________________
દસમું :
દેતાં શીખો
પુણ્ય વિવેક પ્રભાવથી, નિશ્ચય લક્ષ્મી નિવાસ;
જ્યાં લગી તેલ પ્રદીપમાં, ત્યાં લગી જ્યોતિ પ્રકાશ. ઓ શાણુઓ! તમને ધન-દેલતની જે પ્રાપ્તિ થઈ છે, તે નિશ્ચયપૂર્વક પુણ્ય અને વિવેકના પ્રભાવથી જ થઈ છે, માટે તેના વડે પુણ્ય અને વિવેકની વૃદ્ધિ થાય તેવું જ કંઈક કરે. દીવાની જ્યોતિને પ્રકાશ ત્યાં સુધી જ ટકે છે કે જ્યાં સુધી તેની અંદર તેલને સંગ્રહ રહેલું હોય છે. એ તેલને સંગ્રહ ખૂટ્યો કે પ્રકાશ બંધ. અર્થાત્ તમારા પુણ્યને ભગવટે પૂરે થતાં જ લક્ષમી તમને સલામ ભરીને ચાલતી થવાની, માટે તે વિદાય થાય તે પહેલાં એવાં પુણ્યનાં કામ કરી લે કે તેને બીજે જવાનું મન જ ન થાય. આ વિષયમાં વિદ્યાપતિનું દષ્ટાંત વિચારવા એગ્ય છે. (૬) વિદ્યાપતિનું દષ્ટાંત.
વિદ્યાપતિ નામે એક શેઠ ઘણે ધનવાન-લકમીવાન હતે. તેને એક દિવસ લક્ષમીએ સ્વપ્નમાં કહ્યું કે-“હે ભદ્ર! હું આજથી દશમે દિવસે તારા ઘરમાંથી નીકળી જવાની છું.” એટલે વિદ્યાપતિએ પિતાની સ્ત્રીની સલાહ લીધી કે “હવે આપણે શું કરવું?” સ્ત્રીએ કહ્યું: “એમાં વિચારવા જેવું શું છે? જે લક્ષમી જવાની જ હોય છે તેનાથી થાય તેટલું સુકૃત કરી . કહ્યું છે કે – " पश्चाद्दत्तं परैर्दत्तं, लभ्यते वा न लभ्यते ।
તેન ા ચાં, ઝભ્યતે તત્ર ન સંશયા” પાછળથી દેવાયેલું કે બીજાવડે દેવાયેલું પમાય કે ન
