________________
દસમું : : ૭પ :
દેતાં શીખે અને આર્યમહર્ષિઓએ ઉપદેશેલા દાનના આદર્શને છેક જ નીચે ઉતારી રહી છે.
અહીં એ પ્રશ્ન પૂછાવાને સંભવ છે કે “જ્યાં નિચ નાણુંની જરૂર હોય ત્યાં સંસ્થાઓ બીજું શું કરી શકે ?” તેને ઉત્તર એ છે કે “સંસ્થાઓએ માત્ર દાન પર નહિ નભતાં સ્વાશ્રયી થવાને પ્રયત્ન કરે જોઈએ અને જે કંઈ દાન મેળવવું પડે તે હલકી વૃત્તિઓને ઉત્તેજન આપીને નહિ પણ દાનની એક પ્રતિષ્ઠિત ધમાંગ તરીકે ખ્યાતિ કરીને મેળવવું જોઈએ.’ (૩૫) ચિત્તશુદ્ધિ
દાન દેનારે પાત્ર અને વિત્તની પવિત્રતાની જેમ ચિત્તની પવિત્રતા-ચિત્તની શુદ્ધિ પર પણ પૂરતું લક્ષ્ય આપવાની જરૂર છે. એરણની ચોરી કરવી અને સેયનું દાન દેવું એ વાસ્ત. વિક રીતે દાન નથી. તેમ જ અમુક માણસોને લૂંટીને કે રંજાડીને પૈસા ભેગા કરવા અને તેનું ગરીબોને દાન કરવું એ પણ વાસ્તવિક રીતે દાન નથી, કારણ કે તેના મૂળમાં ભારેભાર અનીતિ રહેલી છે અને જ્યાં અનીતિ હેય ત્યાં કે પણ પ્રકારને ધર્મ સંભવ નથી.
અનીતિથી પેદા કરેલ ધનનું અન્યને દાન કરવાથી તેની બુદ્ધિ પણ ભ્રષ્ટ થાય છે. દાખલા તરીકે એક નદીના કિનારે એક બાવાજી સમાધિ લગાવીને બેઠા હતા અને પરમાત્માનું ધ્યાન ધરતા હતા. ત્યાં કેઈએ આવીને એક સેનામહોર તેમની આગળ ધરી. આ સોનામહેર અનીતિના રસ્તે મેળવેલી હતી, એટલે થેડી વારે બાવાજીની આંખ ખુલ્લી અને તેમની નજરે
