________________
भगवती सू
७४८
तस् तस्य समूलघातमपहन्तुमशक्यत्वात् न च नारकस्याधोलोकवर्त्तित्वात आहारकशरीरस्य च मनुष्यलोकवर्त्तित्वेन तत्क्रियाणामविपयत्वात् कथमाहारकशरीरमाश्रित्य नारकः स्यात् त्रिक्रियः ? स्याच्चतुष्क्रियः इतिवाच्यम्, यावत्पूर्वशरीरमन्युष्ट जीवनिर्वर्तितपरिणाम न त्यजति तावत् पूर्वभावमज्ञापनानयन निर्वर्त्तकजीवस्यैवेति व्यपदिश्यते वृतघटन्यायात्, अतो नारकपूर्वrace arreस्यैव तद्देशेन च मनुष्यलोकनर्तिनाऽस्थ्यादिरूपेण यदाहारकशरीरं
निषिद्ध किया है । क्योंकि आहारक आदि शरीरत्रय का समूलघात नहीं होता है | इसलिये यहां पांचवीं क्रिया का अस्तित्व नहीं हो मकना है । शंका- नारक जीव तो अधोलोक में रहता है और आहारक शरीर ngoose होता है तो फिर कैसे नारक जीव आहारक शरीर को आश्रित करके किये गये कायव्यापार से तीन क्रियाओंवाला या चार क्रियाओंवाला हो सकता है ? क्योंकि आहारक शरीरकृत क्रियाएँ तो मनुष्यलोक में ही होंगी- अधोलोक में नहीं अतः अधोलोकर्ति वह नारक आहारक शरीरजन्य क्रियाओं का विषय नहीं बन सकता ? उत्तर- जब तक पूर्वशरीर जावनिर्वर्तित परिणाम को नहीं छोडा है तव तक वह शरीर निर्वर्तक जीव का ही कहा जाता है जैसे जिस घडे में पहिले घी रक्खा जाता था अब उसमें घी नहीं रखा जाता है - परन्तु फिर भी वह घडा घी का घडा ही कहा जाता है - इसी तरह से जीव पूर्वभव के देह को छोडकर जोव
આદિ ત્રણ શરીની ધાત થઇ શકતા નથી તેથી તે શરીરાની અપેક્ષાએ પાંચમો પ્રાણાતિપાતિકી ક્રિયા સ ભવી શકતી નથી
શકા- નારક જીવ તે અધેલેાકમાં રહે છે અને આહારક શરીર સદ્ભાવ તા મનુ લાકમાં જ હોય છે છતાં આપ શા કારણે એવું કહેા છે કે આહારક શરીરને કાયવ્યાપાર કરતા તારકા ગણુ ક્રિયાએાવાળા અથવા થાર ક્રિયાઓવાળા હાય છે? આહા રક શરીરકૃત ક્રિયાએ તે મનુષ્યલાકમાં જ થઈ શકે છે—અધેાલેાકમાં થતી નથી તે। પછી આધેલેકવતી ને નારક આહારક શરીર જન્ય ક્રિયાઓને કર્તા કેવી રીતે બની શકે ? પૂર્વશરીર જીવ નિતિત પરિણામને છેડતા નથી, ત્યાં સુધી તે ગણાય છે. જેવી રીતે પહેલા કાઇ ધડામાં ઘી ભરવામાં આવતું રાખવામા આવતુ ન હેાય, તેા પણ તે ઘડાને ઘીના ઘડેજ પ્રમાણે પૂર્વભવના શરીરને છાડીને નારક પર્યાયમાં ઉત્પન્ન
ઉત્તર- જ્યાં સુધી શરીર નિક જીવતુ જ હાય, પણ હવે તેમાં ઘી કહેવામાં આવે છે, એજ
י
