________________
ધમં બોધ-રંથમાળા : ૩૦ :
શું મારા માથે સ્વામી છે? અને તેને હું આધીન છું?” શાલિભદ્રના રંજને પાર રહ્યો નહિ. તે પિતાની આ જાતની પરતંત્રતાને ધિક્કારવા લાગ્યું, પરંતુ માતાના આગ્રહને વશ થઈને પિતાની પત્નીઓ સાથે નીચે ઉતર્યો અને મહારાજાને પ્રણામ કરીને ઊભે રહ્યો, એટલે શ્રેણિકે તેને છાતી સરસ ચાં, એમાં થોડો વખત વ્યતીત થયે એટલે ભદ્રા માતાએ કહ્યું: “સ્વામી! હવે એને છેડી દે. એની કાયા કુલ જેવી કે મળ છે, તે કરમાઈ જશે.” એટલે રાજાએ તેને રજા આપી અને શાલિભદ્ર પ્રણામ કરીને પિતાના મહેલે ગયે.
આ ઘટનાએ શાલિભદ્રના સમસ્ત જીવનમાં ભારે પરિવર્તન કરી નાખ્યું. “મારા માથે સ્વામી છે.” એ વિચાર તેને કાંટાની જેમ ખૂંચવા લાગે અને તેમાંથી કેમ મુક્ત થવાય એને જ વિચાર કરવા લાગે એવામાં એક મિત્રે વધામણી આપી કે “નગરની બહાર ધર્મઘોષ નામના આચાર્ય મહારાજ પધાર્યા છે, જે ઘણું જ્ઞાની અને સર્વ સંપૂજ્ય છે. ' એટલે શાલિભદ્ર તેમને ઉપદેશ સાંભળવા ગયા અને ઉપદેશના અંતે તેમણે આચાર્યશ્રીને એક પ્રશ્ન પૂછ્યું કે “ હે પ્રભે ! શું કર્યું હોય તે માથે સ્વામી ન થાય ?' આચાર્યે કહ્યું: “સંયમને ધારણ કરવાથી માથે સ્વામી ન થાય.” એટલે શાલિભદ્રે કહ્યું કે “હે ભગવાન! જો એમ જ હોય તે ઘેર જઈને મારી માતાની રજા લઈને હું સંયમને ધારણ કરીશ. ” આચાર્યે કહ્યું. “ધર્મના કામમાં ઢીલ કરવી નહિ.”
શાલિભદ્ર પિતાને વિચાર માતાને જણ અને સંયમ ધારણ કરવાની રજા માગી. ત્યારે ભદ્રા માતાએ કહ્યું કે “પુત્ર !
