતા સફાઈ વિદ્યાલયમાં એખલાસ વધ્યો અને અવળે માર્ગે ચઢેલી યુવાપેઢીને ખેતીકામમાં તેમણે ઈ.સ. ૧૯૬૩થી શરૂ કરી દીધુ સમય સુધી આચાર્યપદ લાગી જઈ જીવન સુધારવાની પ્રેરણા મળી. ખેતપેદાશ અંગે સંભાળ્યું હતું. “હરિજન સેવક સંઘ'ના તેઓ મંત્રી હતા. વર્તમાન વિવિધ હરીફાઈ રાખવામાં આવતી. સૌથી વધુ લાભ તો એ થયો સમયમાં તેઓ એ સંઘના પ્રમુખ છે. અમેરિકામાં સ્થપાયેલા કે, આ વ્યવસાયમાં પડેલાં લોકો વચ્ચે વિસ્તૃત પરિવારની “માનવ સંઘના ટ્રસ્ટ'ની અમદાવાદ શાખાના “સર્વિસ ભાવના વિકાસ પામી.
એસોસિએશન ફોર બ્લાઈન્ડ'ના પ્રમુખ તથા “પર્યાવરણીય ઈશ્વરભાઈની આ યોજના એટલી સફળ રહી કે
સ્વચ્છતા સંસ્થાના નિયામક તરીકે તેમણે સફળ કામગીરી અમેરિકાના પ્રમુખોએ પણ આ યોજનાના પ્રણેતા ઈશ્વરભાઈને
બજાવી છે. માન-અકરામથી નવાજી તેમની કદર કરી. પ્રમુખ રેગન, જ્યોર્જ રાષ્ટ્રીય તેમ જ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરની અનેક સંસ્થાઓમાં બુશ (સીનિયર) અને બિલ ક્લિન્ટન પાસેથી પ્રશંસાત્મક તેઓ માનાર્હ સલાહકાર રહ્યા છે. “ગુજરાત હરિજન સેવક પારિતોષિક પ્રાપ્ત કરવા ઈશ્વરભાઈ સદભાગી થયા હતા. જે સંઘના નેજા હેઠળ તેમણે અસ્પૃશ્યતાનિવારણના તથા યુનિવર્સિટીને ઉપક્રમે તેમણે આ બધી કામગીરી સફળતાપૂર્વક હરિજનોની સર્વાગીણ વિકાસ સાધવાની અનેક પ્રવૃત્તિઓ બજાવી તે અંગર્સ યુનિવર્સિટી પણ ઈશ્વરભાઈના નામનો સગર્વ સફળતાપૂર્વક ચલાવી છે. ગ્રામીણ-શહેરી સ્વચ્છતા જેવી ઉલ્લેખ કરે છે.
યોજનાઓમાં તેમણે મૂલ્યવાન પ્રદાન આપ્યું છે. પરદેશના આ લખાય છે ત્યારે (ઈ.સ. ૨૦૦૭માં) તેમણે ૮૦
કેટલાય દેશોમાં તેમણે સ્વચ્છતા અંગે તાલીમ આપી છે. આજે વર્ષનું આયુષ્ય પૂરું કર્યું હોવા છતાં નથી તેઓ નિવૃત્ત થવા
પણ સ્વચ્છતા-સુવિધા અંગેની તાલીમ મેળવવા ઘણા દેશોના ઇચ્છતા કે નથી તેમને સ્ટગર્સ યુનિવર્સિટી નિવૃત્તિ આપવા
વિદ્યાર્થીઓ ભારત આવે છે અને જ્ઞાન-સમૃદ્ધ થઈ સ્વદેશ પાછા
ફરે છે. તેમણે કૃષિને લગતા ૫૦થી વધુ સંશોધનપત્રો લખ્યા છે, ઈશ્વરભાઈએ સ્વચ્છતા વિષે પુસ્તકો પણ લખ્યાં છે. જે વિવિધ પરિષદોમાં યથાસમય રજૂ થયાં છે. વિદેશમાં વસતા નિબંધો લખી એ જ વિષય પર ફિલ્મો પણ બનાવી છે. ઈશ્વરભાઈએ કૃષિવિષયક બે પુસ્તકો લખી તેને પ્રકાશિત કરી પ્રાયશ્ચિત્ત’ નામનું એક સામયિક ગુજરાત હરિજન સેવક સંઘ : ગુજરાતની કીર્તિમાં વધારો કર્યો છે.
તરફથી પ્રસિદ્ધ થાય છે. ઈશ્વરભાઈ તે સામયિકના કેટલાક વખત ગાંધીવાદી રચનાત્મક કાર્યકર
માટે તંત્રી રહ્યા હતા. ઈશ્વરભાઈ જીવરામભાઈ પટેલ
રચનાત્મક કાર્યકર તરીકે જીવનભર સેવા કરતા રહ્યા
હોવાથી તેમને વિવિધ પારિતોષિકો, એવોર્ડ એનાયત કરવામાં ઈશ્વરભાઈનો જન્મ ઊંઝા ગામે ઈ.સ. ૧૯૩૪ના
આવ્યા છે. તેમાં ફિલિપ્સ એવોર્ડ, કે.પી. ગોયન્કા એવોર્ડ, સપ્ટેમ્બરની ૩૦મી તારીખે એક સામાન્ય ખેડૂત પરિવારમાં થયો
જમનાલાલ બજાજ એવોર્ડ, મેગસેસે એવોર્ડ, ભારત સરકાર છે. પિતાનું નામ જીવરામભાઈ અને માતાનું નામ મેનાબહેન.
તરફથી ‘પદ્મશ્રી' એવોર્ડ, શ્રેષ્ઠ દલિત-ચિત્ર એવોર્ડ, એક્સેલન્સ માધ્યમિક સુધીનું શિક્ષણ તેમણે ઊંઝામાં જ પ્રાપ્ત કર્યું. ઇન લોકલ ગવર્મેન્સ એવોર્ડ અને નેશનલ એવોર્ડ ફોર
તૈયાર.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
