________________
દસ : : ૬૭ :
દેતાં શીખો આવશ્યક્તા નથી, કારણ કે સર્વએ એવા દાનને કોઈ પણ સ્થળે નિષેધ કરેલ નથી.
" दीनादिकेभ्योऽपि दयाप्रधानं, दानं तु भोगादिकरं प्रधानम् । दीक्षाक्षणे तीर्थकृतोऽपि पात्रा.
પાત્રાદ્રિર રર ર ર છે ” દીન-દુઃખીઓને દયાની ભાવનાથી અપાતું દાન શ્રેષ્ઠ છે અને ભેગાદિ સામગ્રીઓને અપાવનારું છે. દીક્ષા લેવાને પ્રસંગ પ્રાપ્ત થતાં તીર્થકર એક વર્ષ સુધી જે દાન આપે છે, તેમાં પાત્ર-અપાત્રને વિચાર કરતા નથી, પરંતુ સર્વને સમાન બુદ્ધિથી દાન આપે છે.
શ્રી મહાવીર પ્રભુએ દીક્ષા લીધા પછી અધું વસ્ત્ર બ્રાહ્મણને આપ્યું હતું તથા આર્યસુહસ્તિસૂરિએ રંકને અન્નદાન આપ્યું હતું, તે પ્રસંગે આ વિષયમાં પ્રમાણરૂપ છે.
સમભાવની સિદ્ધિ માટે શાસ્ત્રકારોએ જે ચાર ભાવનાઓ કહેલી છે, તેમાં કારુણ્ય ભાવનાને પણ ખાસ સ્થાન આપેલું છે. કારુણ્યભાવના એટલે કેઈ પણ પ્રાણને દુઃખ, આફત, મુશીબત કે વિટંબણામાં પડેલ જોઈને સમવેદના અનુભવવી તથા તેને સહાય કરવાની વૃત્તિ રાખવી. જે આવી સમવેદના ન અનુભવાય અને સહાય કરવાની વૃત્તિ ઉત્પન્ન ન થાય તે સમજવું કે આપણું હૃદય કરુણથી હીન છે, નિર્દય છે, નિષ્ફર છે, યાવત મહાકઠેર અને પાપી છે. દયાને ઝરો
