________________
ધર્મબોધ-ગ્રંથમાળા : ૪૬ :
યુપ છે અને તેનું દાન શ્રમણ સમુદાયને કરે છે. વળી એ શ્રમણસમુદાય-હિતબુદ્ધિથી પ્રેરાઈને–તેનું દાન વ્યાખ્યાન-વાણી દ્વારા કે સુંદર ગ્રંથરચનાઓ દ્વારા સમસ્ત માનવ સમાજને કરે છે; અને તે જ એ પરમ પુરુષેએ પ્રકાશેલાં ત્રિકાલાબાધિત સનાતન સત્યને પ્રચાર જગતભરમાં થાય છે. એ જ સ્થિતિ વિદ્યા, કલા અને સંસ્કારના ક્ષેત્રમાં છે. જે તેના પ્રણેતાઓએ તે તે વિદ્યા, તે તે કળા કે તે તે સંસ્કારનું દાન પિતાના શિષ્યોને ન કરતા હતા કે તેમના શિષ્યો તે પ્રાપ્ત કર્યા પછી તેનું દાન પિતાના શિષ્યોને ન કરતા હતા તે પૃથ્વીના પટ પર આજે કેઈ વિદ્યા, કેઈ કલા કે કઈ સંસ્કારની હસ્તી હોત ખરી ? (૧૭) વ્યાવહારિક અને પારમાર્થિક જ્ઞાન,
જ્ઞાન બે પ્રકારનું છે. એક વ્યાવહારિક અને બીજું પાર માર્થિક. તેમાં વ્યાવહારિક જ્ઞાનવડે સંસારના સર્વ વ્યવહાર સરલતાપૂર્વક ચલાવી શકાય છે અને પારમાર્થિક જ્ઞાનવડે આત્મા, કર્મ, પુણ્ય, પાપ, આશ્રવ, બંધ, સંવર, નિર્જરા, મક્ષ વગેરે તને નિર્ણય કરી શકાય છે. આ બે પ્રકારના જ્ઞાનમાં પારમાર્થિક જ્ઞાન ઉત્તમ છે કારણ કે દુઃખ પરંપરાથી ભરેલા ભવાબ્ધિને પાર તેના વડે જ પામી શકાય છે. (૧૮) પારમાર્થિક જ્ઞાન પામવાની ત.
પારમાર્થિક જ્ઞાન પામવાની ઈરછાવાળા મુમુક્ષુએ સદ્ગુરુની સમીપે જવું જોઈએ અને તેમને ભક્તિભાવથી વંદન કરીને વિનય તથા બહુમાનપૂર્વક તેમને ઉપદેશ સાંભળવો જોઈએ. તે જ પારમાર્થિક જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. કેટલાક મનુષ્ય એમ
