________________
अमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.३ सू०१ नागकुमारदेवस्योत्पादादिकम् ६२५ 'उकोसेणं' उत्कर्षण 'देसूणाई पंच पलिओवमाई' देशोनानि पञ्च पल्योपमानि 'एवइयं जाच करेज्जा' एतावत्कं यावत् सेवेत, एतावन्तं कालं तिर्यग्गतिं नाग. कुमारगतिं च सेवेत, एतावन्तं कालं विगतौ नागकुमारगतौ च गतिमागति च कुर्यादिति । अत्र संवेधपदे कालादेशे देशोनानि पञ्च पल्योपमानि' इति कथित तत्र पल्योपमत्रयम्-असंख्यातवर्षायुस्तिर्यगूसंबन्धि, देशोनपल्योपमद्वयं च नागकुमारसम्बन्धि, इत्येवं देशोनपञ्चपल्योपमममाणं भवतीति २०। "इति प्रथमो गमः ।।
द्वितीयगमं दर्शयन्नाह-'सो चेत्र' इत्यादि। सो चैव जहमकालटिइएस उववन्नो' स एव जघन्यकालस्थितिकेषु उपपन्ना, यदि सोऽसंख्शानवर्षायुष्कसंक्षिपश्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिको जीवा यो नागकुमारेपूत्पित्सुरेव जघन्यकालस्थितिकनागकुमारेषु समुत्पन्नो भवेत् तदा तस्याऽपि एस चेव दत्तन्मया' एषैव वक्तव्यता एवपथमगमकोक्तव वक्तव्यता सर्वाऽपि वाच्या, प्रथमगमकादेव परिमाणादारभ्य पम रूप है इस प्रकार बह जी इतने काल तक तिर्यग्गति का और नाग कुमार गति का सेवन करता है और इतने ही काल तक वह नियंग्गति में एवं नागकुमार गति में गमनागमन करता है। यहां संवेध पद में कालादेश से जो देशोन पांच पल्योपन कहा गया है उसमें तीन पल्य तो असंख्यात वर्षायुवाले तियग्भव सम्बन्धी है, और दो देशोन पल्योपम नागकुमार भव सम्बन्धी है। २० इस प्रकार से यह प्रथम गम है।।
द्वितीय गम को दिखाने के लिये अब सूत्रकार 'सो चेव' इत्यादि -सूत्रपाठ कहते हैं-इसमें वे यह समझाते हैं कि-वह संज्ञो पञ्चेन्द्रियतियग्योनिक जीव जो कि जघन्य काल की स्थिति वाले नागकुमारों में उत्पन्न होने के योग्य है यदि नागकुमारों में उत्पन्न हो जाता है तो वहीं पर वक्तव्यता-कहनी चाहिये, अर्थात्-परिमाण ले लेकर भवादेश तक પાંચ પોપમ પ્રમાણ છે. આ રીતે તે જીવ,એટલા કાળ સુધી તિર્યંચ ગતિનું અને નાગકમાર ગતિનું સેવન કરે છે. અને એટલા જ કાળ સુધી તે તિર્યંચ ગતિમાં અને નાગકુમાર ગતિમાં ગમનાગમન કરે છે. અહિયાં સંવેધ પદમાં કાલાદેશથી જે દેશોના પાંચ પાપમ કહેલ છે, તેમાં ત્રણ પાપમ તે અસંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળા તિર્યંચ ભવ સંબંધી છે. અને બે દેશન પલ્યોપમ નાગકુમાર ભવ સંબંધી છે. ૨૦ આ રીતે આ પહેલે ગમ કહ્યો છે. ૧
हवे सूत्रा भीन्न म वा भाट 'सो चेव' त्यादि सूत्रमा ४छ. -તેમાં, તેઓ એ સમજાવે છે કે-તે જઘન્યકાળની સ્થિતિવાળે સંજ્ઞી પંચે‘ન્દ્રિય તિર્યંચ પેનીવાળો જીવ કે જે નાગકુમારેમાં ઉત્પન્ન થવાને ગ્ય છે, તે જે નાગકુમારેમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય તે તે સંબંધમાં એજ કથન કહેવું જોઈએ. અર્થાત્ પરિમાણથી લઈને ભવાદેશ સુધીનું કથન પહેલા ગામમાં
भ० ७९
