________________
ધમધ-ગ્રંથમાળા * ૨૪ :
"तत्रापि प्रवरं दानं, सौभाग्यमारोग्यदायकम् ।
વિકીર્તિ-નિધનં સર્વ-સંઘતાં પરમાત્મ ” તેમાં પણ દાન શ્રેષ્ઠ છે, કારણ કે તે સૌભાગ્ય અને આરોગ્યને આપનારું છે, કીર્તિનું કારણ છે અને સર્વ સંપત્તિએને લાવનારું છે.
આ વિષયમાં શાલિભદ્રની કથા સમજવા યોગ્ય છે. (૧૨) શાલિભદ્રની સ્થા.
રાજગૃહી નગરીની પાસે શાલિ નામે એક ગામડું હતું. ત્યાં ધન્યા નામની એક ગરીબ સ્ત્રી પોતાના પુત્ર સંગમ સાથે વસતી હતી. તે લેકેનું છાણવાસીદું કરતી, દાણુણી રડતી અને બીજા પણ અનેક જાતનાં પરચુરણ કામ કરતી જ્યારે સંગમ ઘેટાં-બકરાં ચરાવતે અને તેમની રક્ષા કરતે. આ રીતે મહેનત-મજૂરી કરીને મા-દીકરે પિતાને નિર્વાહ ચલાવતા હતા. એવામાં પર્વદિવસ આવ્યું અને સર્વલેકે ક્ષીરનું ભેજન તૈયાર કરવા લાગ્યા. તે જોઈને સંગમે પિતાની માતાને કહ્યું: “માતા ! આજે બધા લેકે ક્ષીરનું ભજન કરે છે, માટે મને પણ તું ક્ષીર બનાવી આપ.” ત્યારે માતાએ કહ્યું કે “બેટા ! આપણું ઘરમાં જાર–બાજરીનાં પણ સાંસા છે, તે ક્ષીર જેવું ઉત્તમ ભેજન કયાંથી બનાવી શકાય ? ” પણ સંગમ એ વાતને સમજે નહિ. પિતાનું ઘર કેમ ચાલે છે ? તેની બાળકને ખબર કયાંથી હોય? એટલે તે હઠે ચડ્યો. આથી માતાને રેવું આવ્યું. એક નિઃસહાય અને નિરાધાર સ્ત્રી આ સંગોમાં બીજું શું કરી શકે?
શકાય વરની બાળકી
આવ્યુંએક
