________________
ધમધ-ગ્રંથમાળા : ૫૪ :
પુપ ? (૧૦) ધાર્મિક લેખનને ઉત્તેજન મળે તેવી વિવિધ જનાઓ અમલમાં મૂકવી. (૨૫) ઉપષ્ટભ-દાન
આહાર, પાણી, વસ્ત્ર, ઔષધ, પીઠ, ફલક, વસતિ વગેરેનું સુપાત્રને દાન કરવું તે ઉપષ્ટભદાન કહેવાય છે. અહીં ઉપષ્ટ શબ્દથી જીવનને ટેકો આપે તેવી વસ્તુઓ સમજવી. શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે કે
કાહારવહિવOાણgfë નાળgવહેં કુHI जं भवगयाण नाणं, देहेण विणा न संभवइ ॥"
સુજ્ઞ પુરુષોએ આહાર, વસતિ અને વસ્ત્રો વગેરેવડે જ્ઞાની પુરુષને ઉપગ્રહ કરે, કારણ કે સંસારમાં રહેલા પ્રાણીઓનું જ્ઞાન દેહ વિના સંભવતું નથી.' " देहो य पोग्गलमओ, आहाराईहिं विरहिओ न भवे । तदभावे य न नाणं, नाणेण विणा को तित्थं ? ॥"
દેહ પુદ્ગલમય છે. તે આહારાદિ વિના ટકી શકો નથી, અને તેના અભાવે જ્ઞાન પણ સંભવતું નથી, તથા જ્ઞાન સંભવતું નથી ત્યાં તીર્થ કેવું? અર્થાત્ ધર્મરૂપી તીર્થ કે શાસનને આધાર જ્ઞાનીઓ-મુનિઓ છે અને મુનિઓને ટકવાનો આધાર આહારાદિ ઉપષ્ટભનું દાન છે. તેથી જેઓ ઉપણુંભનું દાન કરે છે તેઓ શાસનને ટકાવવાનું મહાપુણ્ય ઉપાર્જન કરે છે.
