________________
ધમબોધમાળા : પર : તેના લીધે તે માછીમાર શ્રીમંત બનીને સુખી થશે. તાત્પર્ય કે હિંસાદિ પંચાસરને ઉત્તેજન આપનારું જ્ઞાનદાન ઈષ્ટ નથી. (ર૩) પારમાર્થિક જ્ઞાનની મુખ્યતા
આર્ય મહર્ષિઓએ આ સિદ્ધાંતને લક્ષમાં રાખીને પારમાર્થિક જ્ઞાનને મુખ્ય માન્યું હતું અને વ્યાવહારિક જ્ઞાનને તેના પેટામાં સમાવ્યું કે જેથી મનુષ્યને જીવન-વ્યવહાર ઓછામાં ઓછી હિંસાથી ચાલે અને તેનું મુખ્ય લક્ષ્ય ધર્મરાધન તરફ રહ્યા કરે. પરંતુ આધુનિક વિજ્ઞાન કે જેને હાથ, પગ તથા માથું છે પણ નાનકડું યે હૃદય નથી, તેણે આર્ય મહાપુરુષોની એ અનુભવસિદ્ધ જનાની અવગણના કરી અને કેરા વ્યાવહારિક શિક્ષણની યેજના કરી. તેનું પરિણામ એ આવ્યું કે મનુષ્ય બ્રાતૃભાવને છેક જ ભૂલી ગયા, સૌજન્ય અને સહૃદયતાને સદંતર વિસરી ગયા તથા પિતાને માની લીધેલ સ્વાથ સાધવા ગમે તેટલી ઘેર હિંસા કરવા લાગ્યા. આજે સર્વસંહારક યુદ્ધની જ્વાલા પ્રકટી રહી છે તે શેને આભારી છે? આજે સંઘરાખેરી અને કાળા બજારની બદબે સર્વત્ર ફેલાઈ રહી છે તે શેને આભારી છે? આજે ન્યાય અને નીતિનું છડેચેક લીલામ થઈ રહ્યું છે તે શેને આભારી છે? અને આજે બેકારી, બેવફાઈ અને બૂરી આદતેનું જે બેહૂદું પ્રદર્શન થઈ રહ્યું છે તે પણ શેને આભારી છે? એ બધાના મૂળ પારમાર્થિક જ્ઞાન વિનાની વ્યાવહારિક કેળવણમાં રહેલાં છે.
આ પરિસ્થિતિ દૂર કરવા માટે ત્યાગી મહાત્માઓએ પિતાની વિશદ-વિમલ વાણીને પ્રવાહ વધારે જોરથી આ
