________________
६१६
भगवतीसूत्रे
न वा देवेभ्य आगत्य तत्रोत्पद्यन्ते, किन्तु तिर्यग्भ्यो वा मनुष्येभ्यो वा आग स्योत्पद्यन्ते इति भावः पुनः प्रश्नयति- गोदमः - 'जः' इत्यादि, 'जर तिरिक्खजोणिएहिंतो उपवज्जंति एवं जहा असुरकुमाराणं वत्तश्या तहा एएसि पि नाव असन्नित्ति' यदि तिर्यग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते एवं यथा असुरकुमाराणां वक्तव्यता तथैव एतेषां नागकुमाराणामपि वक्तव्पता यावदसंज्ञीति नागकुमारस्य वक्तव्यता असुरकुमारवत् ज्ञातव्येति कथितम् असुरकुमारचक्ततव्यतायां च नारकस्यातिदेशः कृतः अतो नारकप्रकरणानुसारेण इत्थं नागकुमारप्रकरणमधीतं भवति हे भदन्त ! यदि तिर्यग्योनिकेम्प आगत्य नागकुमारा उत्पद्यन्ते तदा - किमेकेन्द्रिय तिर्यग्योनिकेभ्यो द्वीन्द्रिय तिर्यग्योनिकेभ्यो वा त्रीन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्यो वा चतुरिन्द्रियतिर्यसे नागकुमारावास में उत्पन्न होते हैं वे न नैरयिकों से आकरके उत्पन्न होते है और देवों से भी आकर के उत्पन्न नहीं होते हैं किन्तु तिर्यञ्चों और मनुष्यों से आकरके उत्पन्न होते हैं । इस पर पुनः गौतम प्रभु से पूछते हैं - 'जए तिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति' हें भदन्त । यदि
-
तिर्यञ्चों से करके उत्पन्न होते हैं तो जैसी वक्तव्यता असुरकुमारों की कही गई है उसीप्रकार की वक्तव्यता यावत् असंज्ञीतक यहां पर भी इनकी कहनी चाहिये, अर्थात् नागकुमार की वक्तव्यता असुरकुमारों की वक्तव्यता के समान जानना चाहिये, असुरकुमारों की वक्तव्यता में नारक जा अतिदेश किया गया है इसलिये नारकके प्रकरणानुसार नागकुमार का प्रकरण इस प्रकार से यहाँ कहना चाहिये - हे भदन्त | यदि तिर्यग्योनिकों से आकरके नागकुमार उत्पन्न નાગકુમારની પર્યાંયથી નાગકુમારાવાસમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તે નૈરઇકામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થતા નથી. અને દેવામાંથી આવીને પણ ઉત્પન્ન થતા નથી. પર'તુ તિય ચા અને મનુષ્યામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે.
इरीथी गौतमस्त्राभी या संबंधां अलुने पूछे छे – 'जइ तिरिक्खजोणिएहिता उत्रवज्ज'ति' हे भगवन् ले तेथे। तिर्यथाभांथी भावीने उत्पन्न થાય છે, તે તે સંબધમાં અસુરકુમારનું જે પ્રમાણે કથન કર્યુ છે. એજ રીતનું કથન યાવત્ સંજ્ઞી સુધીનુ અહિયાં આ નાગકુમારામાં પણ કહી લેવુ. અર્થાત્ આ નાગકુમારનું કથન અસુરકુમાશનાથન પ્રમાણે સમજવું અસુરકુમારાના કથનમાં નાગકુમારના અતિદેશ કર્યાં છે જેથી નારકના પ્રકરણ અનુસાર નાગકુમારીનું પ્રકરણ આ નીચે કહ્યા પ્રમાણે અહિયાં સમજવું.-હે ભગવન્ જો તિયચ ચાનિકમાંથી આવીને નાગકુમાર ઉત્પન્ન
