________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૩૮) અવર–ચાવીનચારક્ષમ7 સ્વાધીન ભાવ બુદ્ધિ છે, તેનું નામ અવિદ્યા. તે બે ઉચ્ચારણ યોગત્વ.
પ્રકારની છેઃ (૧) કાર્યાવિદ્યા અને (૨) વક્રતUTTA –અધિષ્ઠાનમાં વિકાર ! કારણવિઘા. થયા વિના જે પરિણામ થાય તે | ૨, પાંચ કલેશમાં પહેલે કલેશ. એને જ જેમ–સેનું કાયમ રહ્યા છતાં તેનાં કડાં, તુ વિદ્યા કહે છે. આ અવિદ્યા ચાર કુંડળ, કડી, વગેરે પરિણામ થાય છે; પ્રકારની છે – અથવા–જેમ બ્રહ્મમાં વિકાર થયા વિના તેમાં 1 (1) અનિત્યમાં નિત્યત્વ બુદ્ધિ. જેમ, વિવર્તરૂપે જગત ભાસે છે. એ અવિત | બ્રહ્માદિ અનિત્ય છે તેને નિત્ય માનવા. પરિણામ કહેવાય છે.
(૨) અશુચિમાં શુચિ–બુદ્ધિ. જેમવિત–વશ્વનછાનગુધિત્વમાં દેહાદિ અશુચિ છે તેને શુચિ માનવા. બળવાન અનિષ્ટનું જે અજનકપણે તે અવિ- | (૩) દુઃખ અને તેનાં સાધનામાં સુખબુદ્ધિ ગીતત્વ. ૨. પ્રશસ્તપણું.
તે સુખસાધન– બુદિ. જેમ સલ્ફ (માળા), સરિતાદર–અનિન્દ આચાર. ૨. | ચંદન, વનિતાદિ. જે આચાર નરકાદિરૂપ બળવાન અનિષ્ટને (૪) અનાત્મામાં આત્મબુદ્ધિ. જેમ, ન ઉત્પન્ન કરે એ હોઈને સ્વાર્ગીદિરૂપ દેહાદિમાં. ઈષ્ટના સાધનરૂપ હોય તે અવિગીતાચાર | વિદ્યાદ––બે પ્રકારની અવિદ્યાઃ કહેવાય છે.
(૧) મૂલાવિદ્યા અને (૨) તુલાવિદ્યા. વિશાતા–ષિદ્ધતિ વધઘગ
વિદ્યાવળ પન્ન–અવિદ્યાનાં પાંચ પર : | જે પદથી પરિષતના પુરૂષને તથા
પર્વ વિભાગ –તમે માહે મામલ્લામિસ્ત્રો પ્રતિવાદી પુરૂષને અર્થનો બોધ ન
શ્રેષજ્ઞ: iાં (૧) તમ, (૨) મેહ, (૩) મહાથાય, એ પદને જે પ્રયોગ છે, તેનું નામ
મોહ, (૪) તામિસ્ત્ર, અને (૫) અંધતામિસ. અવિજ્ઞાતાર્થ છે. તેમાં જે પદોને અન્વય કિલષ્ટ હોય, તથા જે પદનો અર્થ અપ્રસિદ્ધ
___अविद्यावृत्तिरूप विपर्ययः। साक्षादહોય, તથા જે પદ અતિશીવ્રતાથી ઉચ્ચારણ
વિપવાનાઃ જેનું સાક્ષાત્ ઉપાદાન અવિદ્યા કર્યું હોય, તે પદ પરિપપુરૂષને તથા પ્રતિ
છે. એવી વૃત્તિ તે અવિદ્યાવૃત્તિ; એ અવિદ્યાવાદીને બોધનું જનક હોતું નથી. એવા પદના
વૃત્તિએ કરેલું જે ઉલટું જ્ઞાન તે પ્રયોગનું નામ અવિજ્ઞાતાર્થ છે.
અવિદ્યાવૃત્તિરૂપ વિપર્યય-જેમ-છીપમાં રૂપાનું વિદ્યા–આવરણશક્તિ પ્રધાન અજ્ઞાન જ્ઞાન, ઇત્યાદિ. તે અવિદ્યા.
વિનામાવ-વ્યાપ્તિ. ૨. સંબંધ માત્ર. ૨. સ્વાશ્રયવ્યાપી વિયા. પિતાના ૩. સ્વદેશ વૃત્તિત્વ. આશ્રયને જે મોહની પ્રાપ્તિ કરે તે અવિદ્યા. ૪. ચાધ્યનિષ્ઠવ્યાપનવિતધર્મ: વ્યાપક
૩. ગસ્તfમમૃતમનિસરવાળાના વિદ્યા | વડે નિરૂપિત એવો વ્યાયમાં રહેલો ધર્મ. (એટલે રજોગુણ તથા તમે ગુણથી અભિભૂત) |
જેમ–વ્યાપક જે અગ્નિ તેનાથી નિરૂપિત એવો સત્વગુણ જેમાં પ્રધાન છે એવા અજ્ઞાનને
વ્યાપ્તિરૂપ ધર્મ વ્યાપ્યરૂપ ધૃમમાં રહેલું છે. અવિવા કહે છે. (અજ્ઞાન શબ્દ જુઓ.) વિરોધ-બ્રહ્મસૂત્રના બીજા અધ્યાયનું
ઘા (પાંતજલમતે) શક્તિ - નામ. શ્રુતિથી વિધી એવાં સ્મૃતિ, પ્રત્યક્ષ વચા I તદુભાવથી રહિત પદાર્થમાં જે તદ્દન અને અનુમાનાદિ પ્રમાણે આભાસરૂપ છે,
For Private And Personal Use Only
