________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૭૮) પણ છે. વળી કનિષ્ઠ ભાઈની અપેક્ષાએ એક જસ્ટિસ અર7મ– જનમવાભાઈમાં વિજાતીય પરત્વ રહે છે. અર્થાત સિવસરળવામપરત્વે ત્રિાપરત્વFા કાળને સંગ દૈશિક પરત્વથી વિલક્ષણ કાલિક પર રહે છે અસમવાય કારણ જેવું એવું જે અપરત્વ, છે, હવે એ છ ભાઈના શરીર સાથે કાળને તે કાલિકાપરત્વ કહેવાય છે. (ઝિન્દ્ર જે સંગ સંબંધ છે, તે સોગ પેલા શબ્દ જુઓ.) વિજાતીય પરત્વનું અસમવાય કારણ છે. તે વારિત્વિક–ઝાવાતનવાધિરસંયોગના આશ્રયરૂપ તે કાળ છે. માટે, જે ! બવં પરત્વ કાસ્ટિવારા કોઈ પણ જન્ય દ્રવ્ય પરત્વ ગુણને આશ્રય ન હોવા છતાં દ્રવ્ય કોઈ પણ કાળમાં જ રહેલું હોય છે, વિજાતીય પરત્વના અસમવાય કારણરૂપ માટે તે જન્મેદ્રવ્ય કાળસંયોગવાળું કહેવાય સંગનો આશ્રય હોય, તે કાળ, કહેવાય. છે. તે કાળસંગ છે અસમવાય કારણ જેનું એવી રીતે ઉક્ત લક્ષણ ઘટે છે.
એવું જે પરત્વ તે કાલિક પરત્વ કહેવાય છે. ૩. ગતીતાવિચારતુઃ કાસ્ટ: અતીત અર્થાત બે છોકરાંઓમાં મોટે હોય તે (ભૂત ), ભવિષ્યત, અને વર્તમાન, એવા કાલિક પર્વ કહેવાય અને ના હોય પ્રકારના વ્યવહારનો જે હેતુ હોય છે, તે તે કાલિક અપરત્વવાળા કહેવાય. કાળ કહેવાય છે.
વ્ય-મર્થપતિ શક્યૂઃ ૪. અતીતાદ્રિવ્યવહારનાધાર મર : | :
રામ્! રમણય એટલે લોકોત્તર એવા ભૂત વગેરે વ્યવહારનું જે અસાધારણ કારણ અર્થને પ્રતિપાદક શબ્દ તે કાવ્ય. (રસtrue) તે કાળ.
૨રસાત્મ વચ્ચે વચમ્ | રસાત્મક –કાળમાં (૧) સંખ્યા, (૨)
| વાક્ય તે કાવ્ય. (સા. દ. પરિણામ, (૩) પૃથકૃત્વ, (૪) સંગ, અને
૩. બાનન્દ્રવિરોષકનવંતા વાચH I ઈ (૫) વિભાગ, એવા પાંચ ગુણ રહેલા છે. ઝાસ્ટરથમ-ભૂત, ભવિષ્ય અને વર્ત- |
. એક જાતનું ખાસ આનંદ ઉત્પન્ન કરનાર માન, એ ત્રણ પ્રકારને કાળ કહેવાય છે.
વાય તે કાવ્ય. (અને એ ત્રણ પ્રકારના કાળ વડે જડ વસ્તુઓ
४. निर्दोषा लक्षणवती सरीतिर्गुणभूषणा । પરિચ્છેદ પામે છે.)
સારસાનેસિવ વચનામમાં ૧ કાવ્ય દિવ્ય-કાલ દ્રવ્ય એક છે, નિત્ય
શાસ્ત્રમાં કહેલા દેષ વગરની, તેમાં કહેલાં
લક્ષણવાળી, તેમાં કહેલી રીતિઓવાળી, છે અને વિભુ છે. कालपरिच्छेदः-ध्वंसप्रागभावप्रतियोगित्वं ।
તેમાં કહેલા કાવ્ય ગુણોવાળી, તેમાં કહેલા કાઢી છેઃા પ્રાગભાવનું તથા પ્રäસાભાવનું
શબ્દાલંકાર તથા અર્થાલંકારવાળી, તેમાં કહેલા જે પ્રતિયોગીપણું તે કાલપરિચ્છેદ જાણો.
| રસવાળી તથા તેમાં કહેલી વૃત્તિઓવાળી તે જેમ ઘડાને પોતાની ઉત્પત્તિથી પૂર્વે કપાલોમાં જે વાણી તેને કાવ્ય કહે છે. (કાવ્યાદર્શ.) પ્રાગભાવ રહે છે; તથા નાશ પછી કપા
काष्ठमानम्-इङ्गितेनापि स्वाभिप्रायाप्रकाલોમાં પ્રર્વસાભાવ રહેલો છે. તે બને અભા- નમ્ | ચેષ્ટા (નિશાની) વડે પણ પોતાના વનું જે પ્રતિગીપણું ઘટમાં છે, જે કાલ- અભિપ્રાયને પ્રકાશ નહિ કરવારૂપ મૌન તે પરિચ્છેદ કહેવાય છે.
કામોન; લાકડાથી પેઠે મૌન રાખવું તે. ૨. સ્પિવિરારાવૃત્તિત્વમ્ રિઝરકા જિતું–qવાચક્ટ્રોવજ્ઞાપનમ પૂર્વના કોઈ પદાર્થનું જે છેડેક (કેટલેક) કાળ ન વાકયમાં કહેલા અર્થને સંકેચ જણાવો રહેવાપણું તે કાલપરિચ્છેદ.
તે. અથવા–
For Private And Personal Use Only
