________________
प्रमेयचन्द्रिका टी. श. ८ उ. ६ व. १ नियंन्यमतिळाभफलनिरूपणम्
६६७
तीर्थ करेण प्रतिपादितम्, सूत्रस्य द्वितीयांशे तथारूपश्रमणाय अमानुकमाहारं ददतः स्वल्पं पापं बहुकर्मनिर्जरा भवतीत्यपि कथितम् - तत्र मासुकत्वं दोषरहितसचित्तभिन्नत्वम् अप्रा सुकत्वम् दोपसहित अचिचभिन्नत्वम् अतएव मालावतारित तत्काललिप्त भूमि स्थित संघटादिदोषयुक्तमशनादिकं न तु आधाकर्मिकौशिकमुद्गमादिदोपसहितं ददतेः पुरुषस्य स्वल्प पापं महानिर्जरा भवतीति प्रतिपादितम् । अचित्तमात्रस्य प्राशुकत्वकथने तत्काल लिप्तभूम्यादि स्थित संघटा दिदोषयुक्त पुरुषादिद्दत्तानपानादेः प्रतिषेधो न स्यात् तस्य स्वरूपतः अचित्तत्वात् । तृतीयांशे - तथारूपासंयताये अविरताय अप्रतिहत प्रत्याख्यातपापकर्मकाय हिंसकाय प्राणातिपातमृषावादाद्यपदेशकाय अशनादिकं ददतः पुरुषस्य चैकान्तं पापं भवति । नतु कर्मनिर्जरेति । गौतम : पृच्छति - समणोवासगस्स णं भंते ! तहारूवं असंजयअविश्यपडियपच्चक्खाय निर्जरा होती है ऐसा भगवान तीर्थकरने कहा है तथा कारणवश अमाक आहार देनेवाले श्रावकको अल्पपाप और अधिक कर्मनिर्जरा होती है एसा इसी सूत्र के द्वितीय अंशसे कहा है । उसमें मास्क शब्दका अर्थ है दोषरहित सचितभिम्न और अमासुक शब्दका अर्थ है दोषसहित अचित्तभिन्न अतएव माला से उतारा ख़ुदा तत्काललित भूमिस्थित संघट्टादिदोषयुक्त पुरुषसे दिया हुआ अचित्तभक्तपान देने में साधुको पाप होता है ऐसा शास्त्रमें कहा गया है अचित्तमात्रको मासु यदि कहें तब लिप्तभूमिस्थित संघट्टादि दोषयुक्त पुरुषले दिया हुआ अन्नपानका निराकरण नहीं होगा. क्योंकि मालाद्यवतारित भक्तपान यों तो अचित्त है ही । अब गौतनस्वामी प्रभुसे पूछते પાણી વહેારાવનાર શ્રાવકને પાપ લાગતું નથી પણ તેના કર્મની એકાન્તતઃ નિરાજ થાય છે અને આ સૂત્રના ખીજા ભાગમાં એવું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે કે શ્રમણેાને કારજીવા અપ્રાસુક આાહાર દેનાર શ્રાવકને અલ્પ પ્રમાણમાં પાપ લાગે છે અને તેના કર્મોની અધિક પ્રમાણુમાં નિરા થાય છે તેમાં પ્રાસુક એટલે દોષરહિત, ચિત્તભિન્ન અને અપ્રાસુક એટલે દેાયુકત અચિત્તભિન્ન, એવા અથ સમજવા તેથી કાળ ઉપરથી ઉતારેલા તત્કાલલિપ્ત ભૂમિસ્થિત સંઘટ્ટાાિષયુકત પુરુષ દ્વારા અપાયેલા અચિત્ત આહાર પાણી દેવાથી સાધુને પાપ લાગે છે એવું શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે. અચિત્તને જ જો પ્રાચુક કહેવામાં આવે તે લિપ્તભૂમિસ્થિત તથા સ ઘટ્ટાર્દોિષ યુક્ત પુરુષ વડે અપાયેલા આહાર પાણીનું નિરાકરણ થશે નહીં, કારણુă માલા-વતારિત ભકત પાન [આહાર પાણી ] આમ તે અચિત્ત જ હાય છે.
f
- '
