Apbhramsa Vyakarana Hindi

Author(s): H C Bhayani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 148

८३
छाया
एकम् कदा अपि न आगच्छसि । अन्यद् शीघ्रम् गच्छसि । (हे) मित्र,
मया प्रमाणितम् (यद्) त्वया सदृशः खलः नहि । अनुवाद एक बात रह कि कब से ( = कितने ही समय से) आते नहीं हो, दूसरे
जल्दी चले जाते हो । हे मित्र मुझे विश्वास हो गया है (कि) तुम्हारे
जैसा दुष्ट (और कोई) नहीं है । वृत्ति झकटस्य घंघल: । 'झकट' का 'घंघल' । उदा० (२) जिव सु-पुरिस तिवँ घंघलइँ जिवँ नइ तिव वलणाइँ ।
जिवे डंगर तिव कोट्टर हिआ विसूहि काइँ ॥ शब्दार्थ जिव-यथा । सु-पुरेिस-सु-फुरुषाः । तिव-तथा । घंघलइँ (दे.)-झकटकाः
( = कलहाः) । जिव-यथा । नइ-नद्यः । तिव-तथा । वलणाई-वलनानि । जिव-यथा । डुगर (दे.)-गिरयः । तिव-तथा । कोट्टरइँ-कोटराणि । हिआ-(हे) हृदय । विसूहि (दे.)-खिद्यसे । काइँ-किम् ।
छाया
अनुवाद
यथा सु-पुरुषाः तथा कलहाः । यथा नद्यः तथा वलनानि । यथा गिरयः तथा कोटराणि । (हे) हृदय, कि खिद्यसे । जिसा प्रकार सत् पुरुष (होते हैं), उसी प्रकार झगड़े (भी होते हैं)। जिस प्रकार नदियाँ होती हैं, उसी प्रकार मोड़ (भी होते हैं)। जिस प्रकार पहाड़ (होते हैं) उसी प्रकार कोटर (भी होते हैं तो) हे हृदय, क्यों
उदास होता है ?
वृत्ति अस्पृश्यसंसर्गस्य विद्यालः ॥ 'अस्पृश्य-संसर्ग' का 'विट्टाल' । उदा० (३) जे छडेविणु रयणनिहि अप्पउँ तडि घल्लंति ।
तहँ संखहँ विद्यालु पर फुक्किज्जत भमंति ॥ शब्दार्थ जे-ये। छड्डविणु-त्याक्त्वा । रयणनिहि-रत्ननिधिम् । अप्पउ-आत्मानम् ।
तडि-तटे । घल्लंति (दे.)-क्षिपन्ति । तहँ-तेषाम् । संखहँ-शङ्खानाम् । विद्यालु (दे.)-अस्पृश्य-संसर्गः । पर-परम् ( = केवलम्) । फुक्किजंतफूक्रियमाणाः । भमंति-भ्रमन्ति । ये रनिधिम् त्यस्वा आत्मानम् तटे क्षिन्ति तेषाम् शङ्खानाम् अस्पृश्यसंसर्ग: केवलम् । (ते) फूतिक्रयमाणा: भ्रमन्ति ।
छाया