________________
५२८
भगवतीसूत्रे देशेन कायसंवेध चापि जानीयात् नानात्वम्-पार्थक्यं तु इदम् यत् नारकस्थिति कालादेशेन कायसंवेधं च जानीगत् तत्रौधिकपथमगमे स्थित्यादिकं कथितमेव, द्वितीयामेतु औधिको जंघन्यस्थितिकेपु' इत्यत्र नारकस्थितिजघन्योत्कृष्टाभ्यो सागरोपमम् . कालादेशेन तु कायसंवेधो जघन्येन वर्षपृथक्त्वाधिकं सागरोपम् उत्कृष्टतस्तु चतुःपूर्वकोट्यभ्यधिकसागरोपमचतुष्टयम् । तृतीयेऽपि औधिकगमे एवमेव, भेदस्तु एनावान् यत् सागरोपमस्थाने सागरोपमत्रयम् सागरोपमचतुरयस्थाने उत्कृष्टतो द्वादशसागरोपमं वक्तव्यम् इति । अथ चतुर्थी दिगमत्रयमाह-सोचे' · इत्यादि । 'सो चेव अप्पणा जहन्नकाल टिइओ जाओ' से एव आत्मना जघन्यकालस्थितिको जातः, स संज्ञिपञ्चेन्द्रियपर्याप्तो मनु ध्या स्वयं जघन्यकालस्थितिमान् जानः स यदि शर्करामभायां नारकतया उत्पद्येत, जाणेज्जा' पर विशेषता ऐली है कि नैरयिक की स्थिति को एवं कालादेश से कायसंवेध को जानना चाहिये, इनमें औधिक प्रथम गम में स्थिति आदि के सम्बन्ध में कहा ही जा चुका है, द्वितीय गम में नारक की स्थिति जघन्य से सागरोपम मात्र है, तथा कालादेश से काय संवेध जघन्य से वर्ष पृथक्त्व अधिक एक सागरोपम का और उत्कृष्ट से चार पूर्वकोटि अधिक चार सागरोपम का है, तृतीय औधिक गम में भी इसी प्रकार का कथन है परन्तु भिन्नता इतनी सी ही है कि सागरोपन के स्थान में जघन्य से तीन सागरोपम, एवं सागरोग्म चतुष्टय के स्थान में उत्कृष्ट से १२ सागरोपम कहना चाहिये ३ 'सोचेव अप्पणा जहन्न कालहिइओ जाओ०' वही संज्ञी पश्चन्द्रिय पर्याप्त मनुष्य यदि जघन्य काल की स्थिति वाला होवे और शर्करा प्रभा में उत्पन्न होवे इत्यादि સ્થિતિને અને કાલાદેશથી કાયસંવેધને સમજવા જોઈએ, આમાં ઔઘિક એ પહેલે ગમ છે. સ્થિતિ વિગેરેના સંબંધમાં કથન કહેવાઈ ગયું છે. બીજા ગમમાં નારકની સ્થિતિ જઘન્યથી સાગરોપમ માત્ર જ છે, તથા કાલાદેશથી કાયસ વેધ જઘન્યથી વર્ષ પૃથકત્વ અધિક એક સાગરેપને અને ઉત્કૃષ્ટથી ચાર પૂર્વકેટિ અધિક ચાર સાગરોપમનું છે. ત્રીજા ઔવિક ગમમાં પણ એજ રીતનું કથન છે પરંતુ જુદા પણું એટલુ જ છે કે-સાગરોપમના સ્થાને જઘન્યથી ત્રણે સાગરોપમ અને ચાર સાગરોપમના સ્થાને ઉત્કૃષ્ટથી ૧૨ બાર सागशेपम ४२वा न . 'सा चेव अप्पणा जहन्न कालदिइओ जाओ.' ते સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ મનુષ્ય જે જઘન્ય કોઇની રિથતિવાળો હોય અને શર્કરા પ્રભામાં ઉત્પન્ન થાય તે આ સંબંધના ત્રણે ગમેમાં આ પૂર્વોક્ત
