Agam Sutra Satik 41B Pindniryukti MoolSutra 2b

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 43

२७४
पिण्डनियुक्तिः मूलसूत्रं स्वामित्वविषये सम्बन्धविवक्षयेतिभावार्थः, एवमपादाने-अपादानविवक्षया करणेषु विषये करणविवक्षया अतिपातोभवति, यथात्रयाणांपातनंत्रियातनं, यद्वा-त्रिभ्यःपातनंत्रिपातनं,त्रिभिर्वाकरणभूतैःपातनंत्रिपातनं, भावार्थस्तु प्रागेवोपदर्शितः ।। तदेवमुक्तमाधाकर्मनाम, सम्प्रत्यधः कर्मनाम वक्त व्यं, तदपि चाधःकर्म चतुर्दा, तद्यथा नाम, स्थापना द्रव्यं, भावा एतच्चाधाकर्मवत्तावद्वक्तव्यं यावन्नोआगमतो ज्ञशरीरभव्यशरीररूपं द्रव्याधःकर्मा, ज्ञशरीरभव्यशरीव्यतिरिक्तं तु द्रव्याधःकर्म नियुक्ति कृदाह मू. (११६) जं दव्वं उदगाइसु छूढमहे वयइ जं च भारेणं।
सीईए रज्जुएण व ओयरणं दव्वहेकम्मं ।। वृ.यत्किमपि द्रव्यम् उपलादिकम् उदकादिभु'उदकदुग्धादिषुमध्येक्षिप्तं सत् भारेण स्वस्यगुरुतया अघो व्रजति, तथा जं चेति यच्च सीईए'त्ति निश्रेण्णा रज्ज्वा वा अवतरणं पुरुषादेः कृपादौ मालादेर्वा भुवि ततः अघोऽयो व्रजनमवतरणं वा द्रव्याधःकर्म, द्रव्यस्य-उपलादेरधः अधसज्ञतादगमनरूपमवतरणरूपंवा कर्म द्रव्याधःकर्मेतिव्युत्पत्तेः।। सम्प्रतिभावाधःकमगोऽवसरः तच्च द्विधा-आगमता नोआगमतच, तत्र आगमतोऽधःकर्मशब्दार्थज्ञाता तत्र चोपयुक्तः, नोआगमत आहमू. (१९७) संजमठाणाणं कंडगाण लेसाठिईविगेसाणं ।
भावंअहेकरेईतम्हातंभावहेकम्म।। वृ.संयमस्थानानांवक्ष्यमाणानां कण्डकानां सङ्ख्यातीतसंयमस्थानसमुदायरूपाणाम्,उपलक्षणमेतत् षट्स्थाकानांसंयमश्रेणेश्च,तथालेश्यानांतथासातवेदनीयादिरूपशुभप्रकृतीनांसम्बन्धिनांस्थितिविशेषाणां चसम्बुन्धिषुविशुद्धेषु विशुद्धतरेषुस्थानेषुवर्तमानसन्तनिज भावम्' अध्यवसायंयस्मादाधाकर्मभुञ्जानः साधुरधः करोति-हीनेषु हीनतरेषु स्थानेषु विधत्ते तस्मात्तदाधाकर्म भावाधःकर्म, भावस्य परिणामस्य संयमादसम्बन्धिषुशुभेषु शुभतरे स्थानेषु वर्तनस्य अधः-अधस्तनेषुहीनेषु हीनतरेषुस्थानेषु कर्म-क्रिया यस्मात्तभावाधःकम्मेति व्युत्पत्तेः । एनामेव माथां भाष्यकृद् गाथात्रयेण व्याख्यानयति
तत्थानता उचरित्तपज्जवा होति संजमट्ठाण।
. संखाईयाणि उ ताणि कंडगं होइ नायव्वं ॥ [भा. १९] मू. (११९)
संखाईयाणि उकंडगाणि छट्ठाणगं विनिद्दिष्टुं ।
छट्टाणा उ असंखा संजमसेढी मुणेयन्वा॥ [भा. २० मू. (१२०) किण्हाइया उलेसा उक्कोसविसुद्धिठिइविसेसाआ। एसि विसुद्धण अप्पं तग्गाहगो कुणइ॥
[भा. २१] वृ. इह सवोत्कृष्टादपि दशविरतिविशुद्धिरस्थानाज्जधन्यमपि सर्वविरतिविशुद्धिस्थानमनन्तगुणम्, अनन्तगुणताचसर्वत्रापिषटस्थानकचिन्तायांसवंर्जावानन्तकप्रमाणनगणकारणद्रष्टच्या,झ्यंचावभावनाजघन्यमपि सर्वविरतिविशुद्धिस्थान कवलिप्रज्ञाच्छेदकन छिद्यते, छित्त्वा छित्त्वा चनिर्विभागाभागाः पृथक क्रियन्ते, तेच निर्विभागाभागाः सर्वसङ्कल्पनयापरिभाव्यमानाः सर्वोत्कृष्टभेदेनदेशविरतिशुद्धिस्थानगता निर्विभागा भागाः सर्वजीवनानन्तकरूपेण गुणकारण गुण्यमाना यावन्तो जायन्ते तावत्प्रमाणाः प्राप्यन्ते, अत्राप्ययं भावार्थः-इह किलासत्कल्पनया सर्वोत्कृष्टस्य देशविरतिविशुद्धिस्थानस्यनिर्विभागाभागा दश सहस्राति, सर्वजीवनन्तकप्रमाणश्च राशिः शतं, ततस्तेन शतसङ्ख्येन सर्वजीवानन्तकप्रमाणेन राशिना दशसहस्रसङ्ख्याःसवोत्कृष्टदेशविरतिविशुद्धिस्थानगतानिर्विभागाभागागुण्यन्ते,जातानिदशलक्षाणि,