Angavijja

Author(s): Punyavijay, Dalsukh Malvania, H C Bhayani
Publisher: Prakrit Text Society Ahmedabad

Page 369

अंगविज्जापइण्णयं तत्थ दढामासे सव्वधातुजोणीगते पुढवीकायपादुब्भावे पुढविणामधेज्जोदीरणे पुढवीउवकरणगते पुढवीधातुमये उवकरणे पुढवीणामधेज्जे थी-पुरिसउवकरणपादुब्भावे एवंविधे पेक्खितामासे सद्द-पडिरूवपादुब्भावे पुढवीकायएकेंदियकाये उपपज्जिस्सति त्ति पुढविकाइओ ते अणंतरपुरक्खडो त्ति बूया । तत्थ पुढविक्काइये पुव्वाधारिते पुणरवि सुद्धपुढवी पत्थरपुढवी मणिपुढवी धातुपुढवी कायवंतपुढवीकायं च अधापडिरूवतो आधारयित्ता आधारयित्ता सजोणीहिं आमास5 सद्द-पडिरूवपादुब्भावेहिं चेव बूया इति पुढविकायोपपत्ती विण्णेया भवति ।।
तत्थ आपुणेयेसु पाणजोणीगते सव्वउदकपादुब्भावे उदकसद्दगते य उदकणामधेज्जोदीरणे आपुजोणिकदव्वोवकरणपादुब्भावे पाणजोणीमये उवकरणे आपुजोणीणामधेज्जे थी-पुरिसउवकरणगते चेव आपुकायिको ते एकेदियकायिको अणंतरपुरक्खडो त्ति बूया । तत्थ आपुकायिके पुव्वाधारिते आपुकार्य सत्तविधमाधारये, तं जधा-सायोदकं लवणोदकं मधुरोदकं वारुणोदकं खीरोदकं घतोदकं खोतोदकं ति । एताणि उदकाणि जधोवदितुहिं रस-पडिरूवोपलद्धीहि 10 आमासोपलद्धीहिं चेव उवलद्धव्वाणि भवंति । तं समासेण पुणरवि दुविधमाधारयितव्वं भवति-अंतलिक्खं भोम्मं चेति ।
दकाणि अंतलिक्खोपलद्धीहिं भोम्मोपलद्धीहिं चेव उवलद्धव्वाणि भवंति । तत्थ उद्धंभागेसु गत्तेसु सद्द-पडिरूवेसु चेव अंतलिक्खेसु य अंतलिक्खोदकं बूया । अधोभागेसु गत्तेसु भोम्मेसु चेव सद्द-पडिरूवेसु य भोम्ममुदकं . बूया । तत्थ भोम्मे उदके पुव्वमाधारिते तं अट्ठविधमाधारये, तं जधा-सामुद्दे णादेयं तालुकं रोढं कोप्पं पल्ललजलं
पस्सवण उद्भिज्जमिति । एताहिं जधुत्ताहि उवलद्धीहिं समुद्द-णदी-तलाक-कूपादिकाणि उवलद्धीहिं 6 आमास15 सद्दपाउब्भावेहि छ उवलद्धव्वाणि भवंति इति आपुक्कायो विण्णेयो भवतीति ।
तत्थ अग्गेयेसु सव्वअग्गिपादुब्भावे सव्वअग्गिगते सव्वअग्गिणामगते अग्गिउवकरणेसु अग्गेयेसु उवकरणेसु अग्गिजीवणेसु अग्गेयकम्मं उपचारपादुब्भावेसु अग्गिनामधेज्जे थी-पुरिसउवकरणपादुब्भावेसु चेव तेवुक्कायं उववज्जिस्सति त्ति बूया, तेवुक्कायो ते एकेंदियकायो अणंतरपुरक्खडो त्ति बूया । तत्थ तेवुक्काये पुव्वाधारिते अणुसरीरं बादरसरीरं वा कतमं उपपज्जिस्सति ? त्ति पुणरवि आधारयितव्वं भवति । तत्थ अणूसु आमास-सद्द-पडिरूवपादुब्भावेसु 20 अणुसरीरं तेवुक्कायं उपपज्जिस्सतीति बूया । तत्थ कायवंतेसु बायरसद्द- पंडिरूव , पादुब्भावेसु चेव बादर
सरीरमुपपज्जिस्सति त्ति बूया । तत्थ तेवुक्कायस्स सुभत्तमसुभत्तं चेति आधारयित्ता आधारयित्ता आमास-सद्दपडिरूव- , पादुब्भावेसु चेव णेतव्वं भवतीति इति तेवुक्कायोपपातो विण्णेयो भवति ।
तत्थ वायव्वेसु वाउक्कायपादुब्भावेसु वायुक्कायसद्दगते वायुक्कायणामोदीरणे वायुक्कायोपकरणेसु विजणय-तालविंटादीसु संख-पव्वत-योगणालकादिसु आतोज्जेसु वायुक्कायणामधेज्जे थी-पुरिसउवकरणगते चेव एवंविधे पेक्खितामासे 25 सद्द-पडिरूवगते पादुब्भावे वायुक्कायमुपपज्जिस्सति त्ति बूया, वायुक्कायो ते एकेंदियभवो अणंतरपुरक्खडो त्ति बूया । तत्थ वायुक्काये पुव्वाधारिते वायुक्कायस्स अणुसरीरेता बादरसरीरता य सुभता असुभता य आमास-सद्द-पडिरूवपादुब्भावेहि जधुत्ताहिं उवलद्धीहिं उवलद्धव्वं भवतीति इति वायुक्कातोपपातो उवलद्धव्वो भवतीति ।।
तत्थ मूलजोणिगते सव्वतण-वणस्सति-हरितपादुब्भावेहिं मूलजोणीसद्दगते मूलजोणीणामपादुब्भावे मूलजोणीउवकरणगते मूलजोणीमये उवकरणे मूलजोणीणामधेज्जे थी-पुरिसउवकरणगते अहोगत्तामासे सव्वखंधगते सव्वमूलगते 30सव्वबीजगते चेव एवंविधे पेक्खितामासे सद्द-पडिरूवपादुब्भावे वणप्फतिकायं उपपज्जिस्सति ति बूया, वणप्फतिकायो
ते एकेंदियभवो अणंतरपुरक्खडो त्ति बूया । तत्थ वणप्फतिकाये पुव्वाधारिते तं णवविधमाधारये, तं जधा-रुक्खगतं लतागतं गुम्मगतं गुच्छगतं वलयगतं उदाणगतं तणगतं थलजहरितगतं चेति । तत्थ उद्धंभागेसु सव्वखंधगते चेव रुक्खं बूया | उज्जूसु उद्धंभागेसु य उम्मढेसु य लतायो बूया । गहणेसु गुम्मे बूया । दीहेसु कुडिलेसु य सव्वगुच्छगते
१ तालुकं वोढं सं ३ पु० सि० ॥ २-३-४ हस्तचिह्नान्तर्गतः पाठः तः एव वर्तते ॥ ५ वीजण त० ॥ ६ रस्स भावादसरीराता य त० ॥