Apunarbandhaka Dvantrinshika

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga

Page 92

અપુનબંધકદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૨૦ છે; જે કારણથી વિચિકિત્સાનું સમાધિનું પ્રતિકૂળપણું છે વિચિકિત્સા समाधिने प्रतिकूल छ. I|२०॥ टी :
शास्त्रमिति-आसन्नभव्यस्य अदूरवर्तिमोक्षलाभस्य प्राणिनः, आमुष्मिके विधौ= पारलौकिके कर्मणि, शास्त्रं मानं, धर्माधर्मयोरतीन्द्रियत्वेन तदुपायत्वबोधने प्रमाणान्तरासामर्थ्यात्, अत: सेव्यं सर्वत्र प्रवृत्तौ पुरस्करणीयं, न तु क्वचिदप्यंशेऽनादरणीयं, यद्-यस्माद्, विचिकित्साया युक्त्या समुपपनेऽपि मतिव्यामोहोत्पन्नचित्तविप्लुतिरूपाया: समाधेश्चित्तस्वास्थ्यरूपस्य ज्ञानदर्शनचारित्रात्मकस्य वा प्रतिकूलता=विरोधिताऽस्ति । अर्थो हि त्रिविधः सुखाधिगमो दुरधिगमोऽनधिगमश्चेति श्रोतारं प्रति भिद्यते, आद्यो यथा चक्षुष्मतश्चित्रकर्मनिपुणस्य रूपसिद्धिः, द्वितीयः सैवानिपुणस्य, तृतीयस्त्वन्धस्येति, तत्र प्रथम-चरमयो स्त्येव विचिकित्सा, निश्चयादसिद्धेश्च; द्वितीये तु देशकालस्वभावविप्रकृष्टे धर्माधर्मादौ भवन्ती सा महानर्थकारिणी । यदागमः -
“वितिगिछं समावन्ने णं अप्पाणे णं णो लहति समाहिं"। (आचारांग-५/५/१६१) अतश्चित्तशुद्ध्यर्थं शास्त्रमेवादरणीयमिति भावः । यत उक्तं - “मलिनस्य यथात्यन्तं जलं वस्त्रस्य शोधनम् ।
अन्त:करणरत्नस्य तथा शास्त्रं विदुर्बुधाः" ।। (योगबिन्दु श्लोक-२२९) ।।२०।। टीमार्थ :
आसन्नभव्यस्य ..... विदुर्बुधाः ।। मासतमायने भरवती मोक्षतामवाणा જીવને, આમુખિક વિધિમાં પારલૌકિક કૃત્યમાં, શાસ્ત્ર પ્રમાણ છે; કેમ કે ધર્મ અને અધર્મનું અતીન્દ્રિયપણું હોવાને કારણે તેના ઉપાયપણાના બોધનમાં=ધર્મ-અધર્મના ઉપાયપણાને જાણવામાં, પ્રમાણાંતરનું અસામર્થ્ય છે શાસ્ત્ર સિવાય પ્રમાણાંતરનું અસામર્થ્ય છે. આથી સેવ્ય છે=સર્વત્ર પ્રવૃત્તિમાં પુરસ્કરણીય છે=સર્વ પ્રવૃત્તિમાં શાસ્ત્ર આદર કરવા યોગ્ય છે, परंतु 51 शमां मनाएगीय नथी. यद्-यस्माद्= ॥२थी युतिथी સમુપપત્ત પણ અર્થમાં મતિના વ્યામોહથી ઉત્પન્ન થયેલ ચિત્તની વિસ્કુતિરૂપ